14.1 сурет. Теңдік диаграммалары: а – және кезінде; б – кезінде.
Теңдік сызығы білу массаалмасудың бағытын және қозғаушы күшін анықтауға мүмкіндік береді. Осы мәліметтердің негізінде орташа қозғаушы күш есептелінеді, және сол бойынша массаалмасу процесінің жылдамдығы есептеледі.
Материалдық баланс. Жұмыстық сызығы Т аралатын заттың фазалардағы жұмыстық концентрацияларының өзара тәуелділіктері сызығымен бейнеленеді. Бұл сызықты жұмыстық сызық деп атайды. Жұмыстық сызық теңдеуінен жалпы түрде материалдық баланс түзуге болады. Толық ығыстыру режимінде жұмыс. істейтін массаалмасу аппаратының тәсімін қарастырамыз.
Аппараттың үстінен концентрациясы болатын кг/с сұйық фаза беріледі, ал аппараттың төменгі жағынан концентрациясы болатын кг/с сұйық фаза шығарылады. Аппараттың үстінен концентрациясы болатын кг/с газ фаза алынп кетеді, ал аппараттың төменгі жағынан концентрациясы болатын кг/с газ фаза беріледі. Сонда материалдық баланс барлық зат бойынша:
және таралатын құрамдас бойынша
Аппараттың төменгі жағынан кез келген қимасына дейін барлық зат бойынша материалдық баланс
және таралатын құрамдас бойынша:
Соңғы екі теңдеулерді бойынша шешсек:
(4)
(4) теңдеуді жұмыстық сызық теңдеуі деп атайды. Ол аппараттың кез келген қимасындағы таралатын құрамдастың фазалардағы жұмыстық концентрацияларының өзара тәуелділігін өрнектейді.
Егер фазалардағы концентрациялар аппарат биіктігі бойынша аз өзгеретін болса, онда фазалардың шығындарын тұрақты деп қабылдауға болады, б.а. , . Бұл кезде , және (4) теңдеу мына түрге келеді:
(5)
Қосымша белгілеулер енгіземіз , сонда:
(6)
(5), (6) теңдеулер жұмыстық сызықтардың теңдеулері. Олар массаалмасу процестерін есептегенде қолданылады.
