Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен
жүктеу/скачать 2,45 Mb. Pdf көрінісі
|
Аасыпкерлык
|
Кәсіби этика мазмҧны Кәсіби этика мәні еңбек қызметі (ӛндірістік, коммерциялық, мәдени және т.б.) ол қоғамдық ӛмірдің негізгі аясы болып табылады. Адамгершіліктің мақсаттары мен еңбек қызметінің мазмҧнына адам мен қоғамның амандығы байланысты болады кәсіби қызметте адамдардың бір-біріне және қоғамға деген ерекше қатынастары және осы ӛзара қарым-қатынастарды реттейтін ереше адамгершілік нормалары болады бірдей кәсіппен айналысатын адамдарға ҧқсас талаптар қойылады ӛз кәсіби борышын орындау ҥшін қажетті, адамдар арасындағы адамгершілік қатынастардардың белгілі бір типін анықтайтын мінез-қҧлық нормалары кәсіп мақсаттарын және міндеттерін, кодекстерін негіздеу және тҥсіндіру кәсіби борышты орындау ҥшін қажетті маман тҧлғасының қасиеттері мамандар мен олар- дың қызмет объектіле- рінің адамгершілік ӛзара қарым-қатынастары маманның (ҧжымның) қоғаммен ӛзара қарым- қатынасы еңбек ҧжымының ішіндегі адамдардың ӛзара қарым-қатынасы және оларды реттейтін нормалар кәсіби тәрбиелеу мен оқытудың мақсаттары мен әдістері Еңбек аясындағы моральдық қатынастарды теориялық негіздеу тҥрлері еңбек қызметінің мақсаттары мен мотивтерін анықтау қойылған мақсаттарды жҥзеге асырудың нормативтерін, қҧралдарын анықтау еңбек нәтижелерін, олардың қоғам ҥшін маңыздылығын бағалау 151 Жеке кәсіпкерлер мінез-қҧлқының ерекше сипаттарын тізбектеу, кәсіпкерлік этиканың кешенді тҥсінігін сипаттайды. Ол қағидаларына, ескішілдікке, заңсыз, біліксіз бизнеске емес жалпыадами, жалпыізгілік, инновациялық, заңды кәсіпкерліктің жалпы қағидаларына негізделген. Этика мәселелерін қозғай отырып, кәсіби этиканың бірнеше постулаттарын қарастырайық. Олардың негізінде кәсіпкердің этикалық кодексін анықтауға болады. Оларды келесідей тҥрлерге бӛледі: жалпы адами (әмбебап) этика; кәсіби этика; корпоративті және этиканың басқа да тҥрлері. Әмбебап этика – бҧл кәсіби бейімділігі мен әлеуметтік функцияларына тәуелсіз, барлық адамдар ҥшін міндетті ережелер мен нормалар және қағидалар. 34-сурет. Кәсіби этика ерекшеліктері Кәсіби этика қызметтің белгілі бір тҥрлеріне тән нормалардың, стандарттардың, талаптардың жҥйесі болып табылады. Кәсіби этиканың негізгі қағидалары: • бейтараптылық, объективтілік ; • турашылдық, толық дәлелдеу; • қҧпиялылық; • ҥлкен ҧмтылыс (қамқорлық міндеттемесі); • кәсіби міндеттерді нақты орындау; Кәсіби этиканың ерекшеліктері кәсіби этика адамдардың кҥнделікті танымында, олардың тәжірибелік еңбек қызметінде әрекет етеді еңбек аясындағы мораль әлеуметтік сипатқа ие болуы мҥмкін (кәсіпкер, менеджер, жалдамалы қызметкер және т.б. моральдары) кейбір кәсіптердің қызметкерлеріне жоғары талаптар қойылады. Ол адамдардың ӛмірі мен денсаулығы байланысты болатын (медицина, кӛлік және т.б.) және адамның ішкі дҥниесіне араласу қҧқығы бар (педагогика, психиатрия және т.б.) мамандар тҧлғаның маңызды моральдық сипат- тамалары, кәсіби қасиеттері, еңбекке деген қатынасы болып табылады. Адамның адамгершілік қасиеттері оның кәсіби жа- рамдылығы шарттарының бірі ретінде қарастырылады кәсіби мораль қоғамдық сезінумен, жалпыға ортақ моральдық нормалар жҥйесімен тығыз байланыста болады. Еңбек этикасының бҧ- зылуы жалпы моральдық ҧстанымдардың бҧзылуына әкеледі, қоғамға зиянын тигізеді Ақпараттық дамудың қалыптасу кезеңінде алдыңғы қатарға проблемалар қойылады қызметкерлердің біліктілігі кәсібилілік іскерлік қасиеттер, қҧзыреттілік Кәсібилік, адалдық, ӛз қызметінің нәтижесі ҥшін жауапкершілік және т.б. моральдық нормаларға негізделген 152 • потенциалды немесе айқын кикілжіңдерді болдырмау. Кәсіби этиканы зерттеу объектілеріне мыналар жатады: еңбек ҧжымдарының қатынасы; қажетті деңгейде кәсіби борышын орындауға мҥмкіндік беретін маманның адамгершілік қасиеттері; кәсіби тҧрғыдан тәрбиелеу ерекшеліктері; аталған кәсіби ҧжым ҥшін ерекше болатын адамгершілік нормалар, оның ішіндегі ӛзара қатынастар. Іскерлік этика келесідей ережелерге сҥйенеді: бәсеке әділетті болуы керек; ең жоғары ӛнімділік пен табыс, қоршаған ортаны бҧзу есебінен қамтамасыз етіле алмайды; адам техникаға емес, техника адамға қызмет етеді; еңбекпен қҧрылған игіліктерді, тҧрғындардың белгілі бір санаттары бойынша ерекше бӛлінуін болдырмайтындай етіп қҧру керек; экономика қоғамдық мҥдделермен санаса отырып, нақты моральды нормаларға бағынуы керек; қызметкерлердің кәсіпорын істеріне қатысуы жауапкершілік сезімін дамытады, еңбектенуге деген қалауын кҥшейтеді. жүктеу/скачать 2,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|