Ойын техникасын топтауБаскетболшы техникасына берілген нақты
жүктеу/скачать 287,47 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 38-тақырып Әлемдік баскетбол тенденциясы
- 40-тақырып Баскетболшыларды дайындау жүйесіндегі іріктеу
- 41-тақырып Баскетбол
- Қолданылған әдебиеттер тізімі
36-тақырып Тапсырманы орындау үшін команда тек өз кәрзеңкесін қорғап қоймай шабуыл да жасау керек. Қорғаныс әрқашан екі қызмет атқару керек: бұзу және құру, шабуыл жасауға мүмкіндік құру.
Жеке әрекет. Әр ойыншының дұрыс шешім қабылдауы және оны жасау команданың сәтті әрекетін қамьамасыз етеді. Қорғаушының қандай да бір қатесі қарсыласқа пайда әкеледі, команданың әрекеттерініңұйымсыздығын көрсетеді. Қорғаныстағы әрекеттердің сәттілігі тек техникалық ұсталыққа емес, сенімді және ойынға да байланысты. Жеке әрекеттердің негізгі тапсырмалары төмендегідей:
1.Қорғаныштағыға допты еркін бермеу. 2.Егер қорғаныштағы допты алса, оның әрекеттерін лезде «байлау».
3.Допты тартып алуға әрекет жасау. 4.Бар күшпен шабуылшыға кәрзеңкегк доп салдырмау, қарсы тұру.
Ойыншыны ұстау демек доп басқа команда да болғанда оған қамқорлық жасау. Қорғауындағының жананда үнемі болу қажет.
Бағыт таңдау – қорғаушының сәтті әрекеттерінің шешуші факторы. Допсыз ойыншыны қорғау астына алу. Қорғаушының ең басты міндеті өз қорғаны астындағы ойыншыға допты алуға мүмкіндік беру.Ал егер оған доп келе жатса, допты қағып алу керек. Ойыншыны ұстау екі түрлі болады: ойыншыны және допты ұстау. Қорғаушы қарсыласы допты алған соң күреске түседі. Ал екіншісінде ойыншы допты алмай тұрып қорғаушы онымен күреседі. Допты алатын ойыншының жанынан, алдынан келіп допты алуға мүмкіндік бермейді. Қорғаушының добы бар ойыншыға қарсы әрекет. Добы бар ойыншыны қорғай отырып қорғаушы әрқашан белгілеп, нақты әрекеттер жасауы мүмкін. Сәтті нәтиже қорғау астындағы ойыншының дайындығына алаңға байланысты. Добы бар ойыншыға әрекет жасауға алдымен оны тоқтатып, содан кейін күресу керек. 37-тақырып Топтасу әрекеттесу. Қорғаныста 2-3 ойыншы арқылы орындалуы мүмкін. Бұл әрекет барлық ойыншылар қорғанысқа енгенде немесе қорғаушы қате жасағанда орындалады.
Екі ойыншының әрекеттестігі бір-біріне көмектесуге бағытталған, оған сақтану, тайып кету, қайта қосылу жатады. Үш ойыншының әрекеттестігі. Бұл әрекеттестік «үштікке», «сегіздікке», «айқаса шығуға» қарсы орындалады. «Үштікке» қарсы шыға отырып 1-ші беріліс жасау мүмкіншілігін қарау керек, ол үшін берілісті алуға дайындалып жатқан қарсыластан бұрын әрекет жасау керек. Командалық әрекет. Команда түгелімен қорғауға қатыса алса, олар төмендегі қорғауларды қолдана алады: байытылған қорганыс, жылжымалы қорғаныс, аралас қорғаныс. Байытылған қорғаныс — команданың қорғаған қалқанына жақын жерде орындалады. Ойыншылардың 2-3 жолы болып тұрады. Командалық әрекеттер жеке және зоналық жүйені үйлестіре отырып ұйымдастырады. Жеке қорғаныс – бұл әрекетте ұйымдастырғанда әр ойыншы қарсылас командадан өзі қамқоршылық жасайтын ойыншы алады. Бұл жерде ойыншылардың үнемі кестесі болмайды. Допты жоғалтқанда барлық ойыншылар өз қалұанына қайтып келеді. Жеке қорғаныстың жағымды жақтары:
— ойыншылардың бойларына,жылдамдықтарына,жеке қабілеттері не орналастыруға болады.Ол ойыншыларға қарсыластарына шабуыл жасауға қолайлы жағыдай жасайды.
— универсиядалық.Ол барлық шабуыл жүйелеріне қарсы орындалады.
— Күресте белсенділік ұйымдастыру мүмкіндігі және сәтті өз ара көмектесу ұйымдастыру.
— ойыншылардың тез орындау мүмкіншілігі және командалық әрекеттерді шапшаң ұйымдастыру.
Ұнамсыз жағынан қиыншылықтар,энергияаның көп жұмсалуы,қарсыластарды бақылауда қысым болуы және алданып қалу жатады. Зоналық қоғаныс.Бұл қорғаныс ұйым дастыру әрекетіне териториялық жүйе негіз болады.Әр ойыншы алңнын белгілі бөлігін қорғауы керек.Ол жерлер кәрзенкеге жақын және орналасуы ойыншының практикалық мүмкіншілігіне бағыт болады.Қорғанудың бұл жүйесі тек ойыншылардың сөздеріне тиісті орындарында тұрған және өз жерлерінде белсенді түрде әрекет еткенде әсерлі болады жылжымалы қорғанысының ең белсенді және әсерлі түрі.Ол агресивті болады;ойын барысын тездетуді,команданы жиі қателестіреді,жоғарғы дәрежелі техника,шыдамдылық,жақсы физикалық дайындық қажет етеді. Жеке прессинг.Ойыншыларды Қорғныс астына алу және қорғаныс негізінде болады.Ойыншы өз қорғауын астына алған қарсыластан команда допы жоғалтысымен барлық жерде бақылайды.Оның негізгі міндетіне қарсыласына демалуға,әрекет жасауғамүмкіншілік бермеу кіреді.Егер бұл міндетті барлық ойыншылар орындаса,қарсыластар ұйымдасқан түрде еш қандай әрекет жасайалмай,қиын жағдайға тап болады.
38-тақырып Әлемдік баскетбол тенденциясы Соңғы жылдардағы халықаралық жарыстарда жүргізілген бақылаулар сараптамасы осы олимпиада ойындарында, әлем және Еуропа чемпионаттарында жоғарғы орындарды жарыс әрекетінің дене және психикалық қысымын біршама көтеру; шабуыл ойындарында да, сондай-ақ қорғаныста да белсенді шабуыл
шабуылдағы дара шеберліктің шапшаң өсуі, ол амалдар мен қорғаныстағы ойынның әсерлілігі мен сапасын арттыру ең алдымен қорғанушы команданың қорғанысты жүзеге асыруға доп үшін немесе
қорғаушының шабуылшымен жылдамдық-күш әдістерін одан ары жетілдіруі, қауіпсіздену дайындық операцияларын аяқтау жоғарғы жылдамдық пен жоғарғы шапшаңдықта ойластырылған айла-шарғылық ойынды ойын алаңы ендігімен және барлық алдын-ала білетін айла-шарғының өте қатаң түрлері мен схемасын орталық және шеткі шабуылшылардың ойын айласының ауқымын дұрыс жоғарғы топтағы ойыншылардың жеке қабілеттері мен атлеттік сапаларын, жақсы атлетикалық дайындыққа негізделген ойыншылардың жылдамдық-күш төзімділігін қызметтік экстремальды жарыс жағдайларында жауапты шешім қабылдауға өзіндік қабілеті күшті команда ойыншыларының сондай-ақ артқы сызық ойыншыларының орташа Қорғаныс пен шабуылдағы үмітті сәттер де назар аудартады. үлкен жылдамдықта және тығыз бақылау жағдайында доп беруді, алыс және өте алыс қашықтықтан секіріп, дәл доп қысқарған қашықтыққа тең қорғаныс әрекеттері;
түрлі өрнекті қимылдармен шабуыл әдістерінің бағытын, мазмұнын және
қарсыласының дербес қателіктері есебінен қалқаннан торға айлалы шабуылмен қорғаныстағы ұзын бойлы ойыншының дер кезінде және шапшаң допты кезеңдеп көз бақылауынан жоғалтумен прессингте (бетпе- бет) допсыз допты аз сермеу құлашымен бүкіл алаң арқылы бір ойынның қимыл дағдыларының ырғағы мен екпінін мәжбүрлемей, еркін
мергенге қарсы күрестің сәтті амалдары – алға созылған қалқанға бетімен тұрып орындалатын шабуыл және ойнатқыш әдістерді II -тарау. СПОРТ МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ ЖҰМЫСТАРДЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 2.1. Балалармен жұмыс істеудің ұйымдастырылған түрлері Ғылымға сүйенсек, 7-8 жастан бастап-ақ баскетболмен шұғылдануға болады. Мектептегі спорт жұмыстары мектеп ұжымының секциялары мен алғашқы
БЖСМ, БЖОРДМСМ, ЖСШМ, мамандандырылған мектеп- интернаттар-бұлар жоғары дәрежелі оқушылардың жан-жақты дене дайындығы мен денсаулығын нығайтуға, үйлесімді жоғары дәрежелі командалар мен құрама командаларға резервтер дайындау; оқушыларды рухани төзімді, ерік-жігерлі, тәртіпті етіп тәрбиелеу; қоғамдық инструкторлар тәрбиелеу; ЕОҚ+мөлшерін орындауға дайындық. БЖМ, БЖОРДМСМ, арнайы мектеп-интернаттарын белгіленген тәртіп бойынша министрлік БЖОРДМСМ бастапқы дайындық топтары бүкіл оқушылардың 31,7%-н Алғашқы дайындық топтары 10-13 жастағы, оқу-жаттықтыру - 12- 16 Алғашқы дайындық топтарында жұмысты ұйымдастырудың негізгі принциптері әмбебаптық Оқушылардың жасы мен тәжірибесіне қарай дайындықтың түрлеріне уақытты
39-тақырып БЖСМ оқу бағдарламасында 3-кесте дайындық түрлері бойынша уақытты Дайындық түрлері Топтарына қарай уақытты бөлу Бастапқы дайындық Оқу-жаттықтыру Спорттық жетілдіру Ілімдік Жалпы дене Арнайы дене Әдістік Тәсілдік Интегралдық Инструкторлық Және төрешілік тәжірибе емтихандары мен сынақтары Баскетболшыларды көпжылдық дайындау түзу жүйені көрсетеді, ол оқу
2.2. Балалар мен жасөспірімдер тобымен жұмыс жасау ерекшеліктері Жас баскетболшыларды дайындауда өскелең ағзаның физиологиялық ерекшеліктері мен Негізгі дағды мен білікті қалыптастырумен сәйкестендіріп, дене және
Мына жағдайларды ескеру қажет: Жасына қарай бала ағзасы өзгеріп отырады. Бұл өзгерістер Бала ағзасының дамуы үздіксіз әрі әрқалыпта жүреді. Белгілі Балалардың дене сапаларының даму қарқыны мен басқа да Қимылдың әрбір түрінде ұлдар мен қыздардың жас ерекшелігі Әрбір ағза жеке дамитынын есте ұстаған жөн.
Жаңадан келіп, шебер болғанға дейін мықты баскетболшылар 6-9 Спортшылар дайындығының ұзақтығы мен спорт жетістіктерінің өсу деңгейі Спорттық іріктеу ұйымдастыру-әдістемелік іс-шаралар жүйесін қарастырады, оған педагогиклық, Осыған сәйкес төмендегіше маңызды жүлгелерді бөліп қарастырады: спорттық бағдар (дарынды балаларды табу, оларға баскетболмен айналысуға баскетболдағы спорттық жетілдіруге қабілеттілігі мен болашағын анықтау; жоғары нәтижеге жетуге қабілетті команданы топтау мен ұжымды Сонымен іріктеуді аталған спорт түрі ерекшеліктеріне адамның қабілет Потенциалдық спорт мүмкіндіктерін анықтау үшін баскетболдағы жоғары нәтижелерді Үлгі сипаттамасы Команда құрамының, команда ойыншыларының үлгі сипаттамасы, олрадың қызметіне Мысал ретінде КСРО біріншілігіне төрт жылдық айналымда бірінші
Ойынның үлгі көрсеткіштері Көрсеткіштер 1984ж. КСРО чемпионаты 1985/86 жылға 1987/88 жылға Ойын әрекетінің әсерлілік коэффициенті. Шығыршыққа шабуыл (саны) Жалпы нәтиже (ұпай) Ойыннан доп салу (%) Қашықтықтан доп салу (%) Айып добын салу (%) Қалқаннан кері ұшқан допты алу (сан) Допты ұстап қалу (ұрылған лақтыруларды қосқанда)
Голдық доп беру (саны) Дене және әдіс дайындығының 5-кесте көрсеткіштері (тест бойынша) Көрсеткіштер 1984 ж. үздігі 1985/86 жылғы 1987/88 жылғы 6 м-ге жұлқыну шапшаңдығы (с) 20 м-ге жұлқыну шапшаңдығы (с) Арнайы жұмыс қабіледі: қайталамалы жүргізу 2х40 м/мин Қалқанның биік нүктесіне қол жеткізіп секіру Орнынан (см), екпінмен 3,5 м (см), купер тесті Түрлі қашықтықтағы нүктелерден шығыршыққа доп салу (4,5 мин. Айып добын салу (екінші кеткенге дейін дәл түсіру Қорғаушы қарсылас команданың көшбасшысын (диспетчерін, мергенін) қорғаныстың кез-келген Оның психикалық тұрақтылық деңгейі мына мәліметтермен сипатталады: реакция шапшаңдығы - 159,3мс, антиципация реакциясының шапшаңдығы - 53,4мс таңдау реакциясының шапшаңдығы - 14,9мс тежегіш дифференциясының реакция шапшаңдығы - 15,8мс. Іріктеу сипаттары мен әдістері Іріктеуде үш сипатқа сүйенеді: бейімділігі, дарындылығы мен қабілеттілігі. Бейімділік - бұл туа біткен және өмірдің алғашқы Дарындылық бұл жеке тұлғаның сапалары мен қасиеттер кешені, Қабілеттілік қимыл немесе операцияға қабілетімен, яғни білігі мен Іріктеу әдістемесі баскетболшының морфологиялық белгілері, қызметтік, қимылдық және Іріктеуді ұйымдастыруда бүкіл дайындық сатысы барысында бақылау нәтижелері Тұрақты белгілер қатарына антропометрия, дене жұмыс қабілетінің көрсеткіштері 6-кесте. Баскетбол сабақтары үшін балалардың өсуін бағалау (ВНИИФК әзірлемесі бойынша) Жасы Бой көрсеткіштері (см) Ортадан төмен Орташа Ортадан жоғары Қыздар
9 10 137 және төмен 143- төмен
153- төмен 160- төмен 138-144 145 және жоғары 153-тен жоғары 163-тен жоғары 196-дан жоғары Ұлдар
138-ден төмен 143-тен төмен 154-тен төмен 158-ден төмен 145-тен жоғары 155-тен жоғары 163-тен жоғары 170-тен жоғары 7-кесте. Жас баскетболшылардың жалпы дене дайындығының көрсеткіштері (м.с. Тест 10 12 14 16 20 м-ге жүгіру (с) орнынан (с.м. Абалаков бойынша) Орнынан ұзындыққа секіру (см) Екпінмен ұзындыққа секіру (см) Салмақты тығыздалған допты итеру -3кг (м) 60м-ге жүгіру (с) Спорттық іріктеуді баскетболшыны бастаушыдан жоғары дәрежелі спортшыға дейінгі 1-сурет. Команданың спортттық табысының талдауы Дайындығын талдау тек үшінші сатыда ғана, жүргізіледі. Бұдан Команданы топтастыру Командаға үміткерлердің болашағы олардың аталған дайындық сатысында команда Бұл жұмыста жаттықтырушы үшін ең бастысы - білікті денсаулық жағдайы; қызмет жағдайы; арнайы дене дайындығы; әдіс-тәсілдік дайындық; психологиялық дайындық; ойын дайындығы.
Баскетбол
Баскетбол - доппен ойналатын командалық спорт ойын. Баскетбол сөзінің мағынасы «basket-себет, boll-доп» дегенді білдіреді. Яғни командадағы ойыншылар допты сақиналы торқалта себетке дөп түсіруі қажет. Дене тәрбиесі жүйесінде баскетбол ойынының маңызы зор. Балаларға қажетті дағдыларды иемден отырып, өз бетінше үнемі дене шынықтыруды жетілдіруге, денсаулықты сақтауға, көңіл көтеруге мүмкіндік береді. Баскетбол ойынымен балалар (өз жастарына лайықты құрал жабдықтарды қолдана отырып) 9-10 жасынан бастап айналысуына болады. Баскетболдың отаны Америка Құрама Штаттары болып есептелінеді. Алғашқы ойын 1891 жылы Массачусетс штатының Спрингфилд қаласында құрылған жастар қауымдастығының оқу жаттығу орталығында ұйымдастырылған. Алғашында ойынды футбол добымен өткізген. Арада бір жыл өткен соң Джеймс Нейсмит арнайы доппен қоса, баскетболдың алғашқы 13 ережесін ойлап тапқан. АҚШ-тан бастау алған баскетбол ойыны бірте-бірте Шығыс елдеріне таралды. Баскетбол 1924, 1928 жылдары олимпиада бағдарламасынан орын алды. 1932 жылы Халықаралық баскетбол федерациясы (FIBA) құрылды.Пайдалары:Денені шынықтырады.Жүрек ауру қауіпін азайтады.Зат алмасу процесін жақсартады.Қан айналым жүйесін жақсартады.Ұйымшылдықты үйретеді.Жауапкершілікті болуға ынталандырады.Өзіне-өзі сенімшілік, шешім қабылдау, лидерлік қабілеттерді арттырады.Бойдың өсуіне көмектеседі.Ойыншыларға кеңес:Жарыстың алдыңда міндетті түрде бой қыздыру жаттығулары жасалу керек.Ойын кезінде жүзік, білезік, алқа секілді бұйымдарды шешіп тастаған жөн. Себебі қолға, саусаққа және өзгелерге зияны тиюі мүмкін.
42-тақырып Қорғаныс тактикасы Команданың қорғану әрекеттері үйренуге қиындау келеді. Жеке әрекеттер. Қорғанудың сәтті нәтижесі жеке әрекеттердің сәттілігінен байланысты.Әр ойыншының төмендегідей қасиеттері болу керек:әрекет жылдамдығы,іс барысын алдын ала қғыну,әр қашан қандаыда болса әрекет жасауға дайын болу,санай білу,бүкіл алаңды көре білу,бір әрекеттен екіншісіне көше білу.
1.Жұппен сапқа тұру.Шабуылшы бір сызықты қарсы сызыққа қарай допты жүргізеді,қорғаушы допты иеленуге тырысады.
2.Жұппен сапқа тұру.Шабуылшы допсыз бір сызықтан қарсы сызыққа өтуге тырысады,қорғаушы жол бермейді.
3.Жұппен сапқа тұру.Шабуылшы доппен кәрзенкеге бет бұрады.Қорғаушы кедергі болады. Топтпса әрекеттесу.Шабуыл үшін қолданылатын барлық әрекеттестіретін жаттығулар қайта қосылу үшін,сақтандыру меңгеру үшін де қолданылады.Ойыншылар шабуылшыларының да әрекеттеріне қарсы тұруға тырысады. Жаттығулар үш қтысушы,екі қорғаушы бір шабуылшы болады.Шабуылшы допты қарсы сызыққа отпекші болды.Жақындағы қорғаушы оған белсенді түрде қарсылық жасайды,ол екінші қорғаушы оны сақтандырып тұрады. Командалық әрекеттестік.Басында байытылған қорғанудың жүйесі үйретіледі.Үйрету жеке қорғанудың жүйесінен басталады,кейін зоналық,прессинг,зоналық прессинг көп уақыт қыжет етеді,бірінші жатығулар командаға қорғану әрекеттерін тез ұйымдастыруды қорғайтын орындарын тез табабілуді үйрету керек.Егер қорғану кәрзенке маңында болса,команда оз қалқанына ұайтып келуі керек.Әр ойыншы өз кәрзенкесіне жақындаған қарсыласына тоқтатуға тырысу керек.Қалай қайта қосу керектігін,сақтандыру керек,т.б айқын түсіндіру керек.
43-тақырып Жеке қорқау. Дайындық кезінде келесі нәрселерге,кезеңдерге көңіл бөлу керек.Қорғайтын жеріне уақытында оралу керек,орнын алу:егер бір ойыншы басқалардан бұрын келсе,қарсыласымен күресе түсуі керек.Егер жеке күреске түссе және жеңілсе,оның қатесін түзеу мүмкіндігі болмайды. Зоналық қорғау.Басты міндет-ойда болғандай өз жерінде уақытында жету және орнына тұру.Ойыншыларға лаңға дұрыс ауысуды және қарсы әрекетте бклсемділікті үйрету керек орынды томендегідей жаттығыларда көрсете аламыз:Алаңда әр кім өз орнын алады.Зонаға қарсы үштен көп ойыншы шабуылдайды.Олар допты бір-біріне беріп отырыды.Зонадағы ойыншыларға допқа қарай орын ауыстыры білу керек.Үлгі жаттығулары: 1)Алаңның бірінші жартысында кәрсенкеге лақтырусыз дайындық ойыны жүргізіледі.Үйретушінің бұйрығымен шабуыл басталу керек.Келесі команда қайтып келіп белгіленген орынға тұру керек. 2)Ойын үш команда арасында өтеді.Екеуі қорғауға тұрады.Үшінші кәрзенкенін біреуіне шабуылдайды.Егер олар допты жоғалтса,қарсы команда қарсыдағы кәрзенкеге шабуылдайды,ол дрты жоғалтқан команда қорғауға тұрады.Жаттығу қорғауға бағытталған уақыттылы орын алуды үйретеді және белсенді әрекетке дайындалуға мүмкіндік береді. Әр түрлі қимылдарды түрлі қарқында,бағытта,түрлі жылдамдықпен орындай отырып,адамағза жүйесінде және ішкі қүрылыстарына жақсы әскр алады. Адам ойын түрдісі кезінде жоғары эмоциялды жүктеме және үлкен қуанышқа болініп,қанағат алады.Дене тәрбиесі жүйесінде баскетбол ойынының маңызы зор Балалар және үлкендер қажетті дағдыларды имене отырып,өз бетінше үнемі дене шынықтыруды жктілдіруге,ден саулықты сақтауға,көңіл күйін котеруге және ұзақ өмір сүруге мүмкіндік бар.Баскетбол ойынымен балалар 9-10 жасынан бастап айналысуына болады. Орталық Американың ежелгі халықтарының доп ойынының көрінісі салынған суреті тапқаннан кейін белгілі болады. 1938 жылдан бастап әйелдер 1-шілігі өте бастады.Италия командасы 1-ші чемпионы атанды қазір Европа чемпионаты 2 жылда 1 рет өткізіліп тұр. 1950 жылы ерлер арасында әлем 1-шілігі өткен,1953 жылдан бері әйелдер арасында өткізіліп келеді.Ерлер арасында әлем
біріншілігінің 1-ші жеңімпаздары Аргентинаал әйелдер арасында АҚШ құрамалары ьолды.Қазіргі кезде әлем 1-шілігі 4 жылда 1 рет өткізіледі.
Кузнецов З.И. Мектеп жасындағы балалардың негізгі дене қасиеттерін дамыту // Ғылыми конференциясының жинақтары, Поланга, 1986 ж. Сапарбаев М.Б. Дене тәрбиесі пәнінің мұғалімдеріне үздіксіз педагогикалық білім беру жүйесінің теориясы мен практикасы. п.ғ.д. дисс. авторефераты. Алматы, 1993, 318 б. Гейнца К.А. Қазақстандағы жалпы білім беретін мектептердегі 1-9 сынып оқушыларының нұсқалық бөлімдерін жете зерттеу. п.ғ.к. дисс. авторефераты. М., 1995, 22 б. Жұманова А.С. «7-9» жастағы қазақ балаларының дене тәрбиесі ісінің мазмұнын тәжірибеде дәлелдеу. п.ғ.к. дисс. авторефераты Алматы,-1997. Алимхананов Б.У. Дене мәдениеті бойынша оқу бағдарламасының нұсқалары. п.ғ.к. дисс. авторефераты. Санкт-Петербург. 1994, 22 б.
жүктеу/скачать 287,47 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|