Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер тізімі Кіріспе

2. Менеджменттің методологиялық негіздері

Күнделікті тұрмыста менеджмент сөзі белгілі бір ұйымдағы барлық адамдардың қызметіне басшылық етумен шұғылданып, өз мақсатына жетуді білдіреді. Тіпті білікті басқару саласының өзінде де менеджмен ұғымы түрліше түсіндіріледі.

Сонымен менеджменттің басты ұғымы – бұл басшылық.

«Менеджмент» ұғымының анықтамасына сүйенетін болсақ, онда менеджмент дегеніміз қазіргі индустриялдық қоғамда жұмыс істейтін экономикалық орган. Менедждмент қабылддаған кез келген әрекет, кез келген шешім – бұл экономикалық сипаттағы шаралар.

Сонымен, менеджменттің тиімділігін және менеджерлердің іс-әрекетін экономикалық табыстар, экономикалық нәтижелер арқылы ғана таразылауға болады.

Кәсіпорын ең сапалы, әрі бағасы біршама арзан тауарларды шығара алуы немесе бәсекелестеріне қарағанда ең тәуір қызмет көрсете алуы тиіс.

Менеджменттің міндетіне,басшылық етуіне жаңа рыноктарды игеруіне жұртшылықтың мұқтажын қанағаттандыру жатады.Егер кәсіпорын нашар әрі тиімсіз жұтмыс істесе,онда оның жаңа қожайыны жұмысшыларды емес,басшыларын ауыстырады.Сонымен,менедж-

мент дегеніміз ұжым (коллектив)жұмысын ұйымдастыру.Кәсіпорын жұмысын ұйымдастырғанда,қызметкерлер мұқтажын барынша толық қанағаттандыруды,олардың жұмысын жандандыруды,әрі тиімділігін арттыруды көздеу қажет.

Менеджментті жеке адамдар арасындағы психологиялық қарым-қатынасқа тәуелді етеді де,бұлар материалдық жағдайларға тәуелсіз ретінде қарастырылады,өйткені соңғы айтылғанның алуан түрлілігінде шек жоқ.

Менеджментке алуан түрде түсінік бергенімен,классиктердің бұл жөніндегі тұжырымдары көп жағдайда ұқсас келеді.Гальвецияның пікірінше,басқару процесі-өнер,оның басты мәні мен мазмұны нақты жағдайда қарап ғылымды (басқару саласындағы ұйымдық ілім негізін)қолдану.

Тіпті маман болғанның өзінде де,біздің кез келгеніміздің басқару ғылымы мен өнері туралы азын- аулақ хабарымыз болатыны сөзсіз.

Менеджмент-нарықтық экономика жағдайында өнірісті тиімді басқарудың теориясы мен практикасы.

Менеджмент-нақты мақсатты жүзеге асыру үшін кәсіпорын жұмысын басқаруға және ұйымастыруға байланысты адамдар қызметінің түрі.

Менеджмент-бұл өнім,технология,өндірісті ұйымдастыру,басқару еңбегі,әлеуметтік қатынас саласында жаңарту,инновациялау,аңалық енгізу мақсатында фирмаларды,компанияларды тиімді басқару принциптерінің тәсілдері мен формаларының жиынтығы.

Қазіргі кездегі менеджмент жоспарлау функциясы мазмұнының өзгеруімен,фактілерді жан-жақты зерттеумен,кәсіпорындардың ойдағыдай іс-әрекетімен,басқаруды түпкі нәтижесіне қарай ұйымдастыруымен,дамыған теориясымен және маркетинг практикасымен,жаңа технологияны жасауымен,адам факторын жандандыратын шешімдер қабылдауымен сипатталады.

Менеджменттің бірнеше ұғымы бар:”Менеджмент-бұл жұмыс істеп тұрған коммерсиялық кәсіпорынның арнайы органы”.Егер батыста кез келген кәсіпорын жөнінде сөз бола қалса,адамдар әуелі сол кәсіпорындағы бүкіл басшылыұұа ден қояды,өйткені кәсіпорынды қоғамға танытатын да тек басшылар.

Басқару ұғымының туындауы еңбек бөлінісінің пайда болуымен туындауымен байланысты.Мұнын өзі жалпы процестің қарым-қатынасы басқарушы функциямен қамтамасыз етіледі,сондықтан басқару қоғамдық еңбекке тән.Өндіріс маштабы өскен сайын басқару рөлі де атқарады.

Сондықтан,әлеуметтік жүйелердегі басқару кең ұғымда қызмет түрі мен мақсатына тәуелсіз кез-келген ұғымдағы басқару ретінде қарастырылады.Барлық мекемедегі басқару нақты функциядан орындауға мүмкіндік беретін қызмет ретінде түсіндіріледі.Нақты функцияларды пайда алуға бағытталған мекемелердегі басқару менеджмент деп аталады.

Менеджер-ең көп тараған кәсіптің бірі.Бұл- басқарумен,экономикамен шұғылданатын,заң және басқада мәселелерді жақсы білетін кез келген адам. Шаруашылықтың түйінді орынында жұмыс істейтін кез келген адамда менеджер.

Барлық менеджерлер үшін олардың қызмет орнына қарамастан,ортақ қызмет міндеті болады.

Менеджер адамдарды жұмысқа ынталандырады,бағыттайды,ұйымдастырады.Оның бірден-бір құралы-жазбаша немесе ауызша сөзі;немесе цифр тілі.

Менеджердің жұмысы техникаға,есептеу операцияларына немесе өнім сатуға қатысты болғанына қарамастан,оның жұмысының тиімділігі тыңдау және оқу,айту және жазу қабілеттеріне байланысты.Ол өз ойын басқа біреулердің санасына жеткізе білуі,сондай-ақ басқа адамдардың да пікірін айқындай алуы тиіс.

Менеджерлік шеберліктің маңызды жақтарының бірі-келіссөз жүргізе білуі-әріптесінің мүддесін өз мүддесіне сәйкестендіре білетін өнері болуы тиіс.Мұның өзі әсіресе қарамағындағы адамдарға әкімшілік билік жүргізе алмайтын басшылар үшін де,сондай-ақ сырттан шикі зат жеткізушілермен қарым-қатынас орнату үшін де аса қажетті жағдай.Келесі онжылдықтарда нағыз компаниялар көп жағдайда маклерлік фирмаға ұқсайтын болады.