Бар екен үшбу ләһат жерден жалпақ, Орынсыз бар ма нәрсе өлшенбеген?!
Алқисса, Жүсіп, қожаға Сара
қыздың Біржанменен айтысқанын қыздың өзі осылай деп бастан-аяқ баян
қылғаны, айтысқанның келер жылында
(«Айтыс»). Әмеңгер – ері қайтыс болған әйел немесе әйелі қайтыс болған еркек ескі салт бойынша өз туысының адамы үшін әмеңгер болып саналған. Әмеңгер адам өз еліндегі жесір әйелге иелік жасаған. Қалқам, өткен жайдың несін
айтайын, сені жасыңда күйеуге беріп қойып едік, былтыр күйеуің өлді,
әмеңгерім деп қайнағаң қатын үстіне алғысы келеді
(Б. Майлин). Зарлатар жас
әйелді зорлап байға,
Әмеңгер қатын үсті, кәрі байға
(С. Торайғыров). Әмеңгерлік – жесір әйелге туған-туыстарының иелік етулік дәстүрі... Әйел әмеңгерлік дәстүр бойынша өлген күйеуінің туған інісіне тиеді, ал егер оның туған інісі болмаса, онда оның туысқандарының біріне тиюге тиіс (Ы. Алтынсарин). Әмиян –
ақша немесе басқа ұсақ-түйек зат салатын кішкене былғары қалта. Төре де, оған ерген төлеңгіт те Тосады
әмиянның аузын саған
(«Бейбітшілік дауысы»). Әмір −
1) бұйрық, жарлық, үкім;2) нұсқау, директива; 3) грамм. бұйрық рай. Араб сөзі:
’амрун –
бұйыру, рұқсат ету (АРС., М., 1958, 50). Зор дөһімет
мұнан кейін тағы да бар, Қоспастай мерекеге
әмір , жарғы-ақ. Ой, тоба-ай,
145
ондай ұят шын болса да, Бір наданды дұрыс па осы топқа салмақ?!
(Ерімбет). Құнанбай қысқа-қысқа
