Оқулық Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 1
жүктеу/скачать 4,42 Mb.
|
| for i:=1 to n do S:=S+i;
WriteLn(n,’ санның қосындысы ‘,S, ‘-ке тең’); 5.14-сурет. n санды қосу End. алгоритмі 5.10-мысал. 1 – 1/х + 1/х2 – 1/х3 + ... қатарының қосындысын берілген ε (эпсилон) дəлдікпен анықтайтын программа жазу ке-рек. Математика курсынан білетініміздей тізбек түріндегі қатар қосындысы дегеніміз берілген мүшелердің қосындысы ұмты-латын шек болып саналады. Егер мұндай шек бар болса, қатар жинақталған болып, кері жағдайда жинақталмаған болып санала-ды. Таңбасы ауысып отыратын қатар |rn| < |rn+1| болған жағдайда, жинақталған болып саналады. Мұндағы rn жəне rn+1 – сəйкесінше қатардың n-ші жəне n+1-ші мүшелері. Сонымен бірге |S-Sn| < |rn+1| екендігі дəлелденген. Мұнда S – жалпы қатар қосындысы, aл Sn – қатардың n мүшесінің қосындысы. Демек, қажетті қосындыны табу үшін қатар элементтерінің жеке қосындысын тізбектің кезекті мүшесі берілген |rn| < ε қателіктен кіші болғанша, жинақтап отырамыз. Қайталану саны белгісіз болғандықтан, цикл-əзірше нұсқасын қолданамыз. Ол үшін S=S+R операциясын екі рет қайталау ке-рек: біреуін циклға дейін, екіншісін цикл соңына орналастыра-мыз. Циклға дейін жазылған S=0 жəне S=S+R операторларын R=1 операторымен алмастырамыз. Циклден шығу шартын да кері шартқа алмастырамыз. Цикл-əзірше нұсқасы көмегімен жазылған алгоритмнің түрі 5.15 а-суретіндегідей, ал программа-сы төмендегідей болады: 119 Program ex; Var S,R,X,eps:real; Begin
WriteLn('x жəне эпсилонды енгіз:'); ReadLn(X,eps); if x>1 then {егер x>1 болса, онда қатардың қосындысын есептейміз} begin
S:=1; R:=1;
жүктеу/скачать 4,42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|