Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 198
бҥгінгі кҥнде ӛзекті болып саналады. Әрбір кӛшбасшы ҥшін эмоционалдық сауаттылық қажет. Бҧл оңтайлы ӘКК қҧру, ҧйымдағы қақтығыстарды азайту және іскерлік серіктестер арасында жақсы бедел жасау ҥшін ӛз ҥлесін қосады. Кӛптеген ҧйымдардың кӛшбасшылары эмоционалды интеллекттің практикалық маңызды мәні бар екенін мойындайды, ӛйткені ол әлеуметтік интеллект сияқты, адамның жеке және басқа адамдардың эмоцияларын, оларды басқара білу қабілетін қабылдауға, бағалауға және тҥсінуге қабілеттілігі. Ғалымдар эмоционалды зиялы адамдар жақсы ӛзін-ӛзі ҧстай алатындығын және басқа адамдармен тиімді қарым-қатынас орната алатынын дәлелдеді. Тиімді кӛшбасшы ҧйымның ӛркендеуін қызметкерлердің дамуымен байланыстырады. Қызметкерлердің эмоцияларын және олардың білдіруін тҥсіну мен басқара білуден кәсіптік қызметтегі жетістік кӛп дәрежеде байланысты болып келеді. Эмоционалды қҧзыретті кӛшбасшылар топтағы климатты жақсарту ҥшін эмоциялардың кҥшін шоғырландырып, басқара алады және барлық ҧйым ҥшін пайдалы болатын қызметкерлердің ынталылығын арттырады. Американдық ғалым Даниэл Големан 1990 жылы «EQ- Эмоционалды интеллект» кітабын жазды, онда ол эмоциялық интеллектті «ӛзгелердің ӛз сезімдерін және басқа адамдардың сезімдерін тҥсіну, ӛздігінен ӛзін-ӛзі ынталандыру, ӛзін-ӛзі немесе ӛзінің қарым-қатынасына қатысты кӛзқарастарды толығымен бақылап отыру» деп жазды. Ол (ЭИ) ӛзіне эмоционалды құзыреттілік дағдыларын қамтиды, яғни келесілерді анықтайды: ■ олар сізді жеңе алмайтындай, сезінген нәрсені және осы сезімдерді басқара білуді білу; ■ шығармашылық жҧмысты жоғары деңгейде орындауға ынталандыру мҥмкіндігі; ■ ӛзгелер қалай тҥсінетінін тҥсіну және қарым-қатынастарды тиімді басқару. ОМ басшысының (немесе топ жетекшісінің) эмоциялық интеллектінің жоғары деңгейі ҧйымды табысты басқаруға қажетті міндетті шарт болып табылатыны анық. Ол (ЭИ) ӛзінің эмоцияларын, қабілеттерін сезінуді, олармен кҥресуді, оларды мақсаттарына бағындыруды, ӛздерін ынталандыруды, сондай-ақ басқалармен қарым-қатынас жасауды (эмпатияны) және сауатты қарым-қатынастарды қалыптастыруды қамтиды. Эмоциялық интеллект туралы ойлана келе, кӛптеген мамандар оған келесі категорияларды жатқызды (5-кесте). Кӛріп отырғаныңыздай, эмоционалды интеллекттің сипаттамалары тәжірибелі мамандар ретінде біліктілігін арттыру |