Жұмыс № 1. Экстрактивті заттар дегеніміз өсімдік шикізатын сәйкес келетін еріткіштерде ерітіп, одан органикалық және бейорганикалық заттар комплексін бөлу және құрғақ қалдықты сандық анықтау. Өсімдік шикізатында экстрактивті заттардың болуы оның сапалылығын анықтаудың негізгі сандық көрсеткіші болып табылады. Өсімдік шикізаты мен қолданылған еріткіштің химиялық құрамына байланысты ондағы әсер етуші және қосымша заттар еріткішке өтуі мүмкін. ДӨШ құрамындағы экстрактивті заттарды анықтау әдісі МФ 1т. 295б көрсетілген.
Жұмыстың орындалу барысы.
1. Диаметрі 1мм елеуіштен 1,0гр шикізатты 0,0001гр дәлдікпен таразымен өлшейміз. 2. 200мл колбаға өлшенген шикізатты саламыз, үстінен 50 мл еріткіш құямыз.
3. Колбаның аузын жауып, 0,01гр дәлдікпен өлшейміз, 1 сағатқа қалдырамыз.
4. Сосын сулы моншада кері мұздатқышқа жалғап, 2 сағат бойы қайнатамыз.
5. Колбаны мұздатып болған соң, өлшейміз. Егер массасы азайса үстінен еріткіш құйып, бастапқы массаға дейін жеткіземіз.
6. Сосын колбадағы экстрактіні фильтрлеп аламыз.
7. Фильтраттың 25мл алдын ала 0,0001гр дәлдікпен таразыда өлшенген фарфор табақшаға құйып, сулы моншада кептіреміз.
8. Массасы тұрақтанғанша фильтратты сулы моншада кептіреміз, эксикаторда кальций хлорид қатысында суытамыз. Фильтратты толық 1050С температурада кептіргіш шкафта кептіреміз.
9. Сосын 0,0001гр дәлдікпен аналитикалық таразыда фарфор табақшамен өлшейміз .
10. Төменде берілген формула бойынша есептейміз:
m×200×100
Х = -------------------- ,
m1×(100 – W)
m – құрғақ қалдық заттың массасы
m1 – шикізаттың массасы; W – кептіру кезіндегі жоғалған масса
