Оқулық Алматы 2021 Барлық оқу формаларындағы «Мәдениеттану»

98 
Сурет. Таңбалы 
Ғасырлар қатарынан бізге жеткен ежелгі рухани мұрағаттар 
қатарына жататын салт-санамен дәстүр әлеуметгік психологияның 
саласы. Бұл бай мұраларды игеру, әлем заңдылықтарын игеру, қиял мен 
шындықты, жарық жалғанның болмысы мен бопсасын, күйкілігі мен 
құдіреттілігін таба аламыз. Адам баласы қашаннан-ақ дүниені ақиқат 
қалпында қабылдауға құштар. Адамдар қоршаған ортаны ғылыми таным 
ретінде білмей жатып-ақ, диалектикалық әдіспен ойлайтын болған, себебі 
табиғатқа өте жақын, табиғаттың тылсым сырымен астасып, бірлесіп өмір 
сүріп, табиғаттан үйреніп, өмір сүруі, халықтың рухани болмысының 
өзегі. Халықтық бұл ақыл-ой, зерделі, өмірлік тәжірибесі (фольклор, 
музыка, би, сәулет өнерінде) жинақталған. 
Қазақ мифологиясының және философиясының қайнар көздері 
ежелгі дүниеде, бұрынғы протоқазақтардың және қазақтардың 
мифологиялық алғашқы философиясында (б.э. д. І-ІІ мыңжылдықтар) 
жатыр. Қазақ халқы көптеген елдердің өзара әсерлесуі мен бірігуінің 
арқасында пайда болып, олардың әртүрлі мәдени қырларын мұралап, 
кезіндегі жетекші өркениеттің-сақ өркениетінің мұрагері болып 
табылады. Олар толық қанды қазақ өркениетін қалыптастырды. 
Пысықтау сұрақтары: 
1. Қазақ халқы көшпелі рухани мәдениетіне тән өзіндік сана сезім немен 
анықталады? 
2. Номадалық кезеңдегі халық поэзиясының формалары, көрнекті 
өкілдері тураплы не білесіз? 
3. Қазақтардың көшпелілік әдептілік нормалары қалай анықталады? 
4. Номадалық кезеңдегі салт-дәстүрлер мен мереке-мейрамдар, халықтың 
рухани мәдениетіне тән өзіндік сана-сезімдер? 
5. Еуразиялық кеңістіктегі номадтар мәдениетінің қандай негізгі 
белгілерін білесіз? 
6.
 
АРҒЫТҮРКІЛЕР МЕН ТҮРКІЛЕРДІҢ МӘДЕНИ МҰРАСЫ 
Мақсаты:
Түркілік 
мәдени 
мұрасы 
талданып, 
ондағы 
арғытүркілер мен түркілердің рухани мұрасының мәдениеттегі 
алатын маңызы зерделенеді. Түркілік дүниетанымдағы әлем 
суреттемелері 
рәміздік 
негізде 
дүниетанымның 
мифологиялық 
формасымен байланыста қарастырылып, шаманизм мәдени архетип 
ретінде тұжырымдалады. 

жүктеу/скачать 3,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: