188
лектролиз дегеніміз лектролит арқылы лектр тогы өткенде
лектродтардатазазаттыңбөлінуі.
Тұн ған зат тың мас са сын есеп теу фор му ла сы
а ра дей за ңы
деп атала ды:
m
=
k q
.
лектролизкезіндебөлінгензаттыңмассасыерітіндіарқылыөткен
зарядқатурапропор ионал.
=
·
екенін ескере отырып, Фарадей заңын былай жазуға болады:
m
=
k It
.
мұн да ғы
m
бө лін ген зат тың мас са сы,
I
элект ро лит ері тін ді сін де гі ток кү ші,
t
тіз бек тің жұ мыс іс теу уа қы ты.
IV Анод ері тін ді сінде жүретін элект ро лиз
Анод тың элект ро лит те еруі жү ре тін элект ро лиз
тә жі ри бе де ке ңі нен қол да ны ла ды. Бұл жағ дай да
ка тод та та за зат бө лі не ді. Элект ро лит ре тін де анод
жа сал ған ме тал дың тұ зы қол да ныла ды.
Та за мыс алу үшін электролиттік ван на ға
та за мыс тан тұ ра тын ка тод ты жә не та за емес
мыс тан (құ ра мын да арылу ға ти іс қос па сы бар)
тұ ра тын анод ты ор на та ды (134су рет). Ыдыс ты
то тияйын (мыс ку по ро сы) ері тін ді сі мен то лты
ра мыз. Мыс
ион да ры Cu
2
ка тод пен түй іс кен
кез де, мыс тың бей та рап атом да ры на ай на ла ды
да, оның бе тін де тұ на ды. O
4
2–
те ріс ион да ры
анод та ғы мыс тың ион да рын тар та ды, сөйт іп
анод тың еріп ке туі не мүм кін дік жа сай ды. Мыс
ион да рының са ны анод то лы ғы мен еріп кет пе
йін ше, бү кіл про цесс
бойы тұ рақ ты бо лып
қа ла ды.
V Галь ва нос те гия
Бұй ым ды ме тал дың жұ қа қа ба ты мен қап тау
әді сі нің не гі зін де анод ері тін ді сінде жүретін
элект ро лиз жа тыр. Бұл әдіс
галь ва нос те гия
деп
атала ды. Галь ва ни ка лық ван на ға ка тод тың ор
ны на ме тал мен қап тал уы тиіс зат ор на ты ла ды.
Анод тың ор ны на бұй ым ды қап тау ға ар нал ған ме талл плас ти на – ни кель,
кү міс, ал тын, хром ор на ты ла ды. Қап тау да ғы не гіз гі мақ сат – бұ йым ды кор
ро зия дан қор ғау.
Кор ро зия деп зат тың сырт қы ор та ның әсе рі нен бұ зы лу ын
ай та ды
, мы са лы ар тық ыл ғал ды лық тың әсері нен те мір ді тат ба са ды. 135су
рет те ав токөлік ку зо вын мы рыш тау про це сі бей не лен ген.
-
S O
4
C u
C u S O
4
C u
C u
134-сурет.
Мыс ты та за лау
про це сі
135-сурет.
Ма ши на кор пу сы ның
кор ро зия ға қар сы қап та луы
А
188
188
ро зия дан
ро зия дан
ай
ай
та ды
та ды
рет те
рет те
ав токөлік
ав токөлік
Р
ны
ны
на
на
Ано
Ано
д тың
д тың
кү
кү
міс,
міс,
а
а
л тын,
л тын,
ро зия дан
ро зия дан
та ды
та ды
М
Бұй ым ды
Бұй ым ды
не
не
гі зін де
гі зін де
лект ро лиз
лект ро лиз
жа
жа
тыр.
тыр.
жа
жа
жа
тала ды.
тала ды.
Г
Г
аль ва ни ка лық
аль ва ни ка лық
ме
ме
тал мен
тал мен
ор
ор
ны на
ны на
А
нос
нос
те
те
гия
гия
Бұй ым ды
Бұй ым ды
ме
ме
тал дың
тал дың
гі зін де
гі зін де
ано
ано
тыр.
тыр.
Бұл
Бұл
Н
е туі не
е туі не
мүм
мүм
ано
ано
д
д
т
т
о лы ғы мен
о лы ғы мен
про
про
цесс
цесс
бойы
бойы
-
кін дік
кін дік
о лы ғы мен
о лы ғы мен
П
ка тод пен
ка тод пен
том да ры на
том да ры на
на ды.
на ды.
O
O
4
4
2–
2–
те ріс
те ріс
да рын
да рын
т
т
ар та ды,
ар та ды,
кін дік
кін дік
жа
жа
В
қо
қо
с па сы
с па сы
су рет).
су рет).
Ыдыс
Ыдыс
тін ді сі мен
тін ді сі мен
т
т
о лты
о лты
ка тод пен
ка тод пен
түй
түй
ай
ай
б
тін де
тін де
ано
ано
лектролиттік
лектролиттік
в
в
ан на ға
ан на ға
еме
еме
с
с
бар)
бар)
б
б
а
дай да
дай да
ано
ано
д
д
а
аа
с
сссс
C u
C u
с
п
тін ді сін де гі
тін ді сін де гі
а
болады:
болады:
тін ді сін де гі
тін ді сін де гі
с
атала ды:
атала ды:
қылы
қылы
өт
өт
кен
кен
ы
енде
енде
атала ды:
атала ды:
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
189
ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ СІ
Егер ток кү ші 60 А бол са, ау да ны 0,036 м
2
бөл шек ті қа лың ды ғы 50 мкм
хром мен қап тау үшін қан ша уа қыт ке рек?
Хром ның ты ғыз ды ғы 7200 кг/м
3
.
Берілгені:
h
= 50 мкм
S
= 0,036 м
2
I
= 60 А
= 7200 кг/м
3
k
= 0,18 · 10
–6
кг/Кл
ХБЖ
50 · 10
–6
м
ешуі:
Элект ро лиз
ке зін де бө лін ген
зат тың мас са сы Фа ра дей за ңы мен анық
тала ды:
m
=
k It
(1).
Зат тың ты ғыз ды ғы мен қап тау дың кө ле мі
ар қы лы мас са ны өр нек тей міз:
m
=
(2).
(1) және (2) тең дік тің оң жақ та рын те ңес
ті ріп,
уа қыт ты есеп теу фор му ла сын
өрнектеп ала мыз:
k It
=
;
t
kIt
Sh
t
Sh
kI
:
;
.
=
=
r
r
Уа қыт тың мә нін есеп тей міз:
t
=
⋅
⋅
⋅
⋅
⋅
=
=
−
−
7200
0 036
50 10
0 18 10
60
1200
20
3
2
6
6
êã
ì
ì
ì
êã
Êë
À
ñ
ìèí
,
,
.
Жауабы:
=
20 мин.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Элект ро лит де ге ні міз не? Элект ро лит тер де қан дай бөл шек тер не гіз гі за ряд та сы-
мал дау шы лар бо лып та бы ла ды?
2. Элект ро лит тік дис со циа ция де ге ні міз не?
Жауабықандай
л с д а ды бар л т р л л т ақ уақыт л т р л т р т д с а ар
туды қа т т п д
л т л т р л т т л тр т ы
с ақ т р ма ды
л т қ р ақ ал а л м т а рам ды лық м р м а б ла ды ыр ты а
қа рап ы а рам сы б лып қал а ы қа ла а ық та ала мы Ол қа с т т
бас тап б ыла бас та ды да ы дау с т
б м с қ л да ыс қа б р л с т т
бас тап па
А
А
2. Элект
Р
Р
қылау сұ
1. Электро
малдау
Элект
М
М
М
лау сұрақта
М
А
А
А
Н
Н
-
П
ПП
ті ріп,
ті ріп,
өрнек
өрнек
теп
теп
өрнек
өрнек
өрнек
k It
k It
=
=
В
тала ды:
тала ды:
Зат тың
Зат тың
ты ғыз ды ғы
ты ғыз ды ғы
ар
ар
қы лы
қы лы
мас са ны
мас са ны
(1)
(1)
және
және
(2)
(2)
ті ріп,
ті ріп,
уа қыт ты
уа қыт ты
б
шуі:
шуі:
Элект ро лиз
Элект ро лиз
мас са сы
мас са сы
Фа ра дей
Фа ра дей
k It
k It
(1).
(1).
а
Элект ро лиз
Элект ро лиз
ке зін де
ке зін де
с
шек ті
шек ті
қа
қа
лың ды ғы
лың ды ғы
п
п
аа
с т т
б р л
с т т
сс
ыр ты а
с т т
с т т
ыы
а ар
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217
190
3. Қан дай про цес ті элект ро лиз деп атай ды?
4. Элект р хи мия лық эк ви ва лент не ні анық тай ды?
5. Элект ро лиз ге ар нал ған Фа ра дей за ңын тұжырымдаңдар.
6. Галь ва нос те гия қан дай қыз мет ат қа ра ды?
Достарыңызбен бөлісу: