Орындаған: Серікова Айжан Группа: Тх 18-12 Тексерген
Сүттің құрамы мен қасиеті
жүктеу/скачать 100,33 Kb.
|
| Сүттің құрамы мен қасиеті
Сүт жэне сүт өнімдері адамның барлық өмір сүру кезеніңде тамақтануда ауыстырылмайтын өнім. Әсіресе сүт өнімдері шеткі жастағы адамдар тамактануында маңызы зор, ягни балалар мен үлкен жастағы адамдарда. Сүт және сүт өнімдері емдік жэне диеталық тамақтануда негізгі өнім болып табылады жэне басқа тагам өнімдерден ерекшелігі олардың қүрамында адам организміне қажетті тағамдық жэне биологиялық белсенді заттардың оптималды баланыста келтірілген. Сүт қалыпты өсуді, дамуды, агзаның өмір сүруін камтамасыз ететін универсалды тагам болып табылады. Сүттің барлык компоненттері адамнын тамактану физиологиясында манызды орын алады. Ақуыздар - биологиялық бағалы компонент, себебі акуыздардың бөлшектенуі кезінде түзілетін аминқышқылдары иммунитеттің пайда болуына әсер етіп, антиденелердің, гормондардын, ферменттердің, а жасушаларын түзуші материалы болып табылады. Барлық жануар ақуыздарының ішінде сүттің акуыздары ең толықканды болып саналады. Казеин, альбумин жэне глобулиннің қүрамында барлык алмастырылмайтын аминқышқылдары бар. Сүттің акуыздары липотропты касиетке ие, ягни, басқа ақуыздардың қамтылуын, тагамның балансын жогарылатып, май алмасуды реттеуге катысады. Көмірсулар - адам азығында басым болады. Олар тіршілікте энергия негізгі болып келеді. Құрылымның тәуелділігінде көмірсулар моносахардтерге (карапайым қанттар), дисахарид, моносахаридтердін екі молекуласынан құрылған, жэне полисахаридтер заттың жоғары молекуласы және көптеген моносахаридтерден құрылган. Моносахаридтер - карапайым канттың, көмірсудың бір молекуласын күрылушылар. Оларга глюкозаны, жеміс шырын, галактозаны, маннозды тасымалдап отырады. Моносахарид ақ түсті кристалл тәріздес зат, суда жақсы ерігіш қасиеттеріне ие. Глюкоза - бұл (жүзім канты), ең көп тараған мононсахарид. Жидектерде, үрықтарында, адам қанында және малдың (0,1 %) болады. Глюкоза тэтті дэм беретін, адам агзасында жаксы корытылады, Аскорыту процесінде ешкаңдай өзгерістер туындамайды. Фруктоза - ол (жеміс-жидек канты) ұрықтарда, жидектерде, көкөністерде, балда болады. Ол өте ылгал жұткыш. Тәттілік жағынан ол глюкозадан екі есе жоғарырақ. Галактоза - сүт қантының құрама бөлігі. Ол тәттілігімен ерекшеленеді, табиғи түрде кездеспейді. Жаңа сауылған сүттің дәмі жағымды, аздап тәтті, түсі ақшыл сары. Әрбір малдың сүтінің өзіне тән иісі бар. Оны жабық тұрған ыдысты ашқан уақытта сезуге болады. Консистенциясы бірқалыпты сұйық болады. Судың массалық үлесі сиыр сүтінде 86 пайыз. Мұны айтып отырған себебіміз су барлық орғандардың құрамына кіріп, онда әр түрлі қызмет атқарады. Сүт белогы табиғаттағы ең толық бағалы белок болып есептеледі. Организмде сүт белогы 100 пайызға дейін қорытылады, сіңімділігі 98 пайызға дейін барады. Сүт белогымен салыстырғанда өсімдік белогының сіңімділігі 70-80% қана болады. Сүт қанты лактоза деп те аталады. Осы сүт қанты табиғатта тек сүттен басқа қосылыстарда болмайтын углеводтың бір түрі. Сүт қанты глюкоза мен галактозадан тұрады. Ол қызылша қантынан тәтті болмайды. Лактозаның жас нәресте үшін маңызы өте зор. Организмде лактоза глюкоза мен галактозаға ажырап, энергия көзі ретінде қызмет атқарады. Сүт қантының сүттің құрамындағы мөлшері - 4,7%. жүктеу/скачать 100,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|