Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
нашар кӛретін және жартылай кӛретін
жүктеу/скачать 1,6 Mb. Pdf көрінісі
|
| ,
нашар кӛретін және жартылай кӛретін балалардың кӛру, есту және сипап-сезу есінің ӛзара қатынасын зерттеу жҧмыстары, нашар кӛретіндердің кӛру арқылы алынатын мнемикалық бейнелерінің анағҧрлым қалыпты екендігін кӛрсеткен. Кӛру арқылы алынатын заттық мағлҧматтар кӛретін балалардыкімен салыстырғанда, ӛздерінің саралығын жоғалтады, сызбалы және фрагментті тҥрге айналады. Бҧл кӛру кемістігіндегі ҧзақ уақыттық және қысқа уақыттық ес қатынастарының ӛзіндік ерекшелігіне, кӛріністік бейнелердің тез жойылуына, ҧзақ уақытттық ес кӛлемінің аздығына дәлел» 1 . Соқыр және нашар кӛретін балалардың, сипап-сезу арқылы қысқа уақыттық және ҧзақ уақыттық есте сақтауы, есту тәрізді жоғары кӛрсеткішке ие. Соқырлық пен нашар кӛру жағдайында, есте сақтау мен ------------------------ 1 Специальная психология / Под ред. В.И.Лубовского. 2-е изд., испр. – М.:Изд. центр «Академия», 2005- С.277-284. 215 ҧмыту спецификасы, бірнеше факторлармен байланыстырылады. А. Г. Литвактың зерттеулеріі соқырлар мен нашар кӛретіндердің есіндегі бейнелерді ҥнемі жаңғыртып отырмаса, жойылып кету ҥрдісі болатынын айтады. Соқырлар және нашар кӛретіндер ҥшін, алынған ақпараттың маңыздылығы, оны есте сақтауда ҥлкен рӛл атқарады. Соқыр бала ҥшін, объектілер мен ҧғымдар, кӛретін балалардағыдай, ӛз мәнінде ешқандай маңызды болмағандықтан, ӛз мағынасын жоғалтады, тез ҧмытылады. Осымен байланысты, олардағы мнемикалық ҥдерістер бірнеше рет кӛп қайталау мен жаттығулардан ғана емес, материалды логикалық ӛңдеуден, бейнелерді нақтылаудан, ӛмірдегі маңызын тҥсіндіруден қҧралады. Тану ерекшеліктерінің дамуын сипаттай отырып, Т. Н. Головина нашар кӛретіндердің кӛру арқылы тануы, кӛретіндермен салыстырғанда, дҧрыстық, спецификалық, талдаудың кӛп қырлылығы, қарқыны жақтарынан ӛзгешеленетінін айтады. Оларға тануда, кӛп қателік жіберу мен тҧтас объектінің қасиетін бӛліп, сипаттай білудің болмауы тән. Жеке белгілерді ажырата білмеу, жалпылық, ерекшелік және жалғыздық категорияларын толық ҧғынбаумен тҥсіндіріледі. Тану ҥдерісіне сипап-сезу мҥмкіндігін пайдаланған кезде, нәтиже бірден ӛзгереді. Осылайша, қалыпты анализаторларды барынша пайдалану, соқыр және нашар кӛретін оқушылардың есте сақтау қабілетін кҥшейтуге септігін тигізеді. Материалдың жҥйелілігі, классификациясы, топталуы, қабылдау нақтылығы, есте сақтау қабілеті дамуының алғышарты болып табылады. жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|