Орындаған: Джубанова Ляззат Тексерген: Иманғазина Айгүл



Дата16.03.2022
өлшемі51,68 Kb.
#28132
Байланысты:
Джубанова Ляззат қф-201 Морфология 2 апта

Орындаған: Джубанова Ляззат

Тексерген: Иманғазина Айгүл

  • Тіл білімінде сөздердің мағыналық тұрғыдан топтастыру 3 принцип негізінде жүзеге асады. Сөздер мағыналарына, грамматикалық синатына және сөйлемдегі қызметіне қарай топтастырылады. Яғни, олар:
  • 1. семантикалық принцип;
  • 2. морфологиялық принцип;
  • 3. синтаксистік принцип
  • Сөздерді аталған принциптерге топтастыру негізінен семантикалық принцип сөздің лексикалық мағынасына қарай жіктелсе, морфологиялық принциптерге топтастыру сөздің түрленім жүйесіне қатысты және синтаксистік принцип сөздің сөйлемдегі қызметін басшылыққа ала отыра топтастырылады.

Тіл білімінде сөз мағыналарын топтастыруды алғаш академик В.В.Виноградов ұсынған болатын. Ол сөздің мағыналарын топтастыру бойынша жасаған сөздің тура және номинативті мағынасы; фразеологиялық байлаулы мағына; синтаксистік шартты мағына деген классификациясын күні бүгінге дейін тіл білімінде кеңінен қолданылуда . Қазақ тілінің лингвисттері В.В.Виноградов ұсынған сөздері топтастыруларды назарға ала отыра сөздің мағыналарын төмендегідей топтастыруды ұсынады:

• сөздің негізгі мағынасы;

сөздің тұрақты мағынасы;

• сөздің контекстік мағынасы және көп мағыналылығы;

• сөздің абстакті мағынасы;

сөздің тура мағынасы;

• сөздің ауысалы мағынасы;

• сөздің грамматикалык жэне лексикалық мағынасы деп бөледі

Ал профессор ғалымдар Ғ.Қалиев пен Ә.Болғанбаев сөзді мағынасына қарай топтастыруды өмірдегі ақиқат заттар мен кұбылыстарды білдіруіне, пайда болу тарихы мен стилистикалық қызметтеріне карай топтастыра отыра, қазақ тілінде сөздің мағынасын осылай топтастырады:

• сөздің негізгі атауыш (номинатив) немесе тура мағынасы;

сөздің ауыспалы мағынасы;

• сөздің нақты және дерексіз мағыналары;

• сөздің түпкі жэне туынды мағынасы;

• сөздің еркін жэне байлаулы мағынасы;

• сөздің бейтарап және терминдік (кәсіби) мағыналары;

• сөздің бейнелі және поэтикалық мағыналары деп жіктеп көрсетеді.


Назарларыңызға рақмет!



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет