ОқУ ҚҰралы өскемен 2012 ж
жүктеу/скачать 1,79 Mb.
|
| 4.2 Толымсыз доминанттылық
Мендельдің бұршақпен жүргізген тәжірибелерінен байқалған доминанттылық құбылысын толық доминанттылық деп қарастыруға болады. Егер F1-дегі будандардың белгілері ата-аналық формалардың ешқайсысына толық ұқсамай аралық сипатта болса оны толымсыз доминанттылық деп атайды. Гүлдердің түстерін анықтайтын гендер бойынша болатын толымсыз доминанттылықтың классикалық мысалы намазшамгүл мен түн аруы өсімдіктерінде жақсы көрінеді. Қызыл гүлді өсімдіктерді (АА) ақ гүлді өсімдіктермен (аа) будандастырғанда бірінші ұрпақ генотиптері гетерозиготалы өсімдіктер (Аа) гүлдері қызыл түсті ұрпақ алынған. Сонда, гетерозиготалы өсімдіктер (Аа) фенотипі жағынан доминанты гомозиготалы (АА) өзгеше болған. Толымсыз доминанттылық жағдайында екінші ұрпақта генотиптер мен фенотиптердің арақатынасы сәйкес келеді (1АА:2Аа:1аа), ол толық доминанттылықта гетерозиготалар мен доминанты гомозиготалар бірдей белгіні көрсетеді. Бұл фенотип бойынша 3:1 қатынасындай болып ажыраудың өзгеруіне әкеліп соғады. Мендель ашқан белгілердің ажырау заңын хромосомалар ерекшелігімен – олардың жұп болатындығымен, гомологты хромосомалардың мейоз кезіндегі ажырауы мен ұрықтану үдерісінде олардың қайта қосылып бірігуімен түсіндіруге болады (7 – сурет). 7 – сурет - Түн аруы өсімдігі гүлдерінің түсінің толымсыз доминанттылық кезіндіегі ажырау сызбанұсқасы Моногибридті будандастыруға есеп шығару жолдары және есептер жинағы: 1-есеп. Егер жүннің қоңыр түсі доминантты болса ата-аналары гомозиготты қоңыр және сұр түсті күзендерді шағылыстырғанда бірінші ұрпағы қандай болады? Бірінші ұрпақтағы будандарды өзара шағылыстырғанда не күтеміз? Есептің берілгені бойынша ата-анасы гомозиготты, олай болса, олардың генотипі АА және аа. Берілгені: ген белгі А - жүннің қоңыр түсі а - жүннің сұр түсі Шығарылуы: жүктеу/скачать 1,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|