Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }
жүктеу/скачать 28,32 Mb. Pdf көрінісі
|
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ
| nalis ж ән е iliohypogastricus-тер өтеді.
Ш арш ы б ү л ш ы ң еттің алд ы н д а, о м ы р тқ аға ж а ң ы н , ү л к ен бел бүлш ы ң еті ж атад ы . Ол бел о м ы р тң ал ар д ы ң денесі мен көлден ең өсінділерінен басталады . Б ү л бү л ш ы ң етті ж а у ы п ж а т қ а н ф асц ия- ны — fascia p so a tis (f. endoabdom inalis-т ің бөлігі) деп атай д ы . Қ ал ы п ты ж ағд ай д а, б үй ректер р ен тген ограм м асы н д а, бүйрек- тің арты нда ж а т қ а н т. psoas бейнесі ан ы ң кө р ін ед і. Егер бүй ректе ір ің д і қабы ну процесстері болса, рентген ограм м ад а т. psoas бейнесі көрінбейді (psoas сим птом ). Fascia endoabdom inalis-пен п ар и еталд ы іш перде ар асы н д а —іш - перде арты ндағы к е ң іс т ік бар. Ол ң ү р сақ ң у ы сы н ы ң бөлігі. Онда іш перде арты ндағы а ғзал ар , м ай лы ү л п а ж ән е ф ас ц и я л ар орна- ласқан. 8.6.2. Қ ү р сақ ты ң ж о ғар ғы қ а б ы р ғ ас ы (көкет, д и аф р агм а) К окет (диаф рагм а) — ж а л п а ң б үлш ы ң еттен тү р ад ы . К еуде ж ән е іш қуы сы арасы нда, перде т ә р ізд і, кеуде қ у ы сы н ы ң төм енгі бөлігінде керілген (8 .1 2 сур ет ). Кеуде қо р абы н ы ң төм енгі ап ер ту р асы н ы ң алды ң ғы ж ағы ар тқ ы сы н а ң ар аған д а ж о ғар ы түр. С онды қтан, диа- ф рагм ада сол ң аты н асты қ а й та л ай д ы . Д и аф р агм ан ы ң орталы ң бөлігі — кеуде ң уы сы н а қ а р ай ж о ғар ы кө тер іл ед і. О ны ң к ү м б езін ің ең биік бөлігі, алд ы н ан қ а р аға н д а, оң ж а ң т а ғы IV ң аб ы р ғаар ал ы ң деңгейіне, ал сол ж а қ т а V ң аб ы р ғаар ал ы ң деңгейде орн аласады . Д и аф рагм а к ү м б езін ің б и ік тігі кеуде қо р абы н ы ң п іш ін ім ен сәйкес келеді: кеуде қорабы б и ік ж ән е тар болса, ол төм ендеу о р н ал аса ды. А л кеудесі к ең қорабты ад ам д ард а д и аф р агм а кү м б езі ж о ғар ы орналасады . Д и аф р агм ан ы ң ү стің гі ж ән е асты ң гы бетінде бол- быр ш елді ж ү ң а қабаты бар, ол кеуде қ у ы сы ж а ғы н а н плеврадан бөліп түрады , ал іш ңуы сы ж а гы н а н б ауы рды ң іш пердесін ен тыс айм агы н ан ж ән е іш пердеден бөліп түрады . Д и аф рагм аны ң еттік тін і төм енгі апер ту р ан ы ң о р ш ап , бекіген ж еріне сәйкес 3 бө л ікке бөлінеді: ты с бөлігі (pars stern a lis), ңабыр- га бөлігі (pars co sta lis) ж ән е бел бөлігі (pars lum balis). Ең м ы ң ты сы p ars lum balis d ia p h ra g m a tica болы п таб ы лад ы . Ол III ж ән е IV бел ом ы ртқасы н ан ж е к е то л ы қ а я қ ш а л ар м е н ш о гы р л ан ы п б астал а ды. Осы а я қ ш а л а р ж о гар гы ж а гы н д а аж ы р а с ы п , I бел ом ы ртқасы - ны ң алды нда аорталы ң тесікті (h ia tu s aorticus) ш ек тей д і, ол ж огары да к іш к ен е сің ір л і догам ен тір кесед і. Осы тесік ар қ ы л ы Клиникалық анатомия 513 аортаның (ңолңаны ң) кеуде бөлігі, ал оны ң ар ты н д а ж ән е ш ам ал ы оң ж ағы нда кеуден ің л и м ф а т и к ал ы ң өзегі өтеді. Д и аф р агм ан ы ң айтылған а я ң ш а л а р ы X I кеуде ом ы ртң асы деңгей ін де тар ам д ал а отырып, ек ін ш і тесік-өңеш өтетін т е сік т і (h ia tu s oesophageus) ңү- райды. Ол сің ір л і о р тал ы қ ң а дейін ж етед і, ө ң еш ке ж а ң ы н д аған д а диафрагма а я қ ш а л а р ы н ы ң тал ш ы ң тар ы өңеш сф и н к тер і (sp h in c ter oesophageus) деп атал ад ы . Т есік ар ң ы л ы өңеш , кезбе нерві өтеді және кейде п. p h re n ic u s-тъщ к ө к е т т ік ң ү р саң ты қ тар м ағы (ra m u s phrenicoabdom inalis п. р һ геп ісі) өтеді. Іш к і а я қ ш а л а р д ы ң сы рты н- да ортаңғы а я қ ш а л а р орн аласады . Іш к і ж ән е ортаң ғы а я қ ш а л а р арасындағы тар саң ы л ау ар ң ы л ы т а қ вена (v. azygos), ж а р т ы л а й таң вена (v. hem iazigos) ж ән е қ ү р саң н ервтері (пп. sp la n ch n ici) өтеді. Одан әрі сы ртңа қ а р ай д и аф р агм ан ы ң сы р т қ ы а я ң ш а л а р ы о р н ал а сады. С ы ртқы ж ән е о ртаң ғы а я ң ш а л а р д ы ң арасы н д ағы саң ы л ау тәрізді а р ал ы ң тан с и м п а т и к ал ы қ баған ( tr u n c u s s y m p a tic u s ) өтеді. Д и аф рагм аны ң б ү л ш ы қет ш о ғы р л ар ы с ің ір л і о р тал ы ң ң а ж и- налып, (c e n tru m tendineum -pX қ ү р ай д ы . О рталы ң сы зы қ та н оңға қарай V. cavae тесігі орн аласады , он ы ң с ің ір л і та л ш ы ң тар ы тө- менгі қуы с венасы н ы ң қабы рғасы м ен м ы ң ты б ай л ан ы сқ ан . К е уде ңорабы ны ң әр тү р л і п іш ін ін д е д и аф р агм а тесігін ің орн аласуы бірдей емес, тар ж ән е ү зы н болған кезде (доли хоцеф алды ларда) — тесіктер бір-біріне ж а қ ы н , h ia tu s oesophageus к еу ден ің алд ы ң ғы ңабырғасынан есептегенде тереңде ж а т ад ы . К өрсетілген тесік- терден басқа, кеуде ж ән е іш ң у ы сы н ы ң сір л і ң аб аттар асты н дағы кеңістіктер өзара тек қ а н а ж ү қ а м ай лы ш елм ен бөлінген ж ер л ер і бар. Б ү л бөліктер ңабы ну п роцесін ің кеуде ң уы сы н ан іш қ у ы сы н а өтуі мен д и аф рагм а ж а р ы ғ ы н тү зу м ү м к ін д ігін көрсетеді. Б үл ар : бел-қабырға үш бүры ш ы (tr ig o n u m lu m b o co sta le). Ол л атер ал д ы қабы рға доғасы ( arcus lum bocostalis la te r a lis ) ж ән е д и аф р агм ан ы ң ңабы рғалы қ бөлігі (pars costalis d ia p h ra g m a ticu s) ар асы н д а ор н а ласады. Осы саң ы л ау ар қ ы л ы к еу ден ің а р тқ ы ор тал ы ғы іш перде арты ндағы к ең істік п ен ң аты н асад ы ; төс ң аб ы р ға үш б ү р ы ш ы (tr i gonum sternocostale), ол төс бөлігім ен (pars stern a lis) p a rs costalis diaphragm aticus-ты ң қ ы р л ар ы м ен тү зіл ген . Б ү л саң ы л ау кеуден ің алды ңғы орталы ғы н іш перде алд ы н д ағы м ай л ы ш елім ен байла- ны сты рады . Б ү л ж ер а р қ ы л ы іш к і к еу д ел ік қ а н т а м ы р л а р ы (vasa thoracica in te rn a ) өтеді. Б ү л ж ердегі тін дердің ж ү ң ал ы ғы ж ән е ә л сізд ігі д и аф р агм алы ң іш кі ж ар ы ң тар д ы ң тү зіл у ін е себеп болады : Л ар р ей д ің — сол ж аң төс м аңы ж ар ы ғы ; М органьидің — оң ж а қ төс м аң ы ж а р ы ғ ы . Д и аф рагм аны ң қан д ан д ы р ы л у ы бірнеш е ар тер и я л ар д ан ңүры л- ған. 514 8 бөлім. Құрсақ қабырғаларының клиникалық анатомиясы — аа. pericardiacophrenica d e x tr a ж ән е s in istra кеуде іш іл ік ар- тер и ян ы ң тарм ағы ; — аа. p h ren ica superiores d e x tr a ж ән е s in istra кеуде аортасы н ан таралады ; — аа. ph ren ica inferiores d e x tr a ж ән е s in istra ң ұ р сақ аортасы н ан басталады . Б ұ л ар тер и ял ар бір-бірім ен ү ш тасы п , д и аф р агм а тесіктер і ай- н аласы н да (аорта, өңеш , төм енгі қуы с вен алары ) қ а н т а м ы р л а р са- ңинасы н ңұрайды . Қ үрсақ баған ы н ы ң (tru n c u s coeliacus) ком прессионды стенозы кезінде, д и аф р агм ан ы ң а о р тал ы қ тесігін дегі доға тәр ізд і орталы ң байлам ды кескенде төм енгі д и аф р агм ал ы ң а р тер и я л а р д ы ң ж е к е ө згергіш тіктерін ескеру к ер ек . О рталы ң доға тәр ізд і байлам ды кесу к езін д е, tru n c u s coeliacus- ты ң сол ж аң ай м ағы « х и р у р ги я л ы қ а у іп т і ай м ақ» деп есептеледі. — аа. interco sta les posteriores (төм енгі 6 ж ү п а р тер и я л ар ) к е у де аортасы нан тар ап , д и аф р агм ан ы ң қ аб ы р ғал ы ң бөлім іне ңы сңа ар тер и я л ар береді. жүктеу/скачать 28,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|