Оқулық Қазақстан Ðеспóбликасының Áілім æәне ғылым министрлігі бекіткен


Ядро заряды бірдей, бірақ атомдық массалары әртүрлі бір



Pdf көрінісі
бет34/94
Дата15.11.2023
өлшемі3,52 Mb.
#122605
түріОқулық
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   94
Ядро заряды бірдей, бірақ атомдық массалары әртүрлі бір 
элемент атомдарының түрөзгерісі изотоптар деп аталады
.
Бір химиялық элементтің изотобы период тық жүйеде бір орынға 
орналасады (грек. 
isos
— бірдей, 
topos
— орын). Барлық дерлік 
химиялық элементтердің изотоптары белгілі.
Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесіндегі элементтің атомдық 
массасы оның изотоп тарының атомдық массаларының орташа 
мәніне тең, осыған байланысты олардың мәні бөлшек санға тең 
болады. Мысалы, табиғатта кездесетін хлор атом дарының 75%-ы 
35
Cl изотоптан және 25%-ы 
37
Cl изотоптан тұрады. 
Хлордың табиғаттағы изотоптарының шамасы ескеріліп, оның 
салыстырмалы атом дық массасы
À
r
(Cl) = 35 · 0,75 + 37 · 0,25 = 35,453.
Олай болса, хлордың орташа атомдық мас са сы 35,5-ке тең. Оның 
изотоптары төмен дегідей жазылады:
17
35
Cl

17
37
Cl
.
Хлор изотоптарының химиялық қасиеттері бірдей. 7-кестеде хлор 
изотоптарының атом құрамы берілген.
Сутектің массалары 1, 2, 3-ке тең 
протий 
1
1
H, дейтерий 
1
2

(Д), тритий 
1
3
H (Ò)
деп аталатын үш изотобы белгілі. (Сутектің әр 
изотобындағы нейтрон санын анықтаңдар.)


50
Өте маңызды
Атом — ядродан және электрондардан тұратын 
күрделі бөлшек. Атом ядросын протондар мен 
нейтрондар құрайды. Атомның барлық массасы 
ядрода жинақталған. Атом — электрбейтарап 
бөлшек, яғни протондар мен электрондар саны тең 
және ол химиялық элементтің реттік нөміріне тең.
Ядро зарядтары бірдей, бірақ атомдық массалары 
әртүрлі бір элемент атомдарының түрөзгерісі 
изотоптар деп аталады.
7-
кесте
Хлор изотоптары
Элемент
17
35
Cl
17
37
Cl
Атом нөмірі
17
17
Атомдық масса
35
37
Протон саны
17
17
Нейтрон саны
18
20
Электрон саны
17
17
Табиғатта кездесуі (% масса бойынша)
75
25
Химиялық элементтер изотоптарының құрамын біле отырып
калий, теллур және кейбір басқа элементтердің периодтық кестеде
атом дық массаларының өсу ретімен орналас пағанын түсіндіруге 
болады. Табиғи теллурдың 8 изотобы бар. Олардың ішінде массалары 
126, 128, 130 болатындары жиірек кездеседі, сондықтан оның орташа 
салыстырмалы атомдық массасы (127,6). Йодтың салыстырмалы 
атомдық массасынан (127) үлкен, бірақ теллурдың ядро заряды 
+52, ал йодтікі +53. Сондықтан теллур периодтық жүйеде йодтан 
бұрын орналасқан.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   94




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет