Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және гылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011



Pdf көрінісі
бет357/417
Дата06.01.2022
өлшемі6,36 Mb.
#13660
түріОқулық
1   ...   353   354   355   356   357   358   359   360   ...   417
Байланысты:
материалтану

2
 
Тері түрлері
 
Ауданы, см^
 
Тиін
 
350-400
 
Сібір күзені
 
300-600
 
Қасқыр
 
4000-6000
 
Ешкі, лақ
 
500-1100
 
Кәмшат
 
2000-3000
 
Таукүзені
 
150-300
 
Ақ тышқан
 
150-350
 
Қарсақ
 
1500-2000
 
Жанат
 
2000-3000
 
Мысық
 
350-1300
 
құлын
 
3000-5000
 
Су тышқаны
 
120-250
 
қоян
 
1200-2000
 
Көр тышқан
 
50-100
 
Түлкі
 
2000-4000
 
Ақ тышқан
 
80-150
 
Елтірі
 
400-1300
 
Сілеусін
 
2500-4500
 
Қара күзен
 
600-800
 
Бұлғын
 
500-1000
 
Саз құндызы
 
600-2000
 
Ит
 
1000-5000
 
Ондатра
 
450-700
 
Саршұнақ
 
50-300
 
Қой
 
2500-7000
 
Күзен
 
300-800
 
Ақ түлкі
 
2000-3000
 
Тышқан
 
200-350
 
Қоян
 
700-1500
 
Шибөрі
 
1500-2000
 
Сусар
 
700-1100
 
тышқан
 
100-250
 
Қаракөл
 
400-1500
 
 
 
Түкті  жабынының  үлпілдектігі  мамықтың  ең  жақсы  белгісі  болып 
табылады және биіктігі, қалыңдығы және серпімділігінен тәуелді бо- лады. 
Мамық-үлбір  терісінің  құбылмалылығы.  Мамық  -  үлбір  терісі  табиғи 
шығатын өнім. Жартылай фабрикатта тері шикізатының түкті жабынының 
қасиеті  өңдеуден  кейін  өзгермейді.  Сондықтан  шикізат  ретінде  және 
жартылай фабрикат ретінде сорттау негізіне, тіршілік 
207 


ету  барысындағы  биологиялық  факторларға  тәуелді  түкті  жабынының 
негізгі сапалы белгілерін жатқызуға болады. 
Түкті  жабынының  қалыптасуын  және  оның  өзгергіштігіне  әсер  ететін 
факторларға келесілер жатады: аңның тіршілік ету түрі, өмір сүру жағдайы, 
өмір сүру аймағы, жыл мезгілі, жынысы, жасы және жеке ерекшеліктері. 
Аңның өмір сүру жағдайынан тәуелді терілердің құбылма- лылығы. 
Бағалы  аңдарды  төрт  топқа  бөлуге  болады:  жерде,  жерастында, 
жартылай суда және суда мекендейтіндер. 
Жер  бетінде  және  ағаштарға  жорғалап  өмір  сүретін  аңдардың  түкті 
жабыны қалың, үлпілдек және топографиялық аудандары бойынша біркелкі 
емес  (түлкі,  тиін,  бүлғын,  сусар,  қасқыр,  мысық,  сілеусін):  жон  арқа 
бөлігіндегі  түкті  жабыны  аса  қалың  және  биік,  тері  өзеңі  аса  жуан  және 
тығыз. 
Өмірінің  аса  көп  бөлігі  жер  астында  өтетін  аңдардың  түкті  жа-  быны 
топографиялық  бөлігі  бойынша  тегістігімен  сипатталады.  Көр  тышқанның 
түгінің  шашы  1см^  10  мыңды,  жонарқасында  -  12  мыңды  қүрайды,  түкті 
жабынының биіктігі 1-1,5 мм. Бүл аңдардың түкті жабыны биіктігі бойынша 
біртегіс бархатты, ал терілері түтастай қолданылады. 
Терінің  географиялық  өзгермелілігімен  байланысты  көптеген  түрлі 
аңдардың түрлерін кряжасы бойынша жіктеу қабылданған. 
Кряж  -  қалыңдығы,  биіктігі,  жібектігі,  бояуы,  өлшемі  белгілі  бір 
географиялық аймақта ауланған, белгілі бір түрдегі түбітті тері үшін сипатты 
сапа белгілерінің жиынтығы. 
Терінің  мерзімді  өзгермелілігі.  Аңның  мекендейтін  аймағындағы 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   353   354   355   356   357   358   359   360   ...   417




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет