III деңгей «Менің сүйікті  мерекем» тақырыбына әңгіме  кұрастырыңыз. II деңгей

I деңгей
Біздің  мейрамдардың  Кенес  уақытындағы  мейрамдардан 
айырмашылықтары  бар  ма?  Бұл  жөнінде  ата-эжелеріңнен  сұрап, 
өз корытындыларыңызды жасап,  оны  қағаз бетіне түсіндіріңіз.
Қосымша
1-тапсырма
Төмендегі  ұгымдарды  есте  сақтаңыздар.  Ол  ұғымдарды 
жазудва қалай тасымалданатына назар аударьщыз.
¥лт  -   тілі,  тұратын  жері,  экономилық  өмір  өзгешелігі 
негізінде  және  психологиялык  ортақ  мінез-құлық  негізінде 
қалыптасқан адамдардың әлеуметтік, этникалық түтастыгы.
Ағайын -  аға-іні  сөздерінің бірігуінен  шыққан.
Ру  -   адамдардың  бір  әулеттен  (бір  атадан,  алғашында  бір 
әкеден) тараған  қандас туыстардың тобы.
Отан  -   сөзі  арабтың  «ватан»,  яғни  өлке  деген  сөзінен 
шыққан.
(«Қазақ» тілінің түсіндірме сөздігі)
2-тапсырма
Досыңды мереке күнімен құттықтап, құттықтау сөз жазыңыз.
Жаңа жыл тілектері
Жаңа  жыл  барлықтарыңа  тек  кана  жаңа  қуаныш,  жаңа 
бақыт,  жаңа  табыс  алып  келсін.  Бэріңе  мықты  денсаулық, 
берекелі  байлық  тілеп,  жаңа  бастаған  істерің  оңынан  шешіліп, 
соңынан тойлап жүре беріңдер демекпін!
Жаңа жыл  қүтты  болсын!
Наурыз той  тілектері
Шығыс  халықтарына  ортақ  үлкен  мейрам  Наурыз  -  
бірліктің,  татулықтың,  ізгіліктің,  бақыттың  мерекесі  саналады. 
Олай  болса  құрметті  қауым,  барлықтарыңызға  татульгқ,  береке- 
бірлік  тілеймін.  ¥лыстың үлы  күні  елімізге,  жерімізге  қүт-береке 
ала келсін!
¥лыс оң болып, эрбір күніміз Наурыз күніндей шуақты болсын!
Үлыстың үлы  күні  қүтты болсын!
39

Сегізінші  наурыз әжелер, аналар,  қыз-келіншектер 
мейрамына ақ тілектер
Қүрметті  эжелер,  аналар,  қыз-келіншектер!  Сіздерді  бүгінгі 
төл  мерекелеріңізбен  шын  жүректен  құттықтап,  денсаулық, 
сұлулық,  бақыт,  қуаныш тілеймін.
Әрқашан  мына  өмірге  сән  беріп,  жылу  таратып,  мейірім 
төгіп,  шуақ  шашып  түрғандарыңыз  үшін  Сіздер  қашанда 
өздеріңіздің  сыйлы,  сүйікті,  қадірлі  екендеріңізді,  Сіздерсіз  мына 
дүние бос екенін ұмытпаңыздар.
Туған  күн тілектері
Бүгін  сенің  туған  күнің  -   төл  мерекең,  куанышың,  Жасың 
күтты  болсын!  Саған  зор,  мықты  денсаулық,  жүмысыңа,  окуыңа 
табыс,  шын  жүректен  баянды  бақыт  тілеймін.  Жүлдызың 
сөнбесін.  Әрқашан да жоғарылап, жарқырай  берсін!
Үйлену той  тілектері
Жаңа  өмірдің  есігін  ашып,  табалдырығын  аттағалы 
отырған,  бұл  екі  жасқа  тілейтініміз:  қатар  үшқан  аққудай 
жұгггарын  жазылмай,  эрдайым  бірге  болыңдар.  Шаңырақтарың 
биік,  керегелерің  кең,  босағаларың  берік  болсын!  Бақытты 
болыңдар!
Анаға арналган тілектер
Жүрегімді  жарып  шыққан  бар  ізгі  тілектерің  өмірдегі  ең 
қымбатты  да  ардақты  жан  -   Ана  өзіңе  арналады.  Бізді  өмірге 
әкеліп,  ақ  сүт  беріп,  аялап  өсіріп,  осы  күнге  жеткізгеніңіз  үшін 
сіздің  алдыңызда  мэңгі  қарыздармыз.  Жүзіңізден  шуақ  кетпей, 
біздің  ортамызда  күліп-ойнап,  шаттыққа  кенеліп,  бақытқа 
бөленіп жүре беріңіз,  аяулы Ана!!!
Әкеге арналған тілектер
Әке!
«Әке балаға сыншы» деген,
Өзіңізге мэлім қылығымыз бен тіліміз!
Үйіміздің шуақты нұры аяулы анамыз болса,
Бәріміз  шырқап  айтар  әке  -   жырымыз  -   асқар  тау  -  Әке 
сізсіз!  Ақылшы  тірегіміз де Өзіңізсіз!
40

Бүгінгі 
(туған 
күніңізбен, 
мереитоиынызбен. 
ү.іы 
жиыныңызбен) 
сізді 
шын 
жүрегімізбен 
күттыктап. 
(үл- 
қыздарыңыз,  перзенттеріңв,  немере  -  шоберелеріңп)  үлак  гүмыр 
тілейді.
Н әти ж е  са б а қ
1.  Тілдің  қатысына  карай  дауысты  дыбыстар  .  .  .  болым 
бөлінеді?
A) жуан, жіңішке
B) ашық,  жіңішке
C) қысаң, үнді 
Д) еріндік, жуан
2.  Еріннің  катысына  қарай  дауысты  дыбыстар  .  .  .  болып 
бөлінеді?
A) еріндік, езулік
B) ашык, жіңішке
C) қысаң, үнді 
Д) еріндік, жуан
3.  Жақтың  қатысына  қарай  дауысты  дыбыстар  .  .  .  болып 
бөлінеді?
A) ашық, қысаң
B) жуан, ашық
C) жіңішке,  қысаң 
Д) еріндік, езулік
4.  Дауыстың  (салдырдың) 
қатысына 
қарай 
дауыссыздар 
қандай түрлерге бөлінеді?
A) қатаң, ұяң, үнді
B) қатаң, жуан, үнді
C) қатаң,  үнді,  жіңішке 
Д) қатаң, еріндік,  ашык
5.  Қ ...с патшасы -  б...рк...т,
А...  патшасы  -  ар...стан.
Тиісті дыбыстар  қатарын  көрсет
A) ұ, ү,  і,  ң,  ы
B)ұ, у, ү, н, ы
C) Ұ, м, н, у, ү 
Д) ұ, ң, е, ү,  ы
6.  Дұрыс жазылган  сөз тіркесінің қатарын  көрсет
A) Гауһар тас
B) Гаухар тас
C) Гауқартас 
Д) гаукар тас
41

7.  Үндестік заныңың түрлері
A) буын, дыбыс үндестігі
B) буын,  ықпал үндестігі
C) дыбыс, үндестік заңы 
Д) буын,  екпін үндестігі
8.  Дыбыс үндестігінің түрлері
A)  буын, дыбыс үндестігі
B)  ілгерінді  ықпал,  кейінгі  ықпал
C) ілгерінді дыбыс, кейінгі  ықпал, тоғыспалы  ықпал 
Д) буын, кейінді  ықпал
9.  Қосымшасы дүрыс жалғанып тұрған сөзді табыңыз
A)  педагогке
B)  педагогде
C)  педагогін 
Д)  педаагогға
10.  Сөз  қатаң дауыссызға немесе  ( б, в,  г, д ) дауысссыздарынын 
біріне 
бітсе, 
қосымша 
қандай 
дауыссыз 
дыбыстан 
басталады?
A) ұяң
B)  үнді
C)  езулік 
Д)  катаң
11.  Сөз  дауыстыға  немесе  үнді  мен  уяңның  (б,  в,  г,  д  басқа) 
біріне 
бітсе, 
қосымша 
қандай 
дауыссыз 
дыбыстан 
басталады?
A) үяң,  қатаң
B) қатаң,үнді
C) үнді, үяң 
Д) үнді, езулік
12.  Егер  сөздің  алдыңғы  буыны  жіңішке  болса,  келесі  буын 
қандай болады?
A)  қатаң
B) жуан
C) жіңішке 
Д) ашық
13.  Ілгерінді ықпалды  көрсет
A) көп бала
B) жаз +са
C)  көз+сіз 
Д) жап+ып
42

14.  Қосымшасы дүрыс жалғанбаған  сөзді  аныктаңыз
A) партага
B)  педагогдан
C) әкеме
Д)  құдағайға
15.  Соңы:  о г,  уг,  рг,  нк,  кс,  ск,  нкт,  кль,  брь,  бль  сияты 
дыбыстар  тіркесіне  біткен  кірме  сөздерге  жалғанатын 
қосымша қандай  болады?
A) жіңішке
B) жуан
C) ашық 
Д) қысаң
16. Сөйлемді аяқтаңыз.
Мен өз отбасымды жақсы  көремін және  .  .  .
A) құрметтеймін
B) биіктеймін
C)  шарықтаймын 
Д)  құрметтейсін
17.  «Отбасы»  сөзінің синонимін  табьщыз.
A) жанұя
B) шаңырақ
C) киіз үй 
Д)баспана
18. Қазақтың баласына Жеті атасын үйретудегі  мақсаты
A) туысқанына үйленіп қоймасын дегені
B) бұл тәрбиенің  қазақ отбасында мэні зор
C) жеті  атасының есімдерін білу  міндетті 
Д) алгашқы бала - тұңғыш
19. Сөйлемді  аяқтаңыз.  Қара шаңырақ -  үлкен ү й ,.  ..
A) әке-шеше үйі
B) туыстар үйі
C) ең кіші бала 
Д) жеке отау
20. Танысумен байланысты қолданылатын сөйлемді  көрсетіңіз.
A) Сізбен танысқаныма қуаныштымын
B) Немере ата-эже үшін өте ыстық болады.
C) Баласы бар үй  «бақытты үй» саналады 
Д) Жеңге - ағаның әйелі
4?

21.  Сөйлемнің аудармасын тап. Я  рад(-а)  с  Вами  познакомиться
A)  Сізбен танысқаныма қуаныштымын
B) Біз бұрын  кездескенбіз
C)  Мен  Сізді  бұрын  бір жерде  көрген  сияқтымын
Д)  Мен Сізді бұрын бір жерде  кездестірген  сияқтымын
22.  Сөйлемді аяқтаңыз.  Құрдас -  бір жылы  ...
A) туған адамдар
B) туыс адамдар
C)  адал дос 
Д) сырлас дос
23.  Достықтың белгісі  не болып табылады?
A)  қол беріп, төс тақасу
B)  қалжың айтысу
C)  сыйласу 
Д) әзілдесу
24. Қазақстанда  тұңғыш  рет  жоғары  оқу  орны  қай  жылы 
ашылды?
A)  1928
B ) 1932
C ) 1929 
Д ) 1931
25.  Қазақстанның  жоғары  оқу  орындарынан  тұңғыш  рет 
мамандар қай жылы даярланып  шықты?
A)  1932
B ) 1928
C ) 1929 
Д)  1931
26.  «Университет -   адамдарды  алга жетелейтін  Прометей  оты» 
деген  кімнің сөзі?
A)  Зейнолла Қабдолов
B) Мұқагали  Мақатаев
C)  Серік Қирабаев
Д)  Фариза Оңғарсынова
27. Қазіргі М.Өтемісов атындағы  Батыс Қазақстан  мемлекетгік 
университетінің тарихы қай жылдан  бастау  алады?
A)  1932
B ) 1931
C)  1928 
Д ) 1929
44

28. Орал  қаласының негізі  кай жылы  каланған?
A ) 1613
B ) 1617
C ) 1713 
Д ) 1817
29. Орал  қаласындағы  қазіргі  кітапханалардың  қайсысы  Карев 
деген саудагердің үйі  болған?
A) Жұбан Молдағалиев атындағы облыстық кітапхана
B) Хамза Есенжанов атындагы балалар кітапханасы
C) Ғылыми -  техникалық кітапхана 
Д) Жасөспірімдер кітапханасы
30. Мереке түрлерін  кврсетіңіз
A)Үкіметіміз  ресми  түрде  бекіткен  тойлар,  ресми  емес, 
үлттық мерейтойлар
B) Тәуелсіздік күні
C) Жаңа жыл мерекесі 
Д)  Наурыз  мейрамы
45

Зат есім, негізгі түрлері
(имя существительное)
Заттың  (нәрсенің)  атын  білдіретін  атау  сөздер  зат  есім  деп 
аталады.  Зат  есімдер  кім?  не?  деген  сұрактарга  жауап  береді. 
Мысалы:  эже,  эке,  шэкірт,  оқытушы  сөздері  кім?  деген 
сүрақтарга  жауап  берсе,  ел,  жер  сөздері  не?  деген  сұрақтарға 
жауап береді.
Қазақ тілінде  кім?  сұрағы  тек  қана адамға  қойылады,  ал  не? 
сұрағы  қалган  жанды  — жансыз  зат  есімдерге  қойыла береді  (зат 
есім  -   часть речи  которая  обозначает  предмет  и  отвечает  на 
вопросы 
кто? 
что?  Например 
бабушка, 
отец,  ученик, 
преподаватель  отвечают  на  вопрос  кто?  А  страна,  земля 
отвечают  на вопрос  что?  Вопрос  кім?  (кто?)  в  казахском языке 
употребляется  только  со  словами  называющими  людей.  Вопрос 
не?  (что?)  -   с  остальными  существительными,  независимо  от 
одушевленности и неодушевленности предмета).
Зат есім
Түрлері  (типы) 
Мысалдар (примеры)
Магынасына
карай
(по значению)
1.  Жалпы
(нарицательные)
2.  Жалкы 
(собственные)
аудан  (район),  ауа 
(воздух),  эуежай 
(аэропорт), баспахана 
(жилище)
Көркем, Ақтөбе, 
Қазақстан,  Ресей
Тұлғасына карай
С по способу 
образования)
1.  Негізгі
(непроизводные )
2.  Туынды 
(производные)
боран (буран),  гүл 
(цветок),  гасыр(век), 
дос (друг)
екінші  (второй), 
емші(лекарь, знахарь), 
есепші (бухгалтер), 
адалдык (честность)
Курамына қарай
(по составу)
1.  Дара 
(простые)
Ақыл  (ум), алқа 
(колье),
бармақ (палец), 
д эстүр(трад и ция);
2.  Күрделі
(сложные)
Қазақстан
Республикасы, Тоқтар 
Әубәкіров.
46

А) Біріккен
f сращенно-сметные)
Атамекен  (земля 
предков), жолдорба 
(рюкзак), қалааралық 
(между народ н ый), 
елбасы (глава, 
президент)
Ә)  Қосарлы  (парные)
ата-баба (предки, 
прадеды), ата-ана, 
әке-шеше  (родители), 
жүзбе-жүз  (лицом  к 
лицу),  іле-шала (сразу, 
незамедлительно), 
азық-түлік (продукты)
Б) Тіркесті
(словосо четан ия)
Ауыл  шаруашылық 
(сельское хозяйство), 
әділ қазылар алқасы 
(жюри), бас киім 
(головной убор), 
қайын жұрт (родня 
жены по отношению к 
мужу
 или  наоборот)
В)  Қыскарған 
(сложносокращенные)
БҚМУ (Батыс
Қазақстан
мемлекеттік
университеті),
пединститут
(педагогикалық
институт),
см  (сантиметр),
кг (килограмм)
III деңгей
Төмендегі сөздердің антонимін табыңыз. 
Бейбіт,  сирек,  шексіз, ұқсамайды,  үлкен, шын, асыл.
II деңгей
Әр ел адамдары аты-жөнінің жазылуына көңіл аударыңдар.
1 •  Араб, түрік жэне  де  басқа шығыс фамилияларындағы  «ибн» 
шылауы  әкесінің  атын  білдіреді,  сондай-ақ  бас  әріппен 
жазылады: Ибн  Мұстафа, Ибн  эл-Фарад, Ибн Сина т.б.
2.  Туыстық  қатынастарды,  әлеуметтік  жағдайды  білдіретін 
түркі жэне араб халқы  есімдері  (оғлы,  зада,  заде,  бей,  ал,  эл, 
эш,  бек,  зұл,  шах,  ед,  хан  паша)  бөлшектері  кіші  эріппен
47

дефис  аркылы  жазылады:  Оспан-паша,  эл-Бируни,  Омар 
әш-Шәріп, Тұрсын-заде.
3.  Қытай,  корей, 
Вьетнам, 
барма, 
Индонезия, 
цейлон,  жапон 
есімдері  мен  аты-жөндеріндегі  бөліктер  бас  әріппен  бөлек 
жазылады:  Сунь  Ятсен,  Jly  Сино,  Ду  Фу,  Ли  Бо,  Ким  Ир 
Сен, Хо Ши Мин, Одзаки Кое;
4.  Қазақ аты-жөнівдегі  әкесінің  атын  білдіретін  «үлы»,  «қызы» 
сөздері  бірге  жазылады.  Меруерт  Махамбетқызы,  Әйгерім 
Ернарқызы, Мұрат Жігерұлы.
I деңгей
Буын  бойынша  оқылатын  қысқарған  сөздерді  мағыналық 
жағынан үйлесетіндерімен күраңыз.
АлМУ -  Медициналық колледж 
Пединститут —
 Терминологиялық комитет 
Агроинститут -  Алматы  мемлекеттік университеті 
ҚазМҰУ -  Қазақстан Республикасының Ауыл  шаруашылық 
министрлігі.
Медколледж -  Қазақ мемлекеттік ұлттық университеті 
Терминком -  Қазақстан Республикасының мемлекеттік 
стандарты.
Ауылшармині -  Аграрлық институт 
Қазмемстандарт -  Педагогикалык институт
Қазақстан Республикасы -  тәуелсіз мемлекет
Қазақстан  -   көп  ұлтты  тәуелсіз  мемлекет.  Халқының  саны 
15  миллионная  асады.  Қазақстан  әртүрлі  халық  өкілдері  бейбіт 
тұрып жатқан ел.  Қазір Қазақстанда  130 ұлттың өкілдері тұрады.
Бүл  ел  Еуразияның  орталығына  орналасқан.  Қазақстан 
батысында  Каспий  ойпаты,  шығысында  Алтай  тауларына  дейін 
үш  мың  шақырымға,  солтүстігінде  Батыс  Сібір,  оңтүстігінде 
Тянь-Шань  шыңдарына  дейін  бір  мың  бес  жүз  шақьгрымға 
созылып  жатыр.  Жер  көлемі  2,7  миллион  шаршы  шақырымнан 
асады.  Республика  жерінің  үлкендігі  соншалық  -  оның  оңтүстігі 
мен  солтүстігі,  батысы  мен  шығысындағы  табиғаты  бір-біріне 
ұқсамайды.
Еліміздің ұлан  -  байтақ даласында есепсіз  байлық бар,  бұл -  
сирек  кездесетін  жануарлар  мен  өсімдіктер  жэне  жер  шарында 
кездесетін  кен  байлықтарының  бэрі  бар.  Олар:  темір  рудасы,
48

түсті  жэне  асыл  металдар  (мыс,  алтын,  күміс,  корғасын.  калайы 
және басқалары), көмір,  мұнай,  фосфорит.
1991 
жылы 
желтоқсанда 
Н.Ә.Назарбаев 
Қазақстан 
Республикасының тущ ыш  президенті  болып сайланды.
1991  жылдың  16 желтоқсанында жарияланған Қазақстанның 
мемлекеттік  тэуелсіздігі  әділеттің,  ақиқаттың,  имандылықтың 
салтанаты  Қазақстанның  тэуелсіздік  алуы  ел  өмірінде  тарихи 
түбірлі өзгерістердің жүзеге аса бастауына негіз болды.
егеменді -  суверенный 
жер шары -  земной шар 
байлық -  богатство 
пайдалы  кен  -   полезные 
ископаемые 
жер көлемі -   площадь
шаршы шакырым -  кв.м 
сайлану -  избираться 
ШЫҢ -  пик 
түсті — цветной 
асыл -  драгоценный 
қорғасын -  бронза
III деңгей
Мәтінді 
шағын 
такырыпшаларга 
бөліп, 
эр  ip 
тақырьшшалардағы  мәтіндерді толықтырыңыздар.
II деңгей
Мына сөз тіркестерін аяқтаңыз:
гЖерінің үлкендігі 
гҰлтының өкілдері 
гОңтүстігі 
►Солтүстігі 
Қазақстанның ^  
~ 
^Батысы
“Шыгысы 
Чііекарасы 
кТарихы 
*Жер көлемі 
*Халқының саны
I деңгей
Төмендегі  берілген  сөз  тіркестерін  қолданып,  Қазақстан 
туралы бірнеше сөйлем  күрыңыз:
Менің  ойымша,  гүлденген  Қазақстан,  жер  қойнауында, 
табиғи қазба байлықтардың, биік шың,  мемлскеттік қорық,  нүрлы 
болашақ,  ел экономикасы,  өкіметтің  камқорлығында.
49

Косы мша
1 -тапсырма
Ресми тілде жиі  қолданылатын  кұрделі  атауларды  қыскарған 
түрде жазып көрсетіңіз.
Мемлекетгік 
автоинспекция, 
Тәуелсіз 
Мемлекетгер 
Достастығы, Акционерлік қоғам,  Бұқаралық Ақпарат құралдары.
2-тапсырма
А) 
Төмендегі  сөз  тудырушы  жұрнақтар  арқылы  туынды  зат 
есімдер жасаңыз.
-  шы,  -ші,  -лық,  -лік,  -дық,  -дік,  -тық,  тік,  -лас,  -лес,  -дас,  -
дес,  -тас,  -тес;
Ә)  Туынды  зат есімдермен  қысқа сөйлем  немесе сөз тіркесін 
құраңыз.
Туынды зат есімнің жасалу жолдары
Зат  есім  түлғасына  қарай  (по  способу  образования)  негізгі 
(,непроизводные
)
 жэне туынды (производные) болып  бөлінеді.
Туынды  зат  есімдер  төмендегі  жүрнақтар  арқылы  жасалады 
(производные образуются при помощи следующих суффиксов).
Жұрнақтар (суффиксы)
Мысапдар (примеры)
1
. -  шы, 
-   ш і  
жүрнақтары 
адамның мамандығын 
немесе бір затқа бейімділігін 
білдіреді (суффиксы -  шы,
- ш і образуют 
супцествителъные, 
обозначающие профессию 
человека или склонность к 
чему-либо
)
Балта (топор) -  балта+шы 
(плотник)
Жылқы (лошадь) -  жылқы+шы 
(табунщик)
Кеңес (совет) -  кеңес+ші 
(советник)
Кузет (охрана,  караул) -  күзет+ші 
(охранник,сторож)
2. 
-   Л Ы Қ ,  -  ЛІК,  -  Д Ы Қ ,  -  ДІК,  - 
тық, 
-  
тік жұрнақтары 
дерексіз ұгымды зат 
есімдерді  күрайды 
(суффиксы 
-  
лық,  - лік, 
-  
дық, 
-  
дік, 
-  
тық, 
-  
тік 
образуют 
существительные, 
обозначающие отвлеченные 
понятая).
Кісі  (человек) 
-  
кісі+лік 
(человечность,  гуманность)
Ана (мать) 
-  
ана+лық 
(материнство)
Ғ
ашық (влюбленный) 
-  
гашық+тық 
(влюбленность)
Тыныш  (спокойный) 
-  
тыныш+тык 
(тишина, спокойствие)
Үлкен (большой) 
-  
үлкен+дік 
(старшинство)
Адал  (честный) 
-  
адал+дык 
(честность) 
___
50

3.  -  лас, - лес, - дас,  - дес,  - 
тас, - тес жұрнақтары бір 
нәрсенің ортақ екенін 
білдіретін  зат есімдерді 
құрайды (суффиксы -  лас,  - 
лес,
  -  
дас,  - dec,  -  mac,  - тес 
образуют 
существительные, 
обозначающие совместное 
местонахождение или 
совместное действие)
Шама (величина) -  шама+лас 
(равновеликий, равнозначный) 
Қатар (ряд) -  қатар+лас 
(параллельный)
Шөбере (правнук, правнучка) -  
шөбере+лес (троюродный) 
Майдан (фронт) -  майдан+дас 
(однополчанин)
Курс (курс) -  курс+тас 
(однокурсник)
1с (дело, работа, занятие) -  іс+тес 
(товарищ по работе)
Әріп (буква) - әріп+тес (коллега,
сослуживец)________________ _
III деңгей
Берілген 
сөздерді 
қатыстыра  отырып,  сөйлем 
қүрап 
жазыңыз.
Аналық, 
гашықтық, 
адалдык, 
улкендік, 
тыныштық, 
шөберелес,  қатарлас,  майдандас,  тендес, шамалас.
II деңгей
Төмендегі  жұрнақтармен  зат  есімдер  жасап,  орыс  тіліне
аударыңыз -  шы /  -  ші.
Агарту,  ақыл,  алу,  арыз,  кұрылыс,  аударма,  саят,  балык, 
барлау,  балта,  басқын,  бас,  баяндама,  би,  бітім,  делбе,  егін,  ел, 
есеп,  жазу, жазылу, жақтау,  жасақ, жолау, жүргізу, зерттеу, ойын, 
өндіру, оңдеу, сыбыр, тұтыну, тіркеу,  пішу, тоқыма.
Iдеңгей
Төмендегі жұрнақтармен зат есімдер жасаңыз.
- лық / - лік,  - дық / -  дік,  -  тық / -  тік,  -  лас  / -  лес,  -  дас /  -  дес,  -
тас / - тес;
бақта, еркін,  есім,  жарамды, жолдас, жұғымды,  жуан,  заман, 
кедей,  қабілетті,  қайырымды,  қарсы,  қарын,  қатар,  кұрма,  өлке, 
өнімді,  сала,  тұз,  ұзын,  улт,  үнемді,  үстем,  хан,  шапкыншы, 
шөбере, ырза.
Қазақстан Республикасының Тіл туралы саясаты
Қазақстан  Республикасындагы  Тіл  туралы  1997  жылғы 
Л  шілдедегі  № 15М   Заңы  Қазакстан  Республикасында тілдердің
51

қолданылуының  құқықтық  негіздерін,  мемлекеттің  оларды  оқып 
үйрену  мен  дамыту  үшін  жағдай  жасау  жөніндегі  міндеттерін 
белгілейді,  Қазақстан  Республикасында  қолдапи.іатын  барлық 
тілге бірдей  құрметпен қарауды қамтамасыз етеді.
1  тарау.  Жалпы ережелер.
4-бап  Қазақстан  Республикасының мемлекеттік тілі -  қазақ тілі.
М емлекет т ік тіл -  мемлекеттің бүкіл  аумағында қогамдык 
қатынастардың  барлық  саласында  қолданылатын  мемлекеттік 
басқару, заң  шығару,  сот  ісін  жүргізу  және  іс  қағаздарын  жүргізу 
тілі.
Қазақстан  халқын  топтастырудың  аса  маңызды  факторы 
болып  табылатын  мемлекеттік  тілді  меңгеру  -   Қазақстан 
Республикасының эрбір азаматының  парызы.
Үкімет,  өзге  де  мемлекеттік,  жергілікті  екілді  жэне  атқарушы 
органдар;
Қазақстан  Республикасында  мемлекеттік  тілді  барынша 
дамытуга, оның халықаралық беделін  нығайтуға;
Қазақстан 
Республикасының 
барша 
азаматтарынын 
мемлекеттік  тілді  еркін  жэне  тегін  меңгеруіне  қажетті  барлык 
үй ы м дасты ру ш ы л ы к, 
материалды-техникалық 
жағдайларды 
жасауға;
Қазақ  диаспорасына  ана  тілін  сақтауы  жэне  дамытуы  үшін 
көмек көрсетуге міндетті.
құрмет -  почет, уважение 
құрметтеу -  чествовать, 
уважать
бедел -  авторитет
сақтау -  хранить, оберегать 
қоғамдық -  общественный 
меңгеру -  освоить

жүктеу/скачать 6,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: