Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен



Pdf көрінісі
бет113/160
Дата17.10.2023
өлшемі2,45 Mb.
#117673
түріОқулық
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   160
Байланысты:
Аасыпкерлык

Б
), 
пайдалылығы (
П
) және 
- қаржылық тҧрақтылығы (
Қ
). Оны ҥш ӛлшемді координат жҥйесі арқылы 
сипаттауға болады:
 
Э
 = 
f (Б, П, Қ)
 
Мақсатты қою кезінде, егерде қарама-қайшылықтар туындап жатқан 
жағдайда, басқарудың нарықтық тҧжырымдамасы ретінде маркетинг 
қағидаларын жҥзеге асыра отырып, кәсіпкердің нарықтық позицияларының 
тҧрақтылығы мен бәсекеқабілеттілігін сипаттайтын мақсаттарға басымдылық 
беру керек.
Мҧндай тәсіл маркетингтік концепцияға сәйкес пайданы максималдауға 
деген ҧмтылысқа қарама-қайшы болмайды. Бірақ ҧзақмерзімді болашақта 
табысты қызмет ету ҥшін жағдайлар жасайды. Және де мҧнда тиімділікті 
бағалау, стратегиялық басымдылықтарды ескере отырып жҥргізіледі. 
Негізінде 
кәсіпкерлік
тӛмендегі кӛрсетілген жағдайларға бағытталған кезде 
тиімді бола
алады: 
- бәсекеқабілетті ӛнімді ӛндіруге, 
- ӛнімнің қасиеттері мен сапалық сипаттамаларын ҥздіксіз жақсарту 
ҥрдісіне.
Отандық кәсіпкерлер ҥшін ӛнімнің сапасын жақсарту мәселесі ӛте ӛзекті. 
Ол 
кәсіпкерлік қҧрылымның ӛз бетінше жҧмыс істейтін, шаруашылық 
субъект ретінде қызмет етуіне тек қана сыртқы ғана емес, сонымен қатар 
ішкі орта да әсер ететін ашық әлеуметтік-экономикалық жҥйе ретінде 
сипатталынады
.

Зерттеу мәліметтері кӛрсеткендей, 
кәсіпкер жҧмысының тиімділігін 
бағалау кезінде келесідей қағидаларды ҧстану қажет:

тиімділік кӛрсеткіштерін серпінділігі тҧрғысынан талдауды ӛткізу;

кӛрсеткіштерді 
орташа 
салалық, 
сонымен 
қатар 
тікелей 
бәсекелестердің ҧқсас кӛрсеткіштерімен салыстыру;

кәсіпкерлік қҧрылымды басқару тиімділігін кешенді тҥрде бағалау; 

жеке кӛрсеткіштер арасында себепті-салдарлы және функционалды 
байланыстарды ашып кӛрсететін нәтижелерді сараптамалық бағалау;


178 

тиімділікті бағалау модельдерінің стратегиялық бағытталуы мен 
олардағы кәсіпорын бәсекеқабілеттілігінің ӛзгеруін есепке алу.
Тиімділікті бағалаудың кӛптеген әдістері мен процедуралары бар. Бірақ, 
олардың барлығы жоғарыда келтірілген қағидаларды жҥзеге асырмайды. Кӛп 
жағдайларда алуан тҥрлі ҧйымдардың ҧқсас қызметтерін салыстырмалы 
бағалау жҥргізіледі және ол атап айтқанда, маркетингтік және бенчмаркингтің 
жҥйелерінің аясы бойынша жҥргізіледі.
Интегралды тҥрде кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін кәсіпорынмен алынған 
пайда мен рентабельділік бойынша бағалаған жӛн. Бірақ, пайданың қандай 
фактордың есебінен алынғандығы, оның ҧйымның болашағына қалай әсер 
ететіндігі бҧл талдауда қарастырылмайды. 
Кәсіпкер 
қызметінің тиімділігін бағалаудың қазіргі қағидаларын 
толығымен 
жҥзеге 
асыру 
ҥшін 
критерий 
ретінде 
кәсіпорын 
бәсекеқабілеттілігінің ӛсімін
пайдалану ҧсынылады. Ол пайданы алудың негізі 
болып табылады. Ӛйткені бәсекеқабілеттіліктің тӛмендеуі ӛнім ӛткізу нарығын
жоғалтуға әкеледі.
Қызмет тиімділігінің деңгейі қойылған мақсаттарға байланысты. 
Сондықтан 
да тиімділік 
моделін 
нақты 
кәсіпкерлік 
қҧрылымның 
басымдылығының бағытына байланысты – ҧзақ уақыт қызмет ету ме, әлде 
жоғары пайдаға қол жеткізу ме - соған байланысты қою керек. Егерде біріншісі 
болса, онда ҧйым бәсекеқабілеттілігінің ӛсіміне әкелетін кәсіпкерлік қызметті 
тиімді деп санау қажет. Және де мҧнда шектеу ретінде теріс емес пайда немесе 
теріс емес шекті табыс (жеке мәмілелер бойынша) функциясы болуы қажет. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   160




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет