Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар ман­ПВ» бас па сы, 2018. 304 б



Pdf көрінісі
бет121/199
Дата18.10.2023
өлшемі13,17 Mb.
#117933
түріКнига
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   199
129-су­рет.­
Су қыз дыр ғыш тың
қыз дыр ғыш эле мен ті
Жауабы­қандай
ы дыр ы қ рал дар ды 
а сау 
л т
ба у бал қ ты ма т р
ал дар қа т
ы дыр ы л м т
м қ рал ды л
қ су а ар ал а л тр 
сы мы ы т м п ра
ту ра ла ры да
а ыр ма ы лық бар
1
2
3
5
7
8
4
6
10
11
130-су­рет.­
Қыз ды ру ша мы ның
құ ры лы сы
А
184
184
А
дыру
дыру
шамынан
шамынан
шам
шам
қызбайды,
қызбайды,
Р
қы 
қы 
лы ның
лы ның
шамдарында
шамдарында
5%
5%
­
­
ы
ы
ғана
ғана
жарықт
жарықт
дыру
дыру
шамдарын
шамдарын
шамынан
шамынан
М
қы 
қы 
е те ді.
е те ді.
К
К
ол ты ры ла ды
ол ты ры ла ды
(2).
(2).
ет тес пей ді.
ет тес пей ді.
Шам 
Шам 
лы ның
лы ның
б
б
у ла ну ын
у ла ну ын
бб
бб
шамдарында
шамдарында
э
э
А
е кі тіл ген.
е кі тіл ген.
е кі тіл ген
е кі тіл ген
рып
рып
шы 
шы 
ға ры ла ды,
ға ры ла ды,
қы 
қы 
лы
лы
о
о
т те гі мен
т те гі мен
К
К
А
ол ба ға
ол ба ға
К
К
К
К
Инер
Инер
Н
не кер лен ген:
не кер лен ген:
қа сы
қа сы


бұ 
бұ 
ран да лы
ран да лы
бұ 
бұ 
бұ 
бұ 
ба ты мен
ба ты мен
(10)
(10)
оқ 
оқ 
шау лан ған
шау лан ған
е кі тіл ген.
е кі тіл ген.
Қыз
Қыз
ды ру
ды ру
Қыз
Қыз
Қыз
Қыз
е кі тіл ген
е кі тіл ген
(6).
(6).
-
бір
бір
ран да лы
ран да лы
П
ол ты рыл ған
ол ты рыл ған
ұш 
ұш 
та ры
та ры
(3)
(3)
шыны
шыны
өзек
өзек
ті
ті
өзек
өзек
өзек
өзек
коль дің)
коль дің)
бұ 
бұ 
ран да лы
ран да лы
бұ 
бұ 
бұ 
бұ 
сым
сым
В
бей не лен ген.
бей не лен ген.
ның құ
ның құ
ры
ры
лы
лы
сы 
сы 
қыз
қыз
ды ру
ды ру
қыз
қыз
қыз
қыз
екі
екі
б
ең
ең
қо
қо
а те ри ал дан
а те ри ал дан
жа­
жа­
на ты ла ды.
на ты ла ды.
ле мен ті
ле мен ті


б
б
а
а те­
а те­
л­
л­
а
ы
ы
м
м
қ
қ
а
с
ы
ы
а 
а 
сау
сау
ба у
ба у
бал қ ты
бал қ ты
ал дар
ал дар
ы
ы
 дыр ы
 дыр ы
ы
ы
ы
ы
п
Жауабы
Жауабы
қандай
қандай
п
ы
ы
 дыр ы
 дыр ы
ы
ы
ы
ы
п
а
Су қыз дыр ғыш тың
Су қыз дыр ғыш тың
 дыр ғыш
 дыр ғыш
эле мен ті
эле мен ті
с
Су қыз дыр ғыш тың
Су қыз дыр ғыш тың
ы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


185
Пат рон ның құ ры лысы
Шам ды ток көзіне жал ғау үшін оны пат рон ға 
кір гі зе ді. Пат рон ның іш кі бө лі гін де (131­су рет) 
шам мойынының (цо ко лі нің) тү бі не ти іп тұ ра тын 
пру жи на лы кон такт (1) жә не шам ды ұс тап 
тұ ра тын бұ ран да лы бө лі гі (2) бар. Пру жи на лы 
кон так ті мен бұ ран да лы бө лік тің өт кіз гіш тер ді 
жүйеге жал ғай тын қыс қыш та ры (3) бар.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Қыз ды ру эле ме нт те рі нің құ ры лы мы қан дай? Олар қан дай зат тан жа са ла ды?
2. Шам қан дай қо сым ша құ рыл ғы ның ар қа сын да жа рық бе ру ші жүйеге қо сы-
ла ды?
3. Қан дай құ бы лыс ты «қыс қа тұй ық та лу» деп атай ды?
4. Бал қы ма лы жә не ав то мат ты сақ тан дыр ғыш тың жұ мыс іс теу прин цип те рі нің 
ай ыр ма шы лық та ры қан дай?
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма
Электр же лі сі не қыз ды ру ша мы мен жа рық диод ты шам ды қо сың дар. 10 с 
уақыт өткен соң шамдарды өшіріңдер. Олар ға қол да рың ды ти гі зіп, қыз ды ру 
ша мы ның қат ты қыз ған ына, ал жа рық диод ты шам ның су ық қалпында қал ға-
ны на көз жет кі зің дер. Шам дар дың қу ат тар ын са лыс ты рың дар, олар дың қай сы-
сы ның жұ мы сы ти ім ді екен ді гі ту ра лы қо ры тын ды жа саң дар.
1
2
3
131-су­рет.
ат рон ның
құ ры лы сы
Жауабы­қандай
 
 л т қы ды ру а мы
рт т а б т л ты ра ды
 
 л т а ма ау п т р л р д сақ та дыр ы тар 
ст ы ады
у ат ты т р мыс тық қ рал дар ды л қ су 
ал а ты қа лы сым ды 
па да ла а ды
Ес­те­сақ­таң­дар
Аз ке дер гі лі тіз бек ті үл кен қу аты бар ток кө зі не қо су ға бол май ды
Жа ла ңаш, оқ шау лан ба ған сым дар ды пай да ла ну ға бол май ды
Электр же лі сі не бір уа қыт та бір не ше қу ат ты құ рал дар ды қо су ға бол май ды
А
А
сының жұ
Р
Электр же
уақыт өткен соң шамдарды өшіріңдер. Олар
шамының қат
нына көз жет
ның жұ
М
М
М
М
рименттік тап
Электр желі
өткен соң шамдарды өшіріңдер. Олар
А
А
А
былыс
лы және ав
шылықтары қан
тік тап
Н
тері
сымша құ
лысты «қысқа тұй
не автомат
-
рылы
рыл
П
П
мы қан
В
ток
ток
кө зі не
кө зі не
сым дар ды
сым дар ды
пай да ла ну ға
пай да ла ну ға
бір не ше
бір не ше
қу ат ты
қу ат ты
құ рал дар ды
құ рал дар ды
ббб
б
аа
ст
 
ал а ты
сс
ы ады
ал а ты
с
п
п
131-су­рет.
131-су­рет.
құ 
құ 
ры лы сы
ры лы сы
құ 
құ 
құ 
құ 
п
п
а
131-су­рет.
131-су­рет.
ат рон ның
ат рон ның
ры лы сы
ры лы сы
с
ы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


186
§ 31. Электр то гы ның хи мия лық әсе рі.
Фа ра дей за ңы
I Элект ро лит ері тін ді ле рін де гі за ряд
та сы мал дау шы лар 
Ток кө зі нен, шам нан, мы рыш жә не мыс өзек­
терден тұ ра тын тіз бек жи най мыз, өзектерді 
ыдыс қа са ла мыз. Тіз бек ке қо сыл ған шам жан­
бай ды. Ыдысқа то тияйын (мыс ку по ро сы) ері­
тін ді сін Cu O
4
құйсақ, шам жа на ды (132­су рет). 
Ері тін ді электр то гын өт кі з ді. Бұл құ бы лыс ты 
мы на дай бол жам ар қы лы тү сін ді ру ге бо ла ды: 
то тияйын ның мо ле ку ла ла ры за ряд та ры бар 
құрау шы бөл шек тер ге бө лі не ді. Біз химия кур­
сынан мұндай бөлінудің элект ро лит тік 
дис со­
циа ция
, ал бөлшектердің 
иондар
деп аталатынын 
білеміз. Сырт қы өріс тің әсе рі нен бөл шек тер 
электродтарға: оң ион дар те ріс за ряд тал ған элек­
трод – ка тод қа, те ріс ион дар оң за ряд тал ған 
электрод – анод қа қа рай қоз ға ла ды. 
Оң­ж ­не­те­ріс­ион­дар­ ­ лект­ро­лит­тер­де­гі­
за­ряд­та­сы­мал­дау­шы­лар.
Су да ион дар ға ыды рай ала тын зат тар-
ды элект ро лит тер деп атай ды.
Қыш қыл дар мен сіл ті лер дің, тұз дар дың ері­
тін ді ле рі элек тро лит ке жа та ды.
II Элект ро лит тік дис со циа ция 
Су жақ сы еріт кіш бо лып та бы ла ды. Су мо ле ку­
ла ла рын ың оң жә не те ріс за ряд тар ынан құралған 
өріс те рдің цент рле рі бір­бірінен ығы с ып, диполь­
ді құрайды.
ипол ­ грек.­di­ ­екі ­ ­бір-бірінен­белгілі­
қашықтықта­орналасқан­шамалары­бірдей­ р­
аттас­екі­нүктелік­зарядтың­жиынтығы.­
Элек тро лит тер дің мо ле ку ла ла рын да да 
осын дай ығы су ды ба қы лау ға бо ла ды. Су мо­
ле ку ла ла ры элект ро лит мо ле ку ла ла ры н те ріс 
за ряд тал ған жа ғы мен қор шап алып, олар ды екі 
Кү­ті­ле­тін­нә­ти­же
а ра ра ты қып с д р
с ық тар да ы л тр 
т ы ы та б а ты
т с д р ала сы дар
 
а ра д а ы с п т р 
ы а руда қ лда уды 
р
с д р
 
ал а с т пр
с т с д р ала
сы дар
Өз­тәжірибең
-су­рет­те­к р­се­тіл­ен­
қ ­рыл­ғы­ны­ ­нап ­т ­ і­р ­бе­
р­і­ ің­ ер
132-су­рет.
 Элект ро лит ері­
тін ді сі электр то гын өт кі зе ді
C u
2+
C u
2+
S O
4
­
-
S O
4
­
-
133-су­рет.­
Элект ро лит тік
дис со циа ция
А
186
186
133-су­рет.
133-су­рет.
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
Р
РР
Р
Р
Р
Р
Р
Р
РР
Р
РР
Р
Р
РР
РР
Р
РР
Р
Р
Р
C u
2+
РРРРРРРРРРРРРР
133-су­рет.
133-су­рет.
М
М
М
М
М
ММ
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
М
C u
2+
МММММММММММ
А
А
А
А
А
АА
А
А
АА
А
А
А
А
А
А
А
А
АА
А
А
АА
А
А
А
А
А
А
А
А
АА
А
А
А
А
А


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   199




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет