ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІГІНЕН БІЛІМ АЛУЫН ҚОЛДАУ, ЫНТАЛАНДЫРУ БАҒЫТТАРЫ

Егеменді Қазақстанның болашақ потенциалын оқытып – тәрбиелейтін мұғалім – шығармашыл, жан-жақты білімді, парасатты, мейірімді, сезімтал, интеллектуалды, мәдениетті, кәсіби шебер, ізденімпаз, ғылыми зерттеуші болса, онда жеке тұлғаға қойылатын мынадай талаптар алдыңғы орынға шығады: креативтілік, белсенділік, жауапкершілік, ой-өрісінің кеңдігі, сауаттылық, танымдық әрекетке қызығушылығының басымдығы.

Қазіргі жаңа формация мектебінде жұмыс істеп жүрген педагогтардың алдында тұрған негізгі проблемалары:

Баланы оқи білуге үйрету;

Баланы ойлауға үйрету;

Баланың өзін-өзі тұлға ретінде дамуына жағдай жасау;

Осыған орай мектеп білімі түбегейлі жаңартылып, мұғалімнің қызметінің мақсаттары кеңейіп, үлкен өзгерістер үстінде. Әр педагогтың міндеті – оқушының шығармашылық ойына бағыт беру, шығармашылық ізденісті қолдау, жағдаяттар туғызып, оның шешімін табуға бағыттау, жаңаны іздеуге, жүйелі зерттеулерге талдау жасауға талпыныс беру. Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі мектептегі білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісін технологияландыру мәселесін қойып отыр. Оқытудың әр түрлі технологиялары жасалып, білім беру мекемелерінің тәжірибесіне енуде. Жаңа технологияларды меңгерту мұғалімнің интелектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және де басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді.

Ол үшін не істеу қажет? Әрине көптеген технологиялардың ішінен өзіңе тиімдісін таңдап алып, сол бойынша жүйелі жұмыс жасау керек.

Мен 2010-2011 оқу жылында «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» жобасы бойынша курсын оқып үйрендім. Бірнеше жыл істеген іс-тәжірибемді жүйелей келе, жаңа өмір талабына сай берілген СТО жобасындағы стратегиялар екеніне өз сабақтарымда қолдана бастағанымда көзім жетті. Сабақ барысында және сабақтан тыс уақытта, жеке, ұжымдық жұмыстар ұйымдастыруда оқушылардың танымдық ізденімпаздығы мен белсенділігін, шығармашылық бағыттылығына негізделген жұмыс түрлерін пайдалану арқылы олардың танымдық қажеттіліктерін қанағаттандыра алады.. Бұл жоба – оқушылардың сапалы шешім қабылдауға, жаңа буын оқулықтарының талаптарын жүзеге асыруда оқушылардың білім деңгейін көтеруде, шығармашылыққа баулуда, өз ойын еркін, жүйелі жеткізе білуге, дұрыс шешімдер табуға ат салысатын бірден-бір технология. Сондай-ақ мектептегі пәндік олимпиадалар, сайыстар, түрлі шығармашылық апталықтар, оқушылардың ізденіс қабілетін ұштап,дербес оң нәтижеге жетуге ықпал етеді.

Шығармашылық сабақтың базалық негізін анықтауда әр жағдайда сабақтың үйлесімді үлгісі таңдап алынады. Шығармашылық сабақтың мақсаты- оқушылардың өзіндік білімділік нәтижесін құру болып табылады.Міне аз уақыттың өзінде осы әдістердің мәні зор, оқушы үшін тиімді екендігіне көзім жете бастады.Әсіресе, табиғатынан тұйық өз ойын жеткізе алмайтын. өздеріне сенімсіздеу оқушылар ашыла бастады. Олар өз ойларын ортаға салып, менің ойымша деген пікір туа бастады.Мысалы, оны өзімнің сабақтарымда көзім жеткені, оқушыларым:

-еркін ойлауға мүмкіндік алады;

-ақыл-ойын дамытады;

-шығармашылық белсенділігі артады;

-ұжымдық іс-әрекетке тәрбиеленеді;

-тіл байлығы жетіледі;

-жан-жақты ізденеді;

-өз бетімен қосымша деректер жинайды;

Дағдыға айналған оқушылардың сабақта игерген білімдерін тек оқулық көлемінде емес, қосымша әрекеттер арқылы өз бетінше жұмыс істеуге баулимын. Өзімнің іс-тәжірибемде түрлі педагогикалық оқулықтарды, конференция, баспасөз арқылы жиі жетілдіріп отырамын. Кімді үйретемін? Қалай үйретемін? Неге үйретемін?

Осы үш сұраққа жауап тапқан кезде ғана оқушылар ізденіспен шұғылданса, мұғалімнің іс-әрекеті ғылыми негізге бағыт ала бастайды деп ойлаймын. Менің байқағаным, оқушылардың көбіне тек баға алу үшін ғана оқитыны, олардың жазғанын тек мұғалім ғана оқитыны.

Осы олқылықты жою үшін сабақта «шығармашылық минуттарына» уақыт бөлдім. Жұмыстың бастапқы түрі сурет салудан басталды. Содан кейін сол суреттерді сөйлетіп, қиялға ерік берілді. Олар суреттерді сөйлетіп, өздерінің салғандарын бір-бірімен алмастырып, өз пікірлерін білдіріп жатты.

Балалар шығарма мен эссені, кейіпкерге хат жазуда аса құштарлықпен жазады, себебі онда оқиғаларға, құбылыстарға, әрекеттерге өз бағасын беру, өз пікірін қосу олар үшін қызықты болды деп ойлаймын.

Әрі қарай қиял-ғажайып патшалығына саяхатқа шығу үшін қаламдарын ұштау болды.Ертегі, мысал, өлең, жұмбақ- бұл да шығарманың туыстары.Армандары мен қиялдардың еркін самғар тұстары, міне осыларда!Сергіту сәттерінде де әр түрлі заттар мен құбылыстардың бейнесін өздері ізденіп жасайды.