Физиология [өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ұйықтау кезіндегі барынша айқын физиологиялық өзгерістер бас миында орын алады.[3] Ми ұйқы кезінде, әсіресе, баяу ұйқы кезінде, ояу жүргенге қарағанда әлдеқайда аз энергияны пайдаланады. Белсенділігі төмендеген аумақтарда ми энергияны қысқа мерзімді сақтау және тасымалдау үшін пайдаланылатын молекула аденозинтрифосфаты (АТФ) қорын қалпына келтіреді.[4] Негізгі гормондардың қажетті көлемде шығарылуы орын алады. Тыныш ояу жүру кезінде, ми дене энергиясы пайдаланылуының 20%-ына жауап береді, осылайша бұл төмендеу энергияның жалпы тұтынылуына едәуір әсер етеді.[5] Ұйқы сенсорлық шекті арттырады. Басқа сөзбен айтқанда, ұйқыдағы адамдар тітіркендіргіштерді қабылдайды, бірақ жалпы алғанда, қатты дыбыстарға және басқа да маңызды сенсорлық оқиғаларға мән бере алады.
Баяу ұйқы кезінде адамдар өсу гормонын бөледі. Барлық ұйқы, тіпті күндізгі ұйқы да пролактин секрециясымен байланысты. Ұйқы кезіндегі өзгерістерді бақылау мен өлшеудің негізгі физиологиялық әдістеріне ми толқындарының электроэнцефалографиясы (ЭЭГ), көз қимылдарының электроокулографиясы (ЭОГ) және қаңқа бұлшықеттері белсенділігінің электромиографиясы (ЭМГ) жатады. Бұл өлшемдерді бір мезгілді жинау полисомнография деп аталады және мамандандырылған ұйқы зертханасында орындалуы мүмкін. Ұйқыны зерттеушілер сонымен қатар жүрек белсенділігін анықтау үшін жеңілдетілген электрокардиографияны (ЭКГ) және қозғалыс қимылдары үшін актиграфияны пайдаланады.[6] **БАЯУ және жылдам ұйқы: маңызы мен гигиенасы**
### 1. Ұйқының түрлері
**Баяу ұйқы (NREM):** Бұл ұйқының терең кезеңі, онда организм қалпына келеді. Баяу ұйқының үш кезеңі бар: - I кезең: ұйқыға кету, жеңіл ұйқы. - II кезең: тереңдеу, жүрек соғысы мен тыныс алудың баяулауы. - III кезең: ең терең ұйқы, организмнің толық демалуы.
**Жылдам ұйқы (REM):** Бұл кезеңде ми белсенді, визуалды және эмоционалды контентпен толы, армандар пайда болады. Жылдам ұйқының маңызы:
