Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| 145
3.14-сурет. Кескінді картодиаграммалар Картограмма қандайда бір аудан үшін орташа болып са- налатын құбылыстардың салыстырмалы өлшемдерін карта- да кескіндеу тəсілі болып табылады. Картодиаграммалармен көбінесе барлық халыққа қатысты алғанда халықтың тығыздығы, халықтың үлес салмағы сияқты қандайда бір белгілерін (жастық, жыныстық, кəсіби құрамын) ашып көрсетуді көздейтін əлеуметтік-экономикалық құбылыстар кескінделеді [3.15-сурет]. Картограммадаларда барлық жыртылған жерлерге шаққандағы белгілі бір ауыл шаруашылығы дақылдары себілген егіс алқаптарының пайыз есебімен алынған үлессалмағын, со- нымен қатар тұрғындардың мəдени-тұрмыстық жағдайларын (кітапханадағы кітаптардың, ауруханалардағы төсек сандарын) көрсету үшін қолданылады. Картограммадағы құбылыстың өлшемі бөліп көрсетілетін қандай да бір ауданның бояуы қанық, штрихтары жиі болса, көрсеткіштері соншалықты қарқынды болады, қағида бойынша белгілі бір сапалық түспен немесе штрихпен көрсетіледі. Картограмманы құру барысында бөліп көрсетілетін қандай да бір аудандағы құбылыстардың өлшемдерін айқындайтын 10–1171 146 бірқатар сандары өсу немесе төмендеу ретін сипаттайтын саты- лы шкаламен құрылады. Мысалы материктер мен мұхиттардың географиялық атласында төменде көрсетілген шкалалар сатылары қабылданған: 1) 1шақырым 2 шаққандағы халықтың тығыздығы 1 адамнан аз; 2) 1шақырым 2 шаққандағы халықтың тығыздығы 1-10 адамға дейін; 3) 1шақырым 2 шаққандағы халықтың тығыздығы 10-50 адамға дейін; 4) 1шақырым 2 шаққандағы халықтың тығыздығы 50-100 адамға дейін; 5) 1шақырым 2 шаққандағы халықтың тығыздығы 100 адамнан артық. Картаграммадағы шкаланың сатылары өлшемі жағынан тең немесе еселі (өсімді) болуыда мүмкін. жүктеу/скачать 11,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|