68. Құрт қасиетіне жатпайтын нұсқа
А) Кептірілген сүт өнімі
В) Бие сүтінен жасалады
С) Кальцийдің көзі
Д) Шөлден құтқаратын қасиеті бар
Е) Ақуызға бай тағам
69. Екі мәтінге ортақ атауды табыңыз.
Аа) Құрттың пайдасы
В) Құрттың түрлері
С) Құрт түйіршіктері
Д) Сүт тағамдары
Е) Құрттың жасалуы
70. Құрттың бала ағзасына пайдасы жөнінде мәлімет беретін мәтіннің қай бөлігі?
А) Бірінші мәтіннің І бөлігінде
В) Екінші мәтіннің ІІ бөлігінде
С) Екінші мәтіннің алғашқы бөлігінде
Д) Бірінші мәтіннің ІІ бөлігінде
Е) Бірінші мәтіннің ІІІ бөлігінде
71. Мәтінде жауабы жоқ нұсқаны табыңыз.
А) Құрттың қанша түрі бар?
В) Құрттың балалар үшін қандай пайдасы бар?
С) Құртты жылдың қай мезгілінде жеген пайдалы?
Д) Құрт қалай жасалады?
1.2-мәтін
Киіз үйдің түрлері мен құрылысы
Киіз үйдің құрылысы мен жасалу жолдарына, этнографиялық ерекшеліктеріне жеке тоқталайық. Киіз үйдің қазақы және қалмақы деп аталатын екі түрі бар. Қазақы үйлер дөңгелек, толық күмбезді болады да, қалмақы түрінің төбесі шошақтау келеді. Қазақ үйлері пайдалануына, сән-салтанатына қарай бірнеше түрге бөлінеді. Мысалы: қара үй (3 қанат), қоңыр үй (4 қанат), боз үй (5 қанат), ақ үй (6 қанат), ақ ала орда (8 қанат), ақ орда (12 қанат), ақ шаңқан (18 қанат), алтын үздік (24 қанат), алтын орда (30 қанат) деп аталатын түрлері бар. Сол сияқты көшіп-қонуға, уақытша паналауға немесе шаруашылық, жұмыс ретіне бейімделген үй түрлері болады. Олар қос, абылайша, күрке, кепе, итарка, жаппа, жолым үй, ас үй, қалқа деп аталады.
Киіз үйдің іші 4 бөлімге бөлінеді.
1. Төр – бұл үйдің жоғары әрі қымбат орны. Мұнда жүк жиналады, қонақтар орналасады. Жас келіндер бұл жерді баса бермейді.
2. Сол жақ – (кіргенде оң жақ) үй иесінің отыратын және жататын орны. Босаға жақта азық-түлік, ыдыс-аяқ тұрады. Оны шимен жауып қояды.
3. Оң жақ – (кіргенде сол жақ) мұнда балалары орналасады. Босаға жаққа қарай ер-тұрман, киім ілінеді.
4. От орны – қасиетті орын саналады. Мұнда от жағылады, қазан асылады.
Достарыңызбен бөлісу: |