| Міндетті резервтер – бұл коммерциялық банктердің Ұлттық
банкте пайызсыз салымдар түрінде сақтайтын депозиттерінің
бір бөлігі. Сонымен қатар, коммерциялық банктер өз қарамағын-
да артық резервтерді де ұстай алады. Артық резервтер – бұл
күтпеген жағдайлардан сақтану үшін жəне өтімділігі бар құ-
ралдарға қажеттіліктерін өсіру үшін сақтайтын міндетті резерв-
терден артылып қалған сомалар.
Есептік мөлшерлемені өзгерту (қайта қаржыландыру став-
касы) – бұл Ұлттық банктің коммерциялық банктерге қарызға
беретін өз резервтеріне тағайындайтын пайыз мөлшерлемесін
өзгертуі. Ұлттық банк осы құралды пайдалану арқылы дис конт-
тық саясатты іске асырады. Жоғарыдағы сияқты, бұл құрал да
жоғарылату немесе төмендету нысанында жүзеге асырылады.
Есептік мөлшерлемені жоғарылату нəтижесінде пайыз мөл-
шерлемесі өседі, орталық банктен қарыз алу шектеледі, соның
салдарынан коммерциялық банктердің несиелерді ұсыну бойын-
ша белсенді операциялары қысқарады. Коммерциялық банктер
қымбат несиені ала отырып, несие бойынша өздерінің пайыздық
мөлшерлемелерін көтереді, соңында жалпы несие қымбаттайды.
Есептік мөлшерлемені төмендету керісінше, банктік несие-
ерді алуды жеңілдетеді, пайыздық қойылым төмендейді, несиелік
операциялар кеңейеді, ақша ұсынысы артады.
Есептік мөлшерлеме, ереже бойынша, банкаралық нарықтың
тағайындайтын пайыздық мөлшерлемелерінен төмен болып
келеді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
