Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Берілгені = 0,18 г 1 = 1800 кг/м 3 2 = 900 кг/м 3 E = 45 кН/Кл ХБЖ
- Жат ты ғу 14
- Жат ты ғу 14
- § 21. Электр өрі сі нің по тен циалы жә не по тен циал дар ай ыры мы. Кон ден са тор I Электр өрі сі нүк те ле рі нің по тен циалы
- Элект рс та ти ка лық өріс тің по тен- циалы өрістің берілген нүктесіндегі за- ряд тың по тен циал дық энер гия сы ның сол
- II Жұ мы стың өріс по тен циалы мен және кернеулік пен бай ла ны сы
- Назараударыңдар Өріс тің екі нүк те сі нің 1 2 - по тен циал дар ай ыры мы кер неу деп атала ды. А
| ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ СІ
Мас са сы 0,18 г жә не ты ғыз ды ғы 1800 кг/м 3 оң за ряд тал ған шар ты ғыз ды ғы 900 кг/м 3 сұйық диэлектр лік ор та да ты ныш күй де тұр. Диэлект рик те кер неу лі гі 45 кН/Кл вер ти кал жо ға ры ба ғыт тал ған бір тек ті өріс пай да бол ды. Шар дың за ря дын анық таң дар. Берілгені = 0,18 г 1 = 1800 кг/м 3 2 = 900 кг/м 3 E = 45 кН/Кл ХБЖ 1,8 · 10 –4 кг 45 · 10 3 Н/Кл ешуі: Шар ға үш күш әсер ете ді. Ауыр лық кү ші = , электр өрі сі нің кү ші = жә не Ар хи мед кү ші = 2 . Ауыр лық кү ші электр өрі сі жә не Ар хи мед күш те рі нің қо сын ды сы на тең: = 2 . Алын ған тең дік тен шар дың за ря дын анық тай мыз: q mg gV Å = − r 2 . Шар дың кө ле мін оның мас са сы жә не ты ғыз ды ғы ар қы лы та ба мыз: = 1 , сонда за ряд ты та бу фор му ла сы мы на түр ге ке ле ді: q mg Å = − 1 2 1 r r . Есеп теу: q = ⋅ ⋅ − ⋅ ≈ − 1 8 10 9 8 1 900 1800 45 10 4 3 3 3 , , êã Í êã êã ì êã ì Í Êë 22 10 8 ⋅ − Êë . Жауабы: q ≈ ⋅ − 2 10 8 Êë . – ? F A F а F ЭӨ Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Қан дай өріс ті элект рс та ти ка лық деп атай ды? 2. Қан дай за ряд ты сы нақ за ряд деп атай ды? Ол не үшін қа жет? 3. Өріс кер неу лі гі де ге ні міз не? А 130 130 А Р Р 1. Қандай өріс 2. Қандай за 3. Өріс М М М қылау сұрақта дай өріс М А А А Н Н - - П ПП q q mg mg = = Есеп теу: Есеп теу: В Шар дың Шар дың ды ғы ды ғы ар қы лы ар қы лы сонда сонда за ряд ты за ряд ты е ле ді: е ле ді: б тең дік тен тең дік тен б gV gV Å Å − − r r 2 2 . . кө ле мін кө ле мін а тең дік тен тең дік тен шар дың шар дың с . . Ауыр лық Ауыр лық Ар хи мед Ар хи мед күш те рі нің күш те рі нің п Ауыр лық Ауыр лық кү ші кү ші = = Ауыр лық Ауыр лық күш те рі нің күш те рі нің а Ауыр лық Ауыр лық кү ші кү ші с ғыз ды ғы ғыз ды ғы лект рик те лект рик те к к ер неу ер неу бо бо л ды. л ды. Шар Шар ы ғыз ды ғы ғыз ды ғы ер неу ер неу ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 131 4. Қан дай сы зық тар ды кер неу лік тің күш сы зық та ры деп атай ды? Олар дың ба ғы тын қа лай анық тай ды? 5. Күш сы зық та ры ның қан дай қа си ет те рі бар? 6. Қан дай өріс ті бір тек ті деп атай ды? Оны қа лай алу ға бо ла ды? Жат ты ғу 14 1. 0,1 нКл нүк те лік за ряд тан 1 м қа шық тық та ғы электр өрі сі нің кер неу лі гі қан дай? Осы нүк те де гі за ря ды 10 нКл де не ге қан дай күш әрекет ете ді? 2. Өзінен 50 см қашықтықта кернеулігі 720 Н/Кл болатын электр өрісін тудыратын нүктелік зарядтың шамасын анықтаңдар. Жат ты ғу 14 1. За ряд тан 5 см қа шық тық та ғы өріс тің кер неу лі гі 1,6 · 10 5 Н/Кл. За ряд тың ша ма сын анық таң дар. 2. Кеңістіктің кейбір нүктелерінде нүктелік заряд тудырған өрістің кернеулігі 4,2 · 10 4 Н/Кл. Егер өріс осы нүктелерге берілген зарядқа 84 мН күшпен әрекет ететін болса, зарядтың шамасын анықтаңдар. АР МА Н - П П П ететін В анық таң дар. телерінде нүктелік нүк Егер өріс осы нүк болса, зарядтың б б тің кер неу лі гі а аа анықтаңдар. с болатын электр анықтаңдар. п лектр өрі сі нің не ге қан дай а а сі нің с с ы ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 132 § 21. Электр өрі сі нің по тен циалы жә не по тен циал дар ай ыры мы. Кон ден са тор I Электр өрі сі нүк те ле рі нің по тен циалы Электр өрі сі не ен гізілген за ряд қа күш әрекет ете ді, сол күш тің әсе рі нен за ряд күш сы зық та ры ның бойы мен қоз ға ла ды (85су рет). Электр өрі сі за ряд тың орын ау ыс ты ру ына бай ла ныс ты жұ мыс жа сай ды. Жұ мыс – энер гия ның бір түр ден екін ші түр ге айналу өлшемі. Де мек, электр өрі сі нің ен гі зіл ген за ряд пен өза ра әре кет те суінің по тен циал дық энер гия сы заряд қозғалысының кинетикалық энер гия сына ай на ла ды. По тен циал дық энер гия азаяды. Бұл – электр өрі сі нің әрекетінен қоз ғал ған за ряд по тен циал дық энер гиясы үл кен нүк те ден (1) по тен циал дық энер гиясы аз нүк те ге (2) орын ау ыс ты ра ды де ген сөз. Электр өрі сі нүк те ле рі нің энер ге ти ка лық қа си ет те рін си пат тау үшін по тен циал деп ата ла тын та ғы да бір ша ма ны ен гі зе міз. Элект рс та ти ка лық өріс тің по тен- циалы өрістің берілген нүктесіндегі за- ряд тың по тен циал дық энер гия сы ның сол өріс нүктесіндегі за ряд қа қа ты на сы на тең ска ляр ша ма. = W q p , – өріс по тен циалы, W p – өріс ке ен гізілген за ряд тың по тен циал дық энер гия сы, q – өріс ке ен гізілген за ряд. ХБЖдағы ( I) по тен циал дың өл шем бір лі гі – 1 вольт (1 В). II Жұ мы стың өріс по тен циалы мен және кернеулік пен бай ла ны сы Өріс тің жұ мы сы за ряд тың по тен циал дық энер гия сы ның өз ге рі сі мен анық тала ды. Бірбі рі нен шек сіз қа шық тық қа алыс та тыл ған за ряд тар дың өза ра әре кет те суінің по тен циал дық Күтілетіннәтиже а ра ра ты қып с д р п т ал ды п т ал дар а ыры мы ы а лық ма ы а сы т с д р ала сы дар д са т р ды қ ры лы сы м м д т с пат та ала сы дар 2 1 q + F Е 85-сурет. За ряд тал ған бөл шек тің по тен циалы үл кен нүк те ден по тен циалы кі ші нүк те ге орын ау ыстыруы. Жауабықандай р а р д ты р с т с с д та сы мал дау д р с мы сы б л са, а р д ты р с т с тап т ра ты сырт қы т р мы сы т р с б ла ды Назараударыңдар Өріс тің екі нүк те сі нің 1 2 - по тен циал дар ай ыры мы кер неу деп атала ды. А 132 132 А атала ды. а АААААААААААААА Р Назар Өріс тің екі 1 2 РР по тен циал дар ай ыры мы тала ды. РР МММ Назар аударыңдар екі нүк те сі нің М АА р с т с тап сырт қы мы сы т р с НН с д д б л са, с тап - - - - П П П П циалы рядтың по өріс нүктесіндегі за ска В си ет те рін си ет те рін ла тын ла тын та ғы та ғы да да бір бір В Электрс циалы өрістің берілген нүктесіндегі за б қоз қоз ғал ған ғал ған кен кен нүк нүк те ден те ден нүк нүк нүк нүк те ге нүк те ге (2) (2) орын орын өрі өрі сі сі нүк нүк пат тау пат тау а гия сына гия сына азаяды. азаяды. Бұл Бұл ғал ған ғал ған за за ряд ряд за за за те ден те ден (1) (1) с ряд пен ряд пен өза өза ра ра гия сы гия сы заряд заряд гия сына гия сына ай ай Бұл Бұл п у ыс ты ру ына у ыс ты ру ына энер энер гия ның гия ның өлшемі. өлшемі. Д Д е мек, е мек, ра ра әре әре а күш күш (85 (85 су рет). су рет). Э Э у ыс ты ру ына у ыс ты ру ына бай бай ла ныс ты ла ныс ты гия ның гия ның бір бір с циалы циалы күш күш әрек әрек ет ет сы сы зық та зық та Э Э ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 133 энер гия сы нөл ге тең. Де мек, өріс тің берілген нүк те сінің по тен циалы деп бір лік оң за ряд тың бе ріл ген нүк те ден шек сіз дік ке дей ін орын ау ыс тыр уы кез інде электр өрі сі нің атқаратын жұ мы сын ай ту ға бо ла ды. = A q . За ряд ты шек сіз алыс нүк те ден өріс тегі бас тап қы нүк те сі не алып ке лу үшін сырт қы күш тер мы на дай жұ мыс ат қа руы ке рек: A q = . Электр заряды потенциалдары әртүрлі нүктелер арасында орын ауыстырғанда, өріс мы нан дай жұ мыс ат қа ра ды: A q = − ( ) 1 2 . Өріс тің екі нүк те сі нің по тен циал дар ай ы ры мын 1 2 - кер неу деп атай ды өл шем бір лі гі Вольт , бел гі ле нуі U : U = − 1 2 . Электр өрі сі кү ші нің жұ мы сы за ряд ты кер неу ге кө бей ту ар қы лы анық тала ды: A qU = . жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|