Өтемісова гүлмира Жеткергенқызы КӨнерген аталымдар

183 
Кәр 
− зәр, ызбар, қаһар; адамның ашуға мінген, ашу шақырған қалпы.
Араб тілінде 
қарһ 
– 
қаламау, сүймеу, жек көру
дегенді білдіреді 
(АРС., М., 
1958, 877). 
Парсы тілінде 
қаһар
− 
айбат көрсетті, ашуы келді, күш көрсетті
деген мағынаны білдіреді. Қалып тұрмын әдеттен, Ісім болмай қызметпен, 
Тақсыр-ай өзің білесің Мүритіңе 
кәр 
етсең 
(Нұртуған).
Жүз нарға парша, 
мәулім артты бәрін, Ұмытып бұрынғы қастық, қылған 
кәрін.
«Әрқашан бір 
нәрсеге болса қардар, сәлемге келіп тұрсын әр жылжарым!» 
(Ерімбет).
Атын 
мініп Едіге, Жүре берді айналмай. Іс қылуды ойлады, Кетті деп қалмақ 
арманда-ай. Жылқыға келіп 
кәр 
қылды: «Айда,− деп,− бірін қалдырма, 
Орданың қонған жеріне!» 
(Нұртуған).
Қатал, қайсар жүрегі Қайтпас боран
кәрінен
, 
Қымбат елдің намысы Партияға бәрінен
(Ж. Сайн). 
Зар өтпес те, 
кәр 
өтпес топас, −Уа, кет жоғал! Құдайдың 
кәрін
көріп болған Қодар... 
(М. Әуезов). 
«Кәр
қылмас – күш көрсетпес, күш қылмыс − әлі келмес. Мұндағы «кәр»
деген парсының «қаһар» (бұл үлгіде қазақ тілінде көп кездеседі) дегеннен
алынған болу керек» 
(І. Кеңесбаев).
Қандай 
кәр
 
қылып жаза кессе де бұл 
ұлықпен (Абай) – салысып қалмақ 
(М. Әуезов).
Тәңірінің
кәріне 
ұшырамай
тұрғанда, кетейікші тезірек 
(Ә.Сәрсенбаев);

жүктеу/скачать 2,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: