Ортағасыр дәстүріндегі рухпен жанның теологиялық түсінігі
Әл Кинди (800 жылы туған) жан-жақты білімді, терең ойлы ғұлама
жүктеу/скачать 19,43 Mb.
|
ФИЛО БАНУ
- Бұл бет үшін навигация:
- Араб мұсылман философия сының бағыттары
- Бірінші кезең: Бағдат халифаты на қатысты, ӘЛ-Кинди, «Таза ағайындар» еңбектеріне байланысты қарастырылатынььь тарихи мәдени кеңістік.
- Үшінші кезең: Мұсылман Испаниясындағы Еуропалық фәлсафаның тарихи-мәдени кеңістігі, оның өкілдері: Ибн Бадж, Ибн Туфейл, Ибн Араби, Ибн Рушд.
| Әл Кинди (800 жылы туған) жан-жақты білімді, терең ойлы ғұлама.
Еңбектері: метафизика, логика, этика, математика, астрономия, медицина, метеорология, музыка теориясы және оптика сияқты білім-ғылымға арналған. Әл Киндидің ерекше ерлігі Аристотель еңбектерін грек тілінен арабшаға аударып, оларға түсінік, герменевтикалық талдау беруінде. Оның айтуынша, философия мен шұғылданбақ болған адам Аристотель еңбектерін танудан бастауы керек. «Әрине, әрбір істің басшысы Алла,-дейді, бірақ білім бұлағы Аристотель еңбектерінде». Араб мұсылман философия сының бағыттары: Шығыс перипатетизмі – араб философия сындағы Аристотельдің идеяларын дамытушы бағыт. Шығыстық перипатетизм өкілдері - Әл-Кинди, Әл- Фараби, Ибн - Сина, Ибн Рушд және т.б. Калам – «спекулятивті теология» - араб-мұсылман философия сының бағыттарының бірі, ол ІХ ғ. басында қалыптасқан және силлогизм мен аналогияға арқа сүйеген араб - мұсылман философия сының бағыты, оның негізі діни беделге сүйену емс, философиялық қағидаға сүйену. Суфизм – (араб тілінен аударғанда «жүн шаг») денег мағынаны білдіреді. Исламдағы мистикалық аскеттік бағыт. Алғашқы суфийлер VIIІғ. соңы- ІХ ғ. басында Ирак және Сирияда жүнек киінген аскеттер болып сана лады. Олар байлыққа және кедейлікке талпынбайтын әлеуметтік активтіліктен аулақ балды. Олар Аллаға махаббатын мистика мен түсіндірді. ХХ ғ. көрнекті ғалымы Б.Рассел, біріншіден, антик дәуіріндегі Платон мен Аристотельдің арасалмағы туралы. Платон Аристотельден әлдеқайда босым болған. Арабтар осы мәселеде философия тарихында өзгеше бастау фасады, олар Аристотельді бірінші орынға шығарған. Екіншіден, ұмыт болған антиктік философияны тірілтіп, аударып, онымен Еуропа жұртшылығын таныстырып, грек философия сындағы дәстүрді жалғастырушылар, сөзсіз фәлсафашылар. Осындай істің нәтижесінде Еуропада грек, латынььь тілдері қайта жанданды, олар ғылым, білім, өнер, философия тілдеріне айналды. Үшіншіден, арабтар салған дәстүр немсе грек философия сын қайта жаңғырту XI ғ. Батыс Еуропа схоластика сына негіз балды. Бұл туралы кезінде И.Г.Гердер былой деп жазған: «Арабтар болмаса, Гербер де, Альберт Великий де, Роджер Бекон де, Луллия Раймунд та болмас еді. Олардың барлығы Испанияда арабтардан оқыды немсе солардың шығармаларын оқыды». Схоластика деп танылған орта ғасырлық философия: мұсылмандық, иудейлік және христиандықболып бөлінеді. Төртіншіден, араб философтары Еуропалық қайта өрлеу заманындағы интеллектуалдық халге әсері айтарлықтай болған. Фәлсафа араб тілі негізінде ғана емс, ол саяси негіздерде жүзеге асқан феномен. Осы тұрғыдан оның үш тарихи кезеңін көрсетуге болады.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ жүктеу/скачать 19,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|