60
§ 10. Қат ты де не лер дің бал қуы жә не қа таюы.
Бал қу тем пе ра ту ра сы, мен шік ті бал қу жы луы
I Қат ты де не лер дің бал қуы жә не қа таюы.
Бал қу жә не қа таю тем пе ра ту ра сы
Қатты денелерді кристалдар және аморфты
денелер деп екі топқа бөлеміз. Молекулалары
мен атомдары белгілі бір ретпен орналасып,
крис талдық тор түзетін денелер кристалдар деп
аталады. Аморфты денелердің бөлшектерінің
орналасуында реттілік байқалмайды, кристалдық
торлары болмайды. Қат ты крис талл де не энер
гия ал ған соң тем пе ра ту ра ның бел гі лі бір мә нін де
бал қи ды да, сұй ық қа ай на ла ды (36су рет). Бал қу
ке зін де тем пе ра ту ра өз гер мей ді. Мы са лы, бал қу
ке зін де мұз дың тем пе ра ту ра сы 0 °Сге тең болып
қа лады. Бас қа да крис талл де не лер мен жа сал ған
тәжірибелер бұл тұ жы рым ды рас та ды жә не
әр түр лі крис талл зат тар дың бал қу тем пе ра ту ра
ла ры әр түр лі бо ла тын ды ғын көр сет ті.
Мы са лы, стеа рин нің бал қу тем пе ра ту ра сы –
71 ºС, мы рыш ті кі 420 ºС. Қа лып ты ат мос фе ра
лық қы сым да ғы кей бір зат тар дың бал қу тем пе
ра ту ра ла ры 2қо сым ша да ғы 8кес те де бе ріл ген.
Бал қу – зат тың балқу температурасын-
да қат ты күй ден сұй ық күй ге өтуі.
Қат ты зат тар дың бал қи бас та ған тем-
пе ра ту ра сын
бал қу тем пе ра ту ра сы
деп
атай ды.
Энер гия сын жо ға лт қан сұй ық қай та қат ты күй ге кө ше ді, яғ ни қа таяды.
Тә жі ри бе лер сұй ық тың қа таю тем пе ра ту ра сы оның бал қу тем пе ра ту ра сы мен
бір дей екен ді гін көр сет ті.
Зат қан дай тем пе ра ту ра да бал қы са сол тем пе
ра ту ра да крис тал да на ды (қа таяды) не ме се бір зат тың қа та жә не бал қу
тем пе ра ту ра ла ры ның мә ні бір дей бо ла ды.
Қа таю не ме се крис тал да ну – зат тың қатаю температурасында
Достарыңызбен бөлісу: 
