Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- III Ке бу ке зін де сұй ық тың іш кі энер гия сы мен тем пе ра ту ра сы ның өз ге руі
- IV Кон ден са ция Салқын де не лер мен жы лу ал ма су нә ти же сін де бу сұй ық қа ай на ла ды. Кон ден са ция – бу дың сұй ық қа ай на лу құ бы лы сы.
- 42-сурет. Құр ғақ мұз дың суб ли ма ция сы Тапсырма
- Назараударыңдар Булану ке зін де бу сұ йық тың бет кі қа ба ты нан бө лі не ді. А
- V Қа нық қан жә не қа нық па ған бу лар
- Қа нық қан бу – өзі нің сұй ығы мен ди на ми ка лық те пе-тең дік те бо ла тын бу.
| Күтілетіннәтиже
а ра ра ты қып с д р м л у лалы т а лық т р ы д ат ты с ық д а м с а да с ық ауысуы с пат та ала сы дар бу ла у д са д т м п ра ту ра ы уа қыт қа т у л д л ра тал дау а са ала сы дар су буы мы са л а ала тырып, қа ы у с пат та ала сы дар Естеріңетүсіріңдер Ке бу тем пе ра тура ға, сұй ық бе ті нің ау да ны на, жел ге (ауа ағы ны ның су бе ті мен қоз ға лы сы), сұй ық тың тү рі не тәу ел ді. Тапсырма аттык е і аттар ың булануынамысал ар келтірің ер бұл бұл ұн ұн т т ақ ақ тың тың ді ді ре ре ді. ді. Р Бұл Бұл жағ жағ шы шы ға ға тын мо тын мо ға ға ға «Б «Б у у лан лан у уу ды» ды» бұл бұл қат қат ты ты де де тың тың М жү жү ре ре жү жү жү бас бас М бол бол ған ған дық дық т т ды. ды. Мо Мо ле ле к к у у к кк ла ла у уу ла ла дай дай да да көр көр ле ле к к А бас бас т т ай ай ды. ды. т т ан ан А аттык е і аттар ың ар Н бе бе ті ті ны ны нін бі нін бі Н аттык е і аттар ың НН - Сен Сен жыл жыл П П П П Кебу булануы. Сен Сен дер дер В Кебу кезінде сұй Кебу кезінде сұй уланады. уланады. В бу – б б дың екі тә дың екі тә сі сі лі бар к лі бар к сі сі сі а а ықтың бу с ры ры қа қа лың лың с тың буға ай п Газды сұйыққа айналдыру үшін тек Газды сұйыққа айналдыру үшін тек салқындату жеткіліксіз, салқындатумен қатар салқындату жеткіліксіз, салқындатумен қатар сұ сұ сұ сұ сұ йық йық т т ар, мысалы ар, мысалы лың лың арнайы бал арнайы бал а мо мо с с фе фе ық ық қа қа ай ай на на л л Газды сұйыққа айналдыру үшін тек Газды сұйыққа айналдыру үшін тек салқындату жеткіліксіз, салқындатумен қатар салқындату жеткіліксіз, салқындатумен қатар с дың дың газ газ дан дан фе фе ра ра лық лық ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 68 Ке бу кез кел ген тем пе ра ту ра да жү ре бе ре ді. Аяз ды кү ні да ла ға ілін ген су ки ім мұз бо лып қа тып қа ла ды, со дан соң мұз бу ла нып, ки ім ке бе ді. Заттың қат ты күйден бір ден газ тә різ дес күй ге өтуін суб ли ма ция (лат. sublimo – ау ыс ты ру, ай на лу) деп атай ды. Бал мұз дақ ты сақ тау үшін қол да ны ла тын «құр ғақ мұз» ат мос фе ра лық қы сым да сұй ық күй ге өт пей, бір ден бу ға ай на ла ды (42су рет). Наф та лин нің, йод крис тал да ры ның жә не жай мұз дың осын дай қа си ет те рі бар. III Ке бу ке зін де сұй ық тың іш кі энер гия сы мен тем пе ра ту ра сы ның өз ге руі Мо ле ку лалы ки не ти ка лық тео рия бой ын ша, ке бу – сұ йық тың бет кі қа ба ты нан не ғұр лым жыл дам мо ле ку ла лар дың ұшып шы ғу про це сі. Бұл мо ле ку ла лар дың ки не ти ка лық энер гия сы сұй ық тың бас қа мо ле ку ла ла ры мен бай ла ны с энер гия сы нан ар тық бо ла ды. Егер сұй ық қор ша ған бас қа де не лер ден энер гия ал ма са, он да бұл процесс қал ған мо ле ку ла лар дың ор та ша ки не ти ка лық энер гия сының азаюына және сұ йық тың салқындауы на алып ке ле ді. Мәселен, шо мы лып жүр ген адам жа ға ға шық қан да, бір ден су ық ты се зі не бас тай ды. Ке бу қар қы ны кү шейе тү се тін бол ған дық тан, жел со ғып тұр ған да су ық ты се зі ну жо ға ры бо ла ды. Күн де лік ті біз сұйықтың, мысалы, ста қан да ғы су дың ай тар лық тай сал қын дау ын көр мей міз, се бе бі ке бу про це сі өте баяу жү ре ді. Он дай кез де қор ша ған ауа жы лу берілу нәтижесінде шы ғын дал ған энер гия ның ор нын тол ты рып оты ра ды. IV Кон ден са ция Салқын де не лер мен жы лу ал ма су нә ти же сін де бу сұй ық қа ай на ла ды. Кон ден са ция – бу дың сұй ық қа ай на лу құ бы лы сы. Та ңер тең гі шық, тұ ман та би ғат та ғы кон ден са ция ға мы сал бо ла ала ды. Зат тың газ тә різ ді күй ден бір ден (сұ йық қа ай нал мас тан) қат ты күй ге ай на луы де суб ли ма ция деп атала ды. Та би ғат та қыраудың пай да бо луы де суб ли ма ция ға мы сал бо ла ала ды. 42-сурет. Құр ғақ мұз дың суб ли ма ция сы Тапсырма аттык еі аттыңкебуі- немысалкелтірің ер Естесақтаңдар Егер қор ша ған ор та ның кі ріс энер гия сы мен тол ты ры лып отыр ма са, ке бу ке зін де сұй ық тың іш кі энер гия сы ке ми ді. Назараударыңдар Булану ке зін де бу сұ йық тың бет кі қа ба ты нан бө лі не ді. А 68 68 күй күй ға ға т т ға ға ға т т а қыраудың пай а қыраудың пай мы мы с с ал бо ал бо Р Та Та ңер ңер с с а а ция ция ға ға мы мы күй күй ден ден бір бір күй күй г г е ай е ай на на а қыраудың пай а қыраудың пай М Салқын де Салқын де М Конденсация ңер ңер тең тең гі гі шық, тұ шық, тұ мы мы с с ал бо ал бо А ерілу нәтижесінде шы ерілу нәтижесінде шы са са ция ция Салқын де Салқын де не не лер лер мен жы мен жы А ция Н ды. ды. біз сұйықтың, мысалы, ста біз сұйықтың, мысалы, ста се се б б е е бі бі ке ке б б у про у про б бб ерілу нәтижесінде шы ерілу нәтижесінде шы ғын ғын - біз сұйықтың, мысалы, ста біз сұйықтың, мысалы, ста П азаюына және сұ азаюына және сұ алып ке алып ке ле ле ді. ді. ен адам жа ен адам жа ға ға ға ға шық шық қан қан тін тін бол бол ған ған В Егер сұй Егер сұй гия гия ал ал м м а а с с а, он а, он ла ла лар лар дың дың ор ор т т азаюына және сұ азаюына және сұ Мәселен, Мәселен, б ғұр ғұр лым лым про про це це сі. сі. энер энер гия гия сы сы ла ла ны ны с с қор қор б бб ббб бба ша, ша, лым лым а немы аааааааааааааа а а а асс Тапсырма аттык немысалк с сс сс п 42-сурет. 42-сурет. Құр Құр суб суб ли ли суб суб суб ма ма ли ли ли ция ция п Тапсырма п а а Құр Құр ғақ мұз ғақ мұз ция ция ы ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 69 V Қа нық қан жә не қа нық па ған бу лар Ашық ыдыс та ғы су дың бет кі қа ба тын да ке бу про це сі кон ден са ция ға қа ра ған да қар қын ды жү ре ді. Сұй ық буы берілген кө лем ге толық тарала ды жә не ауа мо ле ку ла ла ры ның ара сы на бір кел кі жай ыла ды. Сұй ық үс тін де гі қы сым өз гер мей ді жә не ат мос фе ра қы сы мы на тең бо ла ды. Жел бол са, кон ден са ция ай тар лық тай баяу лай ды. Ке бу про це сі үдей тү се ді. Сұй ық бе тін де гі бу мұн дай жағ дай да қа нық па ған бо лып та бы ла ды. Жа бық ыдыс та сұй ық бе тін де гі бу ыдыс тың тек үс тің гі жа ғын ға на алып жа та ды. Бір дей уа қыт ара лы ғын да сұй ық ты тас тап ке те тін мо ле ку ла лар са ны мен сұй ық қа қай та ора ла тын мо ле ку ла лар са ны тең бо ла тын жағ дай қа лып та са ды (43, а) су рет). Бұл жағ дай ды ди на ми ка лық те петең дік деп, ал бу ды қа нық қан бу деп атай ды. Қа нық қан бу – өзі нің сұй ығы мен ди на ми ка лық те пе-тең дік те бо ла тын бу. Қа нық қан бу бе ріл ген тем пе ра ту ра да мо ле ку ла лар дың көп мөл ше рін ұс тап тұ ра ал май ды яғ ни үл кен ты ғыз дық та бо ла ал май ды . Газ дың ты ғыз ды ғын мо ле ку ла лар соқ қы сы нан ту ын дай тын қы сым анық тай ды. Қа нық қан бу дың кө ле мі азай ған да мо ле ку ла лар дың бір бө лі гі сұй ық қа қай та ора ла ды, ал қы сым өз гер мей ді (43, ә) су рет). 0 7 1 6 2 5 3 4 кПа к а а) к а 0 7 1 6 2 5 3 4 кПа ә) 43-сурет. Қа нық қан бу лар дың қы сы мы олар дың алып жат қан кө ле мі не тәу ел ді емес Қа лып ты жағ дай да қаныққан бу қы сы мы ның мә ні тө мен зат тар қат ты не ме се сұй ық, ал қы сым мә ні жо ға ры заттар газ тә різ дес бо лып кез де се ді. Қы сы мы ның мә ні ор та ша бол са, он да зат тез бу ла на тын сұй ық не ме се тез сы ғы ла тын газ бо лып та бы ла ды. Жауабықандай м п ра ту ра сы қа ық қа бу б л л б р л м д алып атыр р бас тап қы т м п ра ту ра сы сақ та ты рып, ы л м с а а т сақ, су буы ы қы сы мы қа ла р д А за за т тез бу т тез бу за за за газ бо газ бо лып т лып т Р ның ның л қы л қы сым сым мә мә к к ез ез де де с с Р е е ді. ді. Қы Қы т тез бу т тез бу ла ла т тез бу т тез бу т тез бу лып т лып т жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|