95. Сфералық бетте жарықтың сынуы Жарыктын сынуы - бул жарык толкыны таралу кезінде бір материалды ортадан екінші ортага откен кезде, онын багыты мен жылдамдыгында бірден озгеріс болады. Бул жарык шагылыстырумен байланысты процесс жане бір уакытта озін корсете алады.
Жарык вакуум, су, ауа, гауһар, айнек, кварц, глицерин жане баска да молдір немесе молдір материалдардын барлык турлерінде таралуы мумкін. Ар ортада жарык ар турлі жылдамдыкта таралады.
Мысалы, ол ауадан суга откен кезде жарыктын сынуы бар, онда онын бурышы мен орын ауыстыру жылдамдыгы озгереді.
Ар ортадагы жарык жылдамдыгы деп аталатын шамамен беріледі сыну корсеткіші. Осы материалды орталардын сыну корсеткіші вакуумдагы жарык жылдамдыгы мен карастырылып отырган ортанын жылдамдыгы арасындагы байланысты есептеу аркылы аныкталады.
96.Оптикалық жүйелер аберрациясы
Оптикалык жуйе аберрациялары (латынша aberratіo – ауытку) – оптикалык жуйе аркылы алынган кескіндердін бурмалануы. Оптикалык жуйе аберрациялары оптикалык кескінді комескілендіреді, жиектерін турлі туске бояп, нысанмен уксастыгын бузады. Оптикалык жуйе абберциялары екі түрге болінеді: Геометриялык жане хроматтык.
Хроматтык аберрация ортанын сыну корсеткішінін жарык толкынынын узындыгына тауелділігінен пайда болады. Онын салдарынан кескін турлі туске боялып корінеді. Оптикалык жуйе аберрацияларын толык жою мумкін емес. Бірак ар турлі адістер аркылы оны азайтып, кескін сапасын арттыруга болады.
Геометриялык аберрацияга сфералык аберрация, кома, астигматизм, дисторсия жатады. Сфералык аберрация – нысаннын бір нуктесінен шыгып оптикалык жуйе аркылы онын осіне жакын жане одан шеткері отетін саулелердін бір нуктеде киылыспауы. Оптикалык оське колбеу тускен саулелер оптикалык жуйе аркылы откенде нукте кескінінін сопак дак болып тусуі кома деп аталады. Егер оптикалык жуйе аркылы отетін сфералык жарык толкыны деформацияланып, бір нуктеден шыккан саулелер бір нуктеде киылыспай, озара перпендикуляр екі кесінді бойына бір-бірінен біраз кашыктыкта орналасса, ондай