Общественные науки, история, философия



Pdf көрінісі
бет42/59
Дата18.01.2017
өлшемі7,13 Mb.
#2127
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   59

 
Әдебиет
 
1.
 
Скаткин М.Н. Совершенствование процесса обучения. – М.: Просвещение, 1971. – С. 62. 
2.
 
Околелов  О. Новые образовательные технологий в вузе // Педагогика. – 2000. № 6. – С. 124-
126. 
3.
 
Краснов Ю.Э. Современные дискуссии по проблеме «Метод проектов». // Серия «Современные 
технологии университетского образования». Вып. 2. / БГУ. – Минск: 2003. – С. 197-221. 
4.
 
Гущин Ю.В. Интерактивные методы обучения в высшей школе // Психологический журнал. – 
2012. - №2, с-1-18. 
 
 
ГЕНЕЗИС И РАЗВИТИЕ ИДЕИ ТОЛЕРАНТНОСТИ В ИСТОРИИ ОБРАЗОВАНИЯ 
 
Евдокимова О.Н., к.п.н., доцент 
Костанайский инженерно–экономический  университет им. М. Дулатова 
 
Мақалада «толеранттылық» ұғымының пайда болуы мен дамуы, оны түсіндіру мәселесі бойынша анықтамалық және ғылыми 
әдебиетке талдау жасалып ұсынылған. 
В  статье  представлен  анализ  справочной  и  научной  литературы  по    вопросу  трактовки,  появления  и    развития  понятия 
«толерантность».  
The analysis of reference and scientific literature on the interpretation, the emergence and development of the concept of "tolerance" is 
described in this article. 
 
В современных исследованиях по философии, социологии, педагогике, экономике, психологии все 
чаще  проявляется    интерес  к  проблеме  толерантности.  В  последнее  десятилетие  в  условиях 
гуманистического  воспитания она приобрела особое значение.  
Актуальность  нашего  исследования  обусловлена  тем,  что  в  целом  проблеме  толерантности 
посвящено  достаточно  большое  количество  научных  работ,  однако  из-за  отсутствия  единого  определения 
понятия  «толерантность»  в  различных  словарях    и  энциклопедиях,  данный  термин  представлен  не 
однозначно.    Отсюда    вытекает  проблема  недостаточной  теоретической  и  практической  разработанности  
содержания толерантности, а также механизмов, обеспечивающих еѐ развитие в рамках общей  подготовки 
конкурентноспособности  специалиста.  
Для  истории  педагогики  идея  толерантности  не  является  абсолютно  новой.  И  возникновение  ее 
связывают с поисками альтернативы явления талиона: «Душу за душу, глаз за глаз, зуб за зуб, руку за руку, 
ногу  за  ногу».   Талион  (лат.  talio  -  возмездие,  равное  по  силе  преступлению)  вошел  в  историю  развития 
нравов  и  нравственного  воспитания,  во-первых,  как  воплощение  уравнительной  справедливости,  а  во-
вторых,  как  исторически  первая  форма  легитимного  насилия.  Это  был  древний  обычай,  регулировавший 
взаимоотношения  в  оскорблении  и  обязывавший  ограничиваться  в  воздаянии  ущербном,  точно 
соответствующим  нанесенному  вреду.  Примерно  в  тот  же  период  возникает  одно  из  первых  древних 
нормативных  требований,  которое  можно  рассматривать  как  противовес  талиону  «золотое  правило 
нравственности»:  «Не поступай по отношению к другим так, как ты не хотел бы, чтобы они поступали по 
отношению  к  тебе».  Исторически  это  требование  фигурировало  под  разными  наименованиями:  краткое 
изречение, правило, заповедь, основной принцип, поговорка, предписание и т.д. Термин «золотое правило» 
закрепился с конца I века.  
Первые  упоминания о «золотом правиле»  содержатся в Махабхарате, в  изречениях Будды,  трудах 
Конфуция, Гомера, Геродота. Новый Завет отвергает все формы насилия не только над человеком, но и над 
живым 
существом 
вообще. 
Буддизм 
безоговорочно 
осуждает 
насилие, 
зло, 
лицемерие, 
человеконенавистничество.  В  Коране  «Золотое  правило»  не  зафиксировано.  В  Библии  «золотое  правило» 
упоминается в ветхозаветной книге Товита и дважды в Евангелиях при изложении Нагорной проповеди. В 
Евангелии прямо подчеркивается необходимость дискуссии с Талионом: «Вы слышали, что сказано: око за 
око, а зуб за зуб». «А я говорю вам: не противься злому. Но кто ударит тебя в правую щеку твою, обрати к 
нему и другую; и кто захочет судиться с тобою и взять у тебя рубашку, отдай ему и верхнюю одежду». И 
далее - дискуссия еще с одним положением Талиона:  «Вы слышали, что сказано: люби ближнего твоего и 

217 
 
ненавидь  врага  твоего».  «А  я  говорю  вам:  любите  врагов  ваших,  благословляйте  проклинающих  вас, 
благотворите ненавидящим вас и молитесь за обижающих вас и гонящих вас».  
Во всех культурах, в том числе и в русской, признается «золотое правило», которое и генетически, и 
по  существу  представляет  собой  отрицание  талиона,  расставляет  акценты  на  отношении  человека  к  себе 
через  его  отношение  к  другим.  Понимается,  что  человек  необходимо  должен  и  хочет  руководствоваться 
нормами,  которые  имеют  достоинство  всеобщности,  т.е.  не  разрушают  связей  с  другими  людьми,  а 
открывают перспективу сотрудничества с ними. Для этого человеку необходимо мысленно поставить себя 
на место другого (других), а другого поставить на свое собственное место.  
Исследование толерантности в лингвистическом контексте, позволило выявить, что  на латинском, 
английском,  французском,  испанском,  китайском,  арабском  и  русском  определения  варьируют  от  простой 
готовности  быть  терпимым  (англ.)  до  довольно  широкой  способности  признавать  отличные  идеи  (исп.), 
инаковость  других  (фр.);  в  каждом  определении  просматривается  различие  культур,  ценностей, 
исторического опыта разных стран . 
Исследования толерантности в историческом контексте представлены в табл. 1.1.1. 
 
Таблица 1.1.1. Исторический контекст развития толерантности 
Этап 
Исследователи 
Становление, развитие и оформление толерантности внутри 
гражданского общества, одной культуры 
Демокрит, Аристотель, Сенеки, Конфуций, Платон, Фома 
Аквинский 
Толерантность к другим 
культурам 
учения раннего христианства 
в Новом завете в части   от Матфея, Нантский Эдикт, М. 
Лютера  
XVII век – либеральные 
кальвинисты в Голландии, 
вольнодумцы в Англии, пионеры 
американских колоний 
Вильям Пен, Роджер Уильямс 
возрождение толерантности и 
оформление еѐ в связную 
идеологию (Просвещение) 
Французская идеология 
Торо, Франклин, Вольтер 
О природе конфликта 
Т. Мор, Ф. Рабле, Ф. Бэкон 
Теоретическое обоснование 
Джон Локк «Опыт о веротерпимости», «Послание о 
веротерпимости», «Письме о терпимости»  
Критика вооруженных конфликтов, осуждение насилия (Новое 
время) 
К.А Сен-Симон, Д. Дидро,  Вольтер, П.А.  Гольбах 
«Естественная политика, или Беседы об истинных принципах 
управления», И. Кант «Вечный мир» 
Англо-американская философия толерантности 
Питер Никольсон. 
Российская гуманистическая философия 
В. Соловьев,      Н. Бердяев,  
В. Розанов, П. Флоренский  
Русская культура XIX века 
Ф.М. Достоевский,  
А.А. Ухтомский,   Л.Н. Толстой  
Диалогическая линия 
М.М. Бахтин, М. Бубер,  
Ф. Розенцвейг и др. 
Ментальная толерантность (XX век) 
А.В. Перцев  
Мультикультуризм  (современный этап) 
В.Е. Кемерова, М.Б. Хомяков 
 
Плюрализм  парадигм  толерантности  порождает  затруднение  в  педагогической  практике 
относительно критериев толерантного поведения личности. 
Анализ  научных  источников  показал,  что  исследователи  пользуются  самыми  разнообразными 
трактовками понятия «толерантность». М.И. Рожков, Л.В. Байбородова, М.А. Ковальчук выделяют позиции 
толерантности  в  социальном  контексте,  в  эволюционно-биологическом,  этическом,  политическом  плане. 
Множество  трактовок  толерантности  отражено  в  работах  В.П.Комарова,  О.В.  Исаева,  Л.Ф.  Гайсина,  Н.А. 
Гамова.  Так  в  этих  исследованиях  широко  представлен  спектр  определений  с  точки  зрения  педагогики, 
психологии  (И.Б.  Гриншпун,  О.А.  Грива),  философии,  политологии  на  основе  различных  словарей  и 
энциклопедий.  В  исследовании  О.О.Кащенко  в  дополнении  указаны  этимологические  и  медицинские 
трактовки.  Установлен  лингвистический  анализ  термина  по  А.Г.  Асмолову.  М.И.  Рожков  указывает  на 
политический контекст толерантности.  
Анализ толкования толерантности в различных словарях представлен нами в  табл. 1.1.2. 
Из  анализа  видно,  что  в  словарях  определения  носят  или  характер  медицинского  термина  или 
направлены  на  указание  ограничения  в  действиях.  В  словаре    «American  Heritage  Dictionary»  дается 
следующее  определение:  «Толерантность  —  способность  к  признанию  или  практическое  признание, 
уважение  убеждений  и    действий    других  людей».  Данное  определение  наиболее  близкое  для  нашего 
исследования. 
Толерантность представлена в таких законодательных актах Республики Казахстан, как: 
-   «Декларация  принципов терпимости», принятой Организацией Объединенных Наций 16  ноября 
1995г., где подчеркнуто, что «…под толерантностью понимается уважение, принятие и понимание богатого 
многообразия культур мира, форм самовыражения и способ проявлений человеческой индивидуальности». 
- Государственная программа  развития образования  в Республики Казахстан на 2011  – 2020 годы, 
где одной из  задач выступает реализация комплекса мер по патриотическому воспитанию и формированию 
гражданской активности, социальной ответственности и механизма раскрытия потенциала молодежи. 

218 
 
-  Концепция  этнокультурного  образования  в  Республике  Казахстан,  принятой  15  июля  1996  года, 
направленной на реализацию двух взаимосвязанных целей -  этническая идентификация и государственная 
интеграция - направлена.  
 
Таблица 1.1.2. 
 
Источник /  
слагаемые определения 
 
 
 
П
оли
толог
иче
ски
й 
слов
арь
 
К
ра
тки
й с
лов
арь
 по с
оц
иол
ог
ии
 
П
оли
ти
че
ска
я энц
ик
лоп
ед
ия
 
А
зб
ук
а 
соци
аль
но
го 
пс
ихол
ог
а 
пра
кти
ка
  
БС
Э 
 
С
лов
арь
 
по
 
об
щ
ес
тве
нн
ы
м
 
на
ук
ам

Г
лос
са
ри
й.r

 
Брокг
ауз
 и 
Эф
рон 
 
Г
.М. 
К
од
ж
ас
пи
ров
а,
 
А


К
од
ж
ас
пи
ров
  
Боль
ш
ая Ме
диц
ин
ска
я эн
ци
клоп
ед
ия
  
терпимость  к  чужому  образу  жизни  и  мысли, 
поведению и чувствам, идеям и ценностям и др. 
 

 

 
 
 


 
 
непременное  требование    в  отношениях  всех 
активных  участников  общественной  жизни, 
осознающих 
необходимость 
порядоченных 
цивилизованных 
отношений 
как 
внутри 
государства,  так и между государствами 
 
 

 
 
 
 
 
 
утрата  или  ослабление  способности  организма  к 
иммунному  ответу  контакта  с    антигеном  в 
результате  или  нечуствительность,  уменьшение 
остроты реагирования на какой-либо социальный 
раздражитель 
 
 
 


 
 


Внешняя выдержка, самообладание, терпение 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
Нами  обнаружены  позиции  толерантности  почти  во  всех  документах  и  программах,  касающихся 
международного воспитания, образования и развития с 2000 года. 
В современной  отечественной и зарубежной науке имеется совокупность знаний, необходимых для 
постановки  и  решения  представленной  проблемы.    Она  нашла  своѐ  отражение  в  философских, 
социологических      психолого-педагогических  (А.Г.  Асмолов,    М.С.  Мириманова,  А.А.  Погодина,    М.И.  
Рожков,  Г.У. Солдатова и др.) исследованиях.  В педагогических исследованиях представлены социально-
педагогические  процессы  и  средства  воспитания  толерантности  (Л.В.  Байбородова,    В.А.  Ковальчук,  И.В. 
Крутова, Н.В. Кукушкин, Е.А. Стрельцова, Г.М. Шеламова,  Е.В. Швачко и др.).  
Проблема  становления  и  развития  толерантности    раскрывается  во  многих  диссертационных 
исследованиях. Однако,  обращается внимание на значимость решения проблемы в становлении и развитии 
толерантной позиции личности,  и профессионала в частности, в силу ее недостаточной разработанности.  
 
Список литературы: 
 
1.
 
Политологический словарь 
2.
 
Краткий словарь по социологии / Под. Ред. Павденок Н.Д.  
3.
 
Политическая энциклопедия //http://www.humanities.edu.ru/db/msg 
4.
 
Азбука социального психолога практика // http://slovari.yandex.ru/dict/azbuka 
5.
 
Словарь по общественным наукам. Глоссарий.ru  
6.
 
Брокгауз,  А.Ф.  Энциклопедический  словарь  /  А.Ф.  Брокгауз,  И.А.  Эфрон  // 
http://www.booksite.ru/fulltext/bro/kga/brokefr/ 
7.
 
Педагогический  словарь  [Текст]  :  для  студентов  высш.  и  сред.  пед.  учеб.  заведений  /  Г.М. 
Коджаспирова, А.Ю. Коджаспиров. - 2-е изд., стер. - М.: Academia , 2005.  
8.
 
Декларация  принципов терпимости 
9.
 
Большая Медицинская энциклопедия // http://med.claw.ru/ 
10.
 
Большой  энциклопедический  словарь.  –    М.:  «Большая  Российская  энциклопедия»;  СПб.: 
«Норинт», 1997. – 1456 с. 
 
 
 
 
 
 
 

219 
 
ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ БІЛІМДЕГІ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР 
 
Турегелдиева Э.К., аға оқытушы, Мергенбай Л.Х., аға оқытушы, 
Алматы экономика және статистика академиясы. Алматы қаласы 
 
Бұл мақалада қазіргі заманғы білімдегі инновациялық технологияларды меңгеру болып табылады. 
В этой статье рассматриваются изучение инновационных технологии в процессе  обучения. 
In this article technologies in training activity are considered study innovative. 
 
«Инновация» ұғымын қарастырсақ, ғалымдардың кӛбі оған әртүрлі анықтамалар берген. Инновация 
латыншадан аударғанда «жаңа», «жаңалық», «жаңарту» дегенді білдіреді немесе  "инновация" — бұл нақты 
қойылған  мақсатқа  жетуде  ойға  алынған  жаңа  нәтиже.  Нақты  мақсатқа  қандай  әдіс-тәсілдердің  кӛмегімен 
жетуге болады? Оқу мақсатының жүйесінде берілген мақсаттың негізгі категорияларын пайдалана отырып, 
педагог  ӛз  еңбектерінің  нәтижесі  туралы  ақпарат  алуға  мүмкіндік  алады.  Демек,  мақсат  пен  нәтиже  - 
жаңалыққа бет бұрудың кілті. 
Инновациялық  үрдістің  негізі  -  жаңалықтарды  қалыптастыру,  қолдану,  жүзеге  асырудың  тұтастық 
қызметі.  Кез  келген  жаңа  әдіс  жекелік,  сондай-ақ  уақытша  жоспарға  жатады.  Бұл  яғни,  бір  мұғалім  үшін 
табылған жаңа әдіс, жаңалық басқа мұғалім үшін ӛтілген материал тәрізді. 
Инновация  мәселелерімен  айналысып  жүрген  бірқатар  ғалымдардың  еңбектерін,  жазған 
анықтамаларын  қарастырып,  талдай  келе  біз  бұл  ұғымның  түп-тӛркінін  белгілі  уақыт  арасында  жаңашыл 
идеяны  қайта  қарау,  жаңалау  деп  айтқанды  жӛн  кӛрдік.  Сӛл  ертерек  кездің  ӛзінде  белгілі  қолданылып 
жүрген идеялар жаңа бағытта ұсынылса, мұның ӛзі инновациялы деп аталған. 
Ғылым мен техниканың жедел дамыған, ақпараттық  мәліметтер ағыны күшейген заманда ақыл-ой 
мүмкіндігін қалыптастырып, адамның  қабілетін, талантын дамыту білім беру  мекемелерінің басты міндеті 
болып  отыр.  Ол  бүгінгі  білім  беру  кеңістігіндегі  ауадай  қажет  жаңару  оқытушының  қажымас 
ізденімпаздығы  мен  шығармашылық  жемісімен  келмек.  Сондықтан  да  әрбір  оқушының  қабілетіне  қарай 
білім  беруді,  оны  дербестікке,  ізденімпаздыққа,  шығармашылыққа  тәрбиелеуді  жүзеге  асыратын 
жаңартылған педагогикалық технологияны меңгеруге үлкен бетбұрыс жасалуы қажет. Ӛйткені мемлекеттік 
білім  стандарты  деңгейінде  оқу  үрдісін  ұйымдастыру  жаңа  педагогикалық  технологияны 
ендіруді  міндеттейді. 
Білім  беру  саласы  қызметкерлерінің  алдына  қойылып  отырған  міндеттердің  бірі  –  оқытудың  әдіс 
тәсілдерін  үнемі  жетілдіріп  отыру  және  қазіргі  заманғы  педагогикалық  технологияларды  меңгеру.  Қазіргі 
таңда  оқытушылар  инновациялық  және  интерактивтік  әдістемелерін  сабақ  барысында  пайдалана  отырып 
сабақтың сапалы әрі қызықты ӛтуіне ықпалын тигізуде. 
―Инновация‖  ұғымын  қарастырсақ,  ғалымдардың  кӛбі  оған  әртүрлі  анықтамалар  берген.  Мысалы, 
Э.Раджерс  инновацияны  былайша  түсіндіреді:  ―Инновация-  нақтылы  бір  адамға  жаңа  болып  табылатын 
идея‖.  Майлс  ―Инновация  –  арнайы  жаңа  ӛзгеріс.  Біз  одан  жүйелі  міндеттеріміздің  жүзеге  асуын, 
шешімдерін күтеміз», – дейді. 
Инновациялық құбылыстар білім беру саласында ӛткен ғасырдың сексенінші жылдарында кеңінен 
тарала  бастады.  Әдетте  инновация  бірнеше  ӛзекті  мәселелердің  түйіскен  жерінде  пайда  болады  да,  берік 
түрде  жаңа  мақсатты  шешуге  бағытталады,  педагогикалық  құбылысты  үздіксіз  жаңғыртуға  жетелейді.  ‖ 
Масырова Р.Линчевская Т – ―Жаңару‖ дегенімізді былай деп түсіндіреді: ―Жаңару  – белгілі бір адам үшін 
әділ түрде жаңа ма, әлде ескі ме оған байланысты емес, ашылған уақытынан бірінші қолданған уақытымен 
анықталатын жаңа идея. 
Қазақстанда  ең  алғаш  «Инновация»  ұғымына  қазақ  тілінде  анықтама  берген  ғалым  Немеребай 
Нұрахметов.  Ол  ―Инновация,  инновациялық  үрдіс  деп  отырғанымыз  –  білім  беру  мекемелерінің 
жаңалықтарды  жасау,  меңгеру,  қолдану  және  таратуға  байланысты  бір  бӛлек  қызметі‖  деген  анықтаманы 
ұсынады. Н.Нұрахметов ―Инновация‖ білімнің мазмұнында, әдістемеде, технологияда, оқу-тәрбие жұмысын 
ұйымдастыруда,  мектеп  жүйесін  басқаруда  кӛрініс  табады  деп  қарастырып,  ӛзінің  жіктемесінде 
инновацияны,  қайта  жаңарту  кеңістігін  бірнеше  түрге  бӛледі:  жеке  түрі  (жеке  –  дара,  бір-бірімен 
байланыспаған); модульдік түрі (жеке – дара кешені, бір-бірімен байланысқан); жүйелі түрі. 
Ал  жалпы  инновацияны  модификациялық,  комбинаторлық,  радикалдық  деп  үш  түрге   бӛлуге 
болады . 
Модификациялық  инновация  –  бұл  бұрын  қолда  барды  дамытумен,  түрін  ӛзгертумен  айналысу. 
Бұған  В.Ф.  Шаталовтың  математикаға  жазған  тірек  конспектісі  жэне  оны  кӛптеген  мұғалімдердің 
пайдалануы мысал бола алады. 
Комбинаторлық  модификация  –  бұрын  пайдаланылмаған,  белгілі  әдістеме  элементтерін  жаңаша 
құрастыру. Бұған пәндерді оқытудың қазіргі кездегі әдістемесі дәлел. 
Радикалдық инновация  – білімге мемлекеттік стандарттарды енгізу жатады. Мемлекеттік стандарт 
білім  беруде,  негізінен,  мӛлшерлерді,  параметрлерді,  деңгейлік  және  сапалы  оқытудың  кӛрсеткіштерін 
қалыптастырады. 
Қазір  республика  оқу  орындары  ұсынып  отырған  кӛп  нұсқалыққа байланысты  ӛздерінің қалауына 
сәйкес  кез-келген  үлгі  бойынша  қызмет  етуіне  мүмкіндік  алды.  Бұл  бағытта   білім  берудің  әртүрлі 

220 
 
нұсқадағы  мазмұны,  құрылымы,  ғылымға  және  тәжірибеге  негізделген  жаңа  идеялар,  жаңа  технологиялар 
бар.  Сондықтан  әртүрлі  оқыту  технологияларын,  оқу  мазмұны  әрбір  білім  алушының  жас  және  жеке  дара 
психологиялық  ерекшеліктеріне  орай  таңдап,  тәжірибеде  сынап  қараудың  маңызы  зор.  Ғылыми-
педагогикалық  әдебиеттерде  іс  жүзінде  анықталып  табылған  оқыту  үрдісінің  нәтижесін  кӛретін  әдіс-
тәсілдері, түрлері кӛбіне жаңашыл, инновациялық болып табылады. 
Инновациялық  процестерді  ендіру  үш  ӛзара  байланысты  күштер  анықталады:  енгізілген 
технологияның  ерекшеліктерімен;  жаңашылдардың  инновациялық  әлеуетімен;  жаңалықты  енгізу 
жолдарымен. 
Жаңа  инновациялық  оқыту  технологиясы  кәсіптік  қызметтің  ерекше  түрі  болып  табылады. 
Инновациялық  оқыту  технологиясын  меңгеру  үшін  педагогикалық  аса  зор  тәжірибені  жұмылдыру  қажет. 
Бұл  ӛз  қызметіне  шығармашылықпен  қарайтын,  жеке  басының  белгілі  іскерлік  қасиеті  бар  адамды  қажет 
ететін жұмыс. Шындығында да әрбір педагог жаңа инновациялық технологияны меңгеру барысында ӛзін-ӛзі 
дамытады  және  ӛзін-ӛзі  қалыптастырады.  XXI  ғасырда  болашақ  мамандарды  даярлау,  олардың  кәсіби 
бейімделуін  қалыптастыру  мәселелері  –  кезек  күттірмейтін  ӛзекті  қоғам  талабы.  Сондықтай  біз  болашақ 
педагог-психологтардың  жаңа  педагогикалық  инновациялық  технологияларды  қолдануға  даярлығын 
қалыптастырудың  құрылымдық-мазмұндық  моделін  жасадық.  Болашақ  мамандардың  жаңа  инновациялық 
педагогикалық технологияларды қолдануға даярлықты қалыптастыру мына кӛрсеткіштерді қамтиды: 
Мотивациялық  ӛлшемдеріне  танымдық  қызығуды  қалыптастыру  бейнесі  жатады.  Оған  болашақ 
мамандарды  қалыптастыру,  құндылық  қарым-қатынас,  болашақ  маманның  ӛзінің  кәсіби  шеберлігін 
дамытуға талпынуы, болашақ мамандығын ерекше жақсы кӛруі, ұрпақ тәрбиесінде ұстаздың жетекші орнын 
сезінуі, кәсіби жеке біліктілік деңгейін кӛтеруге бағыттылығы, инновациялық іс-әрекетке ұмтылу әрекеттері 
кіреді. 
Мазмұндық  ӛлшемдеріне  болашақ  маманның  жалпы  мәдениеттілік  дайындығы  мен  мәндік 
әдіснамалық  дайындығының  деңгейі,  мамандығы  бойынша  білімі,  педагогикалық  біртұтас  білім  жүйесі, 
біртұтас  педагогикалық  үрдістің  заңдылықтары,  мен  қозғаушы  күштерінің  жалпы  теориялық  білім 
негіздерімен қарулануы кіреді. Оған біртұтас педагогикалық үрдістің теориялық негіздерін және жеке тұлға 
теориясының  ғылыми  негіздерін  меңгеруі,  педагогикалық  іс-әрекет  теориясының  негіздерін  білуі,  білім 
алушылардың  барлық  мүмкіндіктерін  пайдаланғанда  инновациялық  іс-әрекеттің  кӛбіне  нәтижелі 
болатындығын сезіне алуы жатады. 
Бейімділік  ӛлшемдерін  болашақ  маманның  барлық  жағдайға  бейімделе  алу  қабілеті  атады: 
бейімділік жағдаятына бағдарлана алуы, микроорта ӛзгерістеріне сай қолайлы инновациялық педагогикалық 
технологияларды  таңдай  алуы.  Бейімділік  ӛлшемдері  болашақ  маманның  білімгер  мәртебесінен  оқытушы, 
ұстаз мәртебесіне ауысуының ерекшелігін сезіне білуімен бейімділік іс-әрекетті жүзеге асырудың жаңа әдіс-
тәсілдерін пайдалана алуларымен ерекшеленеді. 
Танымдық ӛлшемдері болашақ маманның әлеуметтік кәсіби қоршаған ортаны жедел тани алуымен, 
ӛзін  кәсіби  жүзеге  асырудың  нәтижелі  әдіс-тәсілдерін  пайдалануымен,  инновациялық  педагогикалық 
технологияларға  қызығу  танытумен  ерекшеленеді.  Оған  болашақ  маманның  әлеуметтік  кәсіби  қоршаған 
ортаны  біліп  тануы,  кәсіптік  білімін  ӛз  тәжірибесінде  қолдана  білуі,  инновациялық  педагогикалық 
технологияларды оқып меңгеруі, үйренуі жатады. 
Іс-әрекеттік  ӛлшемдері  болашақ  маманның  ӛзінің  кәсіби  іс-әрекетінің  мақсаты  мен 
міндеттерін   анықтай  алуы  және  педагогикалық  қарым-қатынастық  үрдісті  тиімді   жүзеге  асыра  алуымен 
ӛлшенеді.  Оған  болашақ  маманның  ӛз  пәнін  жете  меңгеруі,  біртұтас  оқу-тәрбие  үрдісінің  психологиялық, 
педагогикалық негіздерін білуі, педагогикалық үрдісті жоспарлап, жүзеге асыра алуымен ӛлшенеді. 
Технологияның  ӛлшемдері  оқытудың  әдістемелік  мақсаттары,  оқыту  үрдісі,  оның  міндетттерін 
анықтай  алуы,  оқытудың  нәтижесін  болжай  алуы  және  психологиялық  -педагогикалық  білімдерді 
меңгерумен  анықталады.  Оған  болашақ  маманның  біртұтас  оқу-  тәрбие  үрдісінде  сабақты  тиімді 
ұйымдастыра  білуі,  оқушылармен  ынтымақтастық  қарым-  қатынасты  жүзеге  асыра  алуы,  біртұтас 
педагогикалық  үрдісті  диагностикалай  алуы  және  сабақтың  нәтижесі  жоғары  болатындай  ең  тиімді 
педагогикалық технологияны  таңдай алуы қажет. 
Шығармашылық  ӛлшемдеріне  шығармашылық  ептілікті,  шығармашылық  белсенділікті  болашақ 
маманның   шығармашылық-ізденушілік    дамыту    кіреді.   Оған  болашақ  маманның  ғылыми  –  зерттеу 
жұмыстарына  ӛзіндік  талдау  жасай  алуы,  ӛз  білімін  кӛтеруге,  жетілдіруге  талпыныстың  болуы  мен 
инновациялық  әдіс-тәсілдерді  қолдануға  ӛзіндік   жаңалықтар,  ӛзгерістер  енгізумен  және  жаңалықты 
шығармашылықпен қолдана алуымен сипатталады. 
Осы  аталған  кӛрсеткіштердің  әсерінен  білім,  кәсіп,  іскерлік,  іс-әрекет,  игеру,  нәтиже  құралады. 
Білім  жалпы,  кәсіби,  техникалық,  арнайы  білім  болып  бӛлініп  кәсіппен   ұштасады.  Ал  кәсіп  –  мамандық 
таңдау, мамандықты меңгеру. Білім алып кәсіп иесі  болу үшін іскерлік қажет.  Іскерлік  – оқу, білім, кәсіп, 
тәжірибе, ізденушілік, ӛзіндік жұмыс, іс-шаралар, дағдыдан туындайды. Іскер болу үшін іс-әрекетті меңгеру 
қажет. Іс-әрекет әрекеттен, операция,  қимыл-қозғалыстан тұрады. Барлық үрдіс байланыса орындалғаннан 
соң  нәтиже кӛрсеткіші пайда болады. 

221 
 
Әрбір педагогтің инновациялық іс-әрекетін қалыптастырудың педагогикалық шарттары:  инновация 
туралы  білімі;  инновацияны  жан-жақты  меңгеру;  инновациялық  іс-әрекет  диагностикасын  меңгеру; 
инновацияны тәжірибеге ендіру жұмыстары; инновацияны практикада дұрыс қолдану. 
Қазіргі 
жас 
ұрпақтың 
саналы 
да 
сапалы 
білім 
алуының 
бірден-бір 
шарты  
-
   оқу    орындарындағы    білім    беру    процесіне    жаңа  инновациялық  технологияларды   енгізу 
екендігі  сӛзсіз  түсінікті.  
 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   59




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет