Оқу жылында -сыныптар аралығында химия пәнінен өткізетін мектепішілік олимпиада ережесі олимпиада кезеңнен тұрады
жүктеу/скачать 70,84 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Тәжірибелік тур
- 2019-2020 оқу жылында 11 -сыныптар аралығында химия пәнінен өткізетін мектепішілік олимпиада ережесі олимпиада 1 кезеңнен тұрады
| 5. Массасы 50 г CaCO3, Ca3 (PO 4)2 және (NH4)2 CO3 қоспасын қақтағанда түзілген 25,2 г қалдыққа алдымен судың артық мөлшерін жіберген. Сонда ерімей қалған қалдықтың массасы 14,0 болған. Қоспадағы аммоний карбонатының массасын анықтаңыздар.
Шешуі: қақтағанда кальций мен аммоний карбонаттары ғана ыдырайды: t0 CaCO3 CaO + CO2 100г/моль 56 г/моль t0 (NH4)2 CO3 2NH3 + CO2 + H2O Демек, 25,2 г қалдық CaO немесе Ca3 (PO4)2 қоспасы болғаны. m(CaO) + m(Ca3(PO4)2) = 25,2 г Кальций окциді мен фосфатының қалдығын сумен өңдегенде тек кальций оксиді ғана суда ериді: CaO + H2O = Ca (OH)2 Оған CO2 газының артық мөлшерін жібергенде: Ca (OH)2 + CO2 CaO3 + H2O CaCO3 + CO2 + H2O Ca (HCO3)2 Демек, кальций фосфатының массасы 14 г (2) теңдеу бойынша CaO массасын табамыз m(CaO) = 25,2 г - 14 = 11,2 г (1) теңдеуге сүйеніп, CaCO3 массасын табыңыз: n(CaCO3) = n (CaO) = m (CaCO3) = 0,2 моль * 100г/ моль = 20г Демек, m ((NH4)2 CO3) = 50г - (14г + 20г) = 16г 2. Тәжірибелік тур . орындалу уақыты 50 минут Нөмірленген үш сынауықта тұз ерітінділері бар: а) аммоний сульфаты, аммоний хлориді және аммоний нитраты. Қай сынауықта қандай тұз бар екенін анықтаңдар. Шешуі: Қажетті реактивтер мен құрал-жабдықтар: аммоний сульфаты, аммоний хлориді және аммоний нитраты, натрий хлориді, натрий карбонаты, натрий сульфаты, барий хлориді,күміс нитраты,тұз қышқылы ерітінділері, сынауықтар. Есепті шешу үшін жоғарыдағыдай теориялық және тәжірибелік кестелер құрамыз.
Реакция теңдеулері: (NH4)2SO4+ BaCl2=BaSO4 + 2NH4Cl NH4 Cl+ BaCl2≠ 2NH4NO3+BaCl2=Ba(NO3)2+2NH4Cl (NH4)2SO4+2AgNO3=Ag2SO4 +2NH4NO3 NH4Cl+AgNO3=AgCl +NH4NO3 NH4NO3+AgNO3≠ 2019-2020 оқу жылында 11 -сыныптар аралығында химия пәнінен өткізетін мектепішілік олимпиада ережесі олимпиада 1 кезеңнен тұрады: 1.Бақылау жұмысы кезеңі 5 сұрақтан тұрады, әр сұраққа 5 -7 балдық жүйемен бағаланады. Орындалуға 40 минут беріледі 1. Келесі сызбанұсқаға сәйкес химиялық реакцияларды жүзеге асырытын реакция теңдеулерін жазыңдар: натрий сіркеќышќылы этилен этанол ацетелин оксиді IV кµміртекоксиді ІІ кµміртек метанќышќылы метанель хлорметан метан 2. Иондық тепе - теңдіктер. 6 балл. Сутектің көрсеткіші 4,18 болатын көмір қышқылының 0,01М ерітіндісіндегі H2 CO3, HCO -3 немесе CO 2-3 бөлшектерінің концентрацияларынан анықтаңыздар. Көмір қышқылы үшін K1= 4,45 * 10-7; K2 =4,69 * 10-11 Шешуі: ерітіндідегі сутек иондарының концентрациясы: моль / л6,61*10 Н 4,18;Б±дан : H 4,18;lg H -lg Көмір қышқылының бірінші сатыс бойынша диссоциялану константасы: HCO H K1= 3 74,45*10 H2CO3 мәндерін орнына қойсақ: H2CO3 және H 7 2 HCO (4,45*10*10)3 5 5 моль л6,73*10 (6,61*10) Сол сияқты, көмір қышқылының екінші саты бойынша диссоциациялану константасы: 23CO H K2 = 114,69 *10 HCO3 3CO 2 мәнін табамыз 5CO 2 11 * 6,73*10(4,69 *10 1134,8*10моль / л 5 )(6,61*10 3. А затын күкірт қышқылымен әсер еткенде түзілген өткір иісті Б газын жай сұйық В затының судағы түсті ерітіндісі арқылы өткізгенде ерітінді түссізденген. Алынған ерітіндідегі барий тұзын қосқанда қышқылдарда ерімейтін ақ тұнба түзіледі. Алынған ерітінді арқылы сары- жасыл түсті газды өткізгенде В заты түзіледі және бұрыңғы түсі қалпына келеді. А,Б,В және Г заттарын анықтаңыздар және тиісті реакция теңдеулерін жазыңыздар. Шешуі: өткір иісті түссіз газ күкірт (IV)оксиді болуы мүмкін. Сұйық күйде болатын жай заттар – бром мен сынап. Сынап күкіртті газбен Реакция теңдеулері: + H2ONa2SO3 + H2SO4 = Na2SO4 + SO2 SO2 +2H2O +Br2 = Na2SO4+ 2HBr + 2 HClBaCl2 + Na2SO4 = BaSO4 Cl2 + 2HBr = 2HCl +Br2 Демек, А- сульфит, Б- SO2, В- BaSO4, Г- Cl2. 4. белгісіз заттың формуласын анықтау. 8- балл 75 мл газ тәрізді органикалық затты 150 мл оттекпен араластырып, алынған қоспаны қопараған. Түзілген су буынан арылғаннан кейін көлем 150 мл дейін кеміген, ал қалған газды сілті ерітіндісінің артық мөлшері арқылы өткізгеннен кейін оның көлемі 75 мл болған. Осы қалған газды өте жоеғары температураға дейін қыздырылған металл күйіндегі мыс арқылы өткізгенде, ол толық жұтылған. Барлық өлшеулер 1100С температура мен атмосфералық қысымда жүргізілген. Заттың формуласын анықтаңыздар. Сөз болған реакция теңдеулерін жазыңдар. Шешуі: су буларының көлемі: V(H2) = 225 мл – 150 мл = 75 мл Көмір қышқыл газының сілтімен жұтылу ракцисы: CO2 + 2NaOH =Na2CO3 + H2O Көмір қышқыл газының көлемі: V(СО2) = 150 мл – 75 мл = 75 мл Жоғарғы температурада металл күйіндегі мыс арқылы өткізгенде жұтылған газ – артық мөлшерде алынған оттек: Cu + O2 = 2Cu O Оттектің артық мөлшерінің көлемі: V артық (O2) = 75 мл Оттектің әрекеттескен мөлшері: V рак (O2) = 150 мл – 75 мл = 75 мл Заттың құрамына оттек кіреді. Реакция схемасы: Cx Hy Oz + O2 = CO2 + H2 O Көлемдік қатынастар заңына сүйене отырып, коэффиценттерді анықтаймыз: V(Cx Hy Oz) : Vпрореаг (O2):V (CO2) : V(H2 O)г = 75:75:75:75 = 1:1:1:1. Бұдан:x =1, y =2, z = 1, ал заттың формуласы CH2 O 5. Хлорсутек пен дейтерий хлоридінің қоспасы берілген. Қоспадағы хлордың массалық үлесі 96,73 %.қоспадағы дейтерий хлоридінің массалық үлесін анықтаңыздар. Шешуі: қоспаның массасы 100 г үлгісін қарастырамыз. Қоспадағы атомдық хлордың массасы: (Cl) = 100 * 0,9673 г =96,73 гm(Cl) = m Қоспадағы атомаралық сутек пен дейтерийдің массасын есептейміз: m(H) + m(D) = m – m((Cl) = 100 – 96,73 = 3,27 г немесе m(H) + m(D) = 3,27 г (1) Атомаралық хлордың массасы хлорсутектің құрамындағы m1(Cl) хлор мен дейтерий хлоридінің құрамындағы хлордың m2(Cl) массаларының қосындысынан тұрады: m(Cl) = m1(Cl) + m2(Cl) (2) m1(Cl) массасын табамыз: m1(Cl) = n(Cl) * M(Cl) = n1(Cl) * 35,5 (3) n1(Cl) – HCl құрамындағы атомаралық хлордың зат мөлшері. HCl құрамындағы атомаралық сутектің массасын табамыз: m(H) = n( H) * M(H) = n(H) *1 (4) n(H) – HCl. Құрамындағы атомаралық сутектің зат мөлшерін табамыз: Хлорсутектің формуласы бойынша: Демек, (3) и (4) теңдеулерден: m1(Cl) 35,5 m (H )1 немесе m(Cl)= 35,5 m(H)(5) 1 Сол сияқты, дейтерий хлоридінің формуласы бойынша: m2 (Cl) 35,5 m (D)2 немесе m= 35,5 m(D)/2 (6)2 m1(Cl) және m2(Cl) мәндерін (5) және (6) формуллаларға сүйене отырып, m(H) және m(D) арқылы өрнектелген атомаралық хлордың жалпы массасын табамыз: Dm(Cl)= 35,5 m(H)+35,5 m 2немесе35,5 m(H)+ 17,75m(D)= 96,73 Екі белгісізі бар (1) және (7) теңдеулер жүйесін аламыз: m(H)+ m(D) = 3,27 г (D) 35,5 m(H)35,5 m 96,732 Оны шессек: m(D)= 1,09 г (6) теңдеуді пайдаланып, дейтерий хлоридінің құрамындағы хлордың массасын табымыз: m2(Cl) = 17,75 m(D)= 17,75Ч1,09=19,35 г Дейтерий хлоридінің массасын табамыз: m(DCl)=m(D)+m(Cl)= 1,09+1935 = 20,44 г. Қоспадағы дейтерий хлоридінің DCl массалық үлесі: m(DCl) 20,44 W(DCl)= 0,2044немесе20,44% m(ќоспа) жүктеу/скачать 70,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|