ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ САБАҒЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУ

Орыс тілді мектептерде қазақ тілі мен қазақ әдебиетін оқытып үйрету қиын да, күрделі жұмыс. Мемлекеттік тілді орыс мектептерінде оқытуда оқушыларды қазақша дұрыс сөйлеуге, оқуға, сауатты жазуға, бір-бірімен қарым-қатынас жасауға үйрету, ойлау қабілетін дамыту, ойын қазақша жеткізе алатындай болуы көзделеді. Қазақ тілінің асыл мұрасы - сөз байлығын, шебер сөйлеудің озық үлгілерін игерту, тілімізді қадірлеп, қастерлеуге шақыра білу - педагогтардың басты міндеті. Басқа ұлтқа қазақ тілін оқыту әдістемесі оқушының ана тілінің ерекшелігін ескере отырып, оны үйретудің әр түрлі жаңаша тиімді жолдарын көрсету қажеті. Оқытудың жаңа әдістерін пайдалану арқылы мұғалім оқушының белсенділігін, шығармашылық ізденісін арттырады, пәнге деген қызығушылығын оятады.

Сабақта бұл мәселенің шешу жолдарының бірі - әр түрлі әдіс-тәсілдерді тиімді қолдана отырып, жаңа технологияларды енгізу. Жеке тұлғаға бағдарланған технология бойынша оқыту мазмұнының әдістері мен тәсілдерін таңдауға төмендегідей талап қойылады: қарым-қатынастық әрекет; шығармашылық әрекет; баланың жеке дамуын қолдау; баланың өзіндік және шығармашылық әрекетін дамыту.

Оқытушы дәстүрлі әдіс-тәсілдерді түрлендіре отырып, жаңа технологияларды ұтымды пайдалана оқыта білсе, оқушының бойындағы тілге деген қызығушылық артары сөзсіз. Бүгінгі күні бізге белгілі мынадай технологияларды №16 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімдері оқушылардың білім сапасын көтеруде және Қазақстан Республикасының жалпы білім берудің мемлекеттік стандартында көрсетілгендей оқушыларының қарым-қатынас біліктілігін қалыптастырып, дамытуда қолдануда.

ДОТ - сапалы білім берудің тиімді де ұтымды тәсілі. Деңгейлік технологияны қолданудағы негізгі мақсат: баланың қабілетін ашу, шығармашылығын шыңдау, іздендіру, пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Ойын технологиясын сабақта қолдану арқылы оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға, әр баланың өз бетімен жұмыс істеуін ұйымдастыруға, сабаққа зейінін аударып, адамгершілік қасиеттерін, білімге құштарлығын арттыруға қол жеткізуге болады. Соның ішінде грамматикалық ойын түрлері сабақты меңгерту, тілін, ой ұшқырлығын дамыту, өзіндік пікір айтуға жағдай жасау және еркін шығармашылыққа жетелеу, осы пәнге қызығушылығын арттыру мақсатында жүргізіледі.

М.Жанпейісованың интерактивтік модульдік оқыту технологиясында оқушылардың физиологиялық, қауіпсіздік, сыйластық, сүйіспеншілік, өзін-өзі көрсету сияқты маңызды қажеттіліктер барынша ескерілген. Модуль деген қандай да бір жүйенің дербес бөлігі. МТ бірінші орынға білім-білік дағдысын емес, баланың білім арқылы жеке тұлға ретінде дамуын қояды. Бұл технологияны сабақта қолданғанда мынадай мақсаттар қойылады:

• 
  Жеке тұлғаның негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыру;
  
• 
  Жеке тұлғаның белсенді тіл қорын дамыту;
  
• 
  Жеке тұлғаның танымдық процесін дамыту;
  

Сабақта ақпараттық технологияны пайдалана отырып, оқу-тәрбие үрдісінің сапасын арттыруды көзделеді.

Жобалау технологиясын қолдану арқылы оқушылардың танымдық қабілеттерін қалыптастырып, оларды зерттеу және жобалау жұмыстарына тартып, белсенділігін арттыруға болады. Нәтижесінде оқушылардың жобаларды дайындау сапасы жоғарылайды, олар өз іс-әрекетін дұрыс ұйымдастыруды, тақырыпты ғылыми тұрғыдан талдауды үйренеді, жоба тақырыбы бойынша білімдерін тереңдетеді.

Оқыту технологияларының барлығы да – қазақ тілі сабақтарын тиімді өткізудің көзі. Бұл технологиялардың мақсаты - балаларға сапалы да терең білім беру, олардың дағдылары мен есте сақтау қабілеттерін жетілдіре отырып, еркін сөйлеу дәрежесіне жеткізу.

Сын тұрғысынан ойлау технологиясы бойынша мақсатқа жету оқушының өзі арқылы (іс-әрекет арқылы) жүзеге асады. Мұғалім – ұйымдастырушы, бағыт беруші. Оқушыларға қойылатын талап: Оқы, түсін, түсіндір, болжай біл, талда, салыстыр, жинақта, өзіңе-өзің сын көзбен қара. Сонымен қатар, мақсатқа жету үшін оқушыларға үнемі сұрақ қойып отыру керек. Не? Қалай? Қандай? Не үшін қажет? Өмірде пайдалана аламыз ба? Осы сұрақтар арқылы мұғалім мен оқушы арасында іс-әрекетті анықтауға болады. Өзімнің тәжірибем көрсеткендей, сын тұрғысынан оқыту технологиясының әдіс-тәсілдері оқушылардың сабаққа деген ынтасын, қызығушылығын арттырады және «үнсіз» оқушылардың ашылуына мүмкіндік жасайды. Сабақ мақсатына орай білім алушыға дайын білімді бермей, оның ізденушілігін оятуға тырысамын, өз бетінше жұмыс жасауды талап етемін. Сабақтарда «ЖИГСО», «Үшеуі қонақта, біреуі үйде», «РАФТ», «Ротация», «Бағытталған оқу», «6 телпек», т.б. стратегиялар тақырыпты меңгеруге жол ашамын. Осы технология стратегияларының оқушылар бойында адамгершілік, тұлғалық қасиеттер қалыптастырудағы атқаратын рөлі маңызды.

Инновациялық технологияларды жүйелі түрде қолдану қажет және ол оқытушының шеберлігіне де байланысты. Бұл технологияны пайдаланудағы ұтарымыз: оқушының пәнге деген жеке қызығушылығын оятады, танымдық қабілетін арттырады, оқушыны шығармашылық жұмысқа баулиды, оқытушының уақытын үнемдейді, білімдерін тереңдетеді.

Еліміздегі өзге ұлт өкілдеріне де қазақ тілін үйрету, олардың тілге деген қызығушылығын арттыру, оқушылардың білімділігін қалыптастыру үшін сабақтың жаңа технологиясын іріктеп, оның тиімділігіне көз жеткізу, ұтымды пайдалану мұғалімдердің қолында.

Осы технологияның әдістерін пайдалану оқушылардың тақырыпты жан-жақты меңгеруі, өз ойын еркін жеткізуі үшін өте тиімді деген тұжырымға келдім.