Семинар жəне практикалық сабақтардың жоспары

4.10 Қарттық кезеңнің психологиялық ерекшеліктері

1. Қарттық кезеңнің жалпы сипаттамасы. Дамудың əлеуметтік жағдайы жəне жетекші іс-əрекет

2. 
   Геронтология – қарттар мен егде жастағы адамдардың психикасы мен мінез-құлық ерекшеліктерін зерттейтін са- ласы.
   
3. 
   Кəріліктің əлеуметтік-психологиялық типтері
   

1. 
   Қарттықтың жалпы сипаттамасы. Дамудың əлеуметтік жағдайы жəне жетекші іс-əрекет
   

Адамның қартаюы – адамзатты ежелден мазалап келе жатқан жұмбақ. Философтар ғасырлар бойы қартаюдың себептерін талқыласа, көптеген діндер кəрілікке киелі маңыз берген. Алай- да қартаю үдерісінің биологиясы əлі күнге дейін толық зерттел- ген жоқ, тіпті адамның қартаю шапшаңдығын тежеудің əдістері де табылмай келеді. Ғалымдардың толассыз зерттеулеріне қарамастан, адамзат кəрілікті жеңудің ауылынан əлі тым алыста.

• 
  есте сақтау қабілеті мен ойлау қабілетінің баяулауы. Осы екі фактор қарттардың қоғам ырғағымен өмір сүру мүмкіндігін шек- теп, көптеген зерттеулердің басты нысанына айналып отыр. Сөйте тұра, егер қарт адамның заманауи білімді көп талап етпейтін белгілі бір тапсырманы шешуіне жеткілікті уақыт берілсе, қарттар жастарға көп есе жібере қоймайды. Əсіресе, сөздік қоры, жалпы білім жағынан немесе адамның өзі үйренген саласына қатысты ойлау қабілетіне келгенде кəрілікке байланысты «өнімділіктің» төмендеуі, тіпті де байқалмауы мүмкін.
  

• 
  Балалық шақ кезеңі;
  
• 
  Жетілу кезеңі;
  
• 
  Кəрілік кезеңі.
  

• 
  Қалыптасу кезеңі – «көктем» (0-20 жас);
  
• 
  Жастық кезең – «жаз» (20-40 жас);
  
• 
  Күш-қайраттың тасу кезеңі – «күз» (40-60 жас);
  
• 
  Солу-кəрілік кезеңі – «қыс» (60-80 жас);