Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

мақсатында
тұлға
санасына
, 
сезіміне
, 
еркіне
үздіксіз
ықпал
жасау
шараларын
қолдану
жəне
т
.
б
. 
Қайта
тəрбие
процесінің
тиімділігін
қамтамасыз
етуші
маңызды
жағдай
– «
қиын
баланы
» 
тəрбиеші
талаптарына
құлақ
асуға
үйрету
. 
Сондықтан
тəрбиеші
тəрбиеленушімен
дұрыс
қарым
-
қатынас
қалыптастырудың
жолдарын
іздестіріп
, 
екі
арадағы
алакөздікті
, 
дау
-
дамай
себептерін
басуға
əрекеттенуі
тиіс
. 
Өз
басы
əлекке
толы
балаға
ұжымды
қарсы
қойып
, 
оған
ықпал
жасауға
тіпті
болмайды
. 
Əр
тұлға
үшін
күресу
қажет
. 
Тəрбиеленуші
мұғалім
не
педагогтың
оның
өзіне
қарсы
əрекеттеніп
жатпағанын
, 
ол
оның
бойындағы
теріс
мінез
бітістеріне
қарсы
күресетінін
сезінуі
тиіс
.
Қайта
тəрбиелеу
үшін
дəстүрлі
əдістермен
қатар
«
адамның
барша
ниеттерін
түпкілікті
өзгеріске
келтіріп
, 
бүкіл
ұмтылыстарына
бұрылыс
беретін
»(
А
.
С
.
Макаренко
) – 
жарылыс
 
əдісін
(«
метод
взрыва
»)
де
қолдануға
болады
. 
Бұл
əдіс
тəрбиеленушіге
өз
теріс
қылықтарының
бұдан
былай
жарамсыз
болатынын
терең
сезінуге
, 
өз
мінез
- 
құлқы
мен
қоршаған
ортаға
деген
қатынасын
өзгертуге
, 
жаңаша
өмір
сүру
қажеттігін
түсінуге
жəрдем
береді
. 
Қайта
тəрбиелеу
барысындағы
аса
маңызды
қадам
-
тұлғаны
өзіндік
тəрбие
процесіне
(
өзіндік
қайта
тəрбиелеу
жəне
өзіндік
реттеу
, 
түзету
) 
қосу
. 
Сұрақтар
 
мен
 
тапсырмалар
 
1. 
Тұлға
тəрбиесінің
мəні
неде
? 
2. 
Тəрбиеге
тəн
ерекшеліктерді
атаңыз
. 
3. 
Тəрбие
мен
оқу
арасындағы
айырмашылықтар
қандай
? 
4. 
Тəрбиелік
істер
жүйесінде
өзіндік
тəрбиенің
орны
қандай
? 
5. 
Қайта
тəрбиелеу
не
үшін
қажет
? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

13-
дəрісбаян
. 
Тəрбиенің
 
жалпы
 
заңдылықтары
 
мен
 
принциптері
 
 
Жоспары
: 
1 
Тəрбиенің
жалпы
заңдылықтары
2. 
Тəрбие
принциптері
13.1 
Тəрбиенің
 
жалпы
 
заңдылықтары
 
Жалпы
заңдылықтардың
ықпал
аймағы
тəрбие
процесінің
барша
жүйесіне
əсер
етеді
əрі
оның
аса
маңызды
бірліктері
арасындағы
байланыстарды
танытады
. 
Бірақ
тəрбие
процесі
, 
біз
білетіндей
, 
педагогикалық
процестің
құрамды
бөлігі
болуымен
осы
процесс
заңдылықтарына
тəуелді
келуі
табиғи
құбылыс
. 
Бұл
процесте
даму
жəне
қалыптасу
заңдылықтары
əрекетке
түседі
. 
Бұдан
шығатын
қорытынды
- 
тəрбие
процесі
аса
күрделі
де
көп
түрлі
сипатқа
ие
. 
Тəрбие
практикасы
үшін
өте
қажет
нəрсе
: 
тəрбие
процесінің
тиімділігі
(
өнімділігі
) 
мен
тəрбие
сапасын
анықтайтын
оның
сипаттары
жəне
шарт
–
жағдайлары
арасындағы
байланыстардың
қалай
түзілетінін
түбегейлі
білу
. 
Т
əрбие
 
тиімділігі
 
келесі
жағдаяттарға
тəуелді
:
-
қалыптасқан
тəрбиелік
қарым
-
қатынастарға
; 
балаға
деген
ықпал
оның
қоршаған
ортаға
, 
тəрбиешіге
, 
тəрбиелік
əсерлерге
қатынасына
орай
жасалады
. 
Егер
бұл
қатынастар
ұнамды
болса
, 
проблема
тумайды
. 
Ал
егер
бұл
қатынас
керағар
сипатта
болса
, 
тəрбие
процесі
тежеледі
, 
одан
келетін
нəтиже
болымсыз
сипат
алады
. 
Сондықтан
келеңсіз
қатынасты
əрекеттер
алдымен
жойылып
, 
көзделген
мақсатқа
қарай
қадам
аттау
орынды
. 
Бастаудан
тəрбиеші
көзқарастары
мен
талаптарын
оңды
қабылдаған
тəрбиеленуші
оларға
икемдесіп
үйренеді
əрі
сенеді
, 
орынды
талап
кейпінде
қабылдайды
. 
Ал
егер
тəрбиеленуші
өз
тəрбиешісінің
талаптарын
дұрыс
деп
таппай
, 
одан
күмəнданса
,
процесс
бағытының
қай
арнаға
түсіп
,
дамитыны
белгісіз
.
Гуманистік
тəрбие
өсиеті
:
жақсы
тəрбиелегіңіз
келсе
, 
баланы
бауырмалдықпен
өзіңізге
жақындатасыз
. 
- 
мақсат
жəне
оған
жетуге
бағытталған
іс
-
əрекеттер
арасындағы
сəйкестік
. 
Егер
іс
-
əрекет
, 
тəрбие
жұмыстарының
ұйымдасуы
алға
тартылған
мақсатқа
орайласпаса
, 
тəрбие
процесі
табысты
болмайды
. 
Керісінше
, 
ұйымдастырылған
істер
мақсатқа
тура
келсе
, 
қолданылған
əдістер
, 
формалар
мен
құрал
-
жабдықтар
көзделген
міндеттер
денгейінде
болса
, 
тəрбие
процесінің
тиімділігі
де
сəтті
шығады
. 
- 
практика
 
мен
 
тəрбиелік
 
ықпалдар
 
сəйкестігіне
. 
Тəрбие
процесіне
тəн
құбылыс
: 
тəрбиеленуші
өз
тəрбиешісі
айтқанының
бəрін

практикада
тексеруге
құштар
. 
Егер
осыдан
бала
өмір
мен
алған
білімінің
, 
сөзбен
істің
өзара
сай
болмағанын
сезсе
, 
түңіліске
тап
болады
. 
Қалыптасқан
тұрмыстық
, 
өмір
жағдайларын
əсте
ақырын
əрі
бірізділікпен
бірте
-
бірте
ауыстырып
бару
жөн
. 
Жылтың
, 
мезеттік
табыс
қуалау
көп
ұзамастан
тəрбие
мен
өмір
сəйкестігін
шұғыл
жойып
салады
. 
- 
объектив
 
жəне
 
субъектив
 
жағдаяттардың
 
бірлікті
 
əрекетке
 
түсуіне
. 
Субъектив
жағдаяттар
құрамы
: 
тəрбиешілер
мен
тəрбиенушілер
, 
олар
арасындағы
ықпалдастық
, 
қалыптасқан
қарым
-
қатынастар
, 
психологиялық
климат
жəне
т
.
б
., 
ал
объектив
жағдаяттар
: 
тəрбиені
іске
асыруға
қажет
шаралар
-
экономикалық
, 
материалды
-
техникалық
, 
əлеуметтік
, 
санитар
-
гигиеналық
жəне
т
.
б
., 
əрқандай
нақты
тəрбиеге
байланысты
аталған
жағдаяттардың
өзара
ұштаса
күрделі
бірігімге
келуі
тəрбие
процесіне
қайталанбас
, 
өзіндік
сипат
береді
. 
Сөйтсе
де
, 
тиімді
тəрбиені
қамтамасыз
ету
үшін
оған
қолайлы
жағдайлар
түзілуі
қажет
. 
- 

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: