Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 8,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| K12 [дБ] = K [дБ] + К
2 [дБ]. Мысалы, көп каскадты күшейткіш әрқайсысы 15 дБ кернеу бойынша күшейту коэффициентіне ие үш каскадтармен түзілген. Көп каскадты күшейткіштің күшейту коэффициенті 15 + 15 + 15 = 45 дБ болады. Көп каскадты күшейткіштің фазалық бұрышы, жекелеген каскадтар енгізген фазалық тораптардың алгебралық сомасына тең. Мысалы, екі терістеуші каскад, кірме сигналына синфазалық шықпа сигналын береді. Егер, бір күшейткіш терістеуші, ал басқасы терістеуші емес болса, онда шықпа сигналы кірме сигналына қарама-қарсы фазада болады. 2.16-суретте үш тізбекті каскадтардан тұратын, үш каскадты күшейткіш көрсетілген. Егер, әрбір каскадтың күшейту коэффициенті К 1 , К 2 , К 3 тең болса, онда күшейткіштің шықпасындағы кернеу: U шығ = U кір1 К 1 , К 2 , К 3 бұл жерде U кір1 кірме кернеуінің, оның қуат көзі кедергісі мен бірінші каскадтың кірме кедергісі арасында бөлінуі нәтижесінде кемуін анықтайды. Қуат көзінің кедергісі R S және бірінші каскадтың кірмесінің кедергісі Z кір1 , кернеуді бөлгішті қалыптастырады және бірінші каскадтың 2.16-шы сурет. Үш каскадты күшейткіш 81 кірмесіндегі кернеуі келесі ұсынылған қатынаспен сипатталады: U кір1 = 𝑈кір 𝑍кір1 𝑍кір1+RS ; (2.36) Егер, Z кір1 » R S болса, онда U кір1 = U кір. Осылайша, алдыңғы каскадтың шықпасы кедергісі қаншалықты төмен және келесі каскадтың кірмесі кедергісі соншалықты жоғары болса, каскадтар арасында сигналды беру барысындағы кернеудің жоғалуы соншалықты төмен болады. Егер, әрбір каскадтың күшейту коэффициенттері бір-бірлеріне тәуелсіз өлшенген немесе есептелген болса, ал сосын каскадтар бір-бірлеріне қосылған болса, формула бойынша дұрыс нәтиже алу (2.35) мүмкін емес, өйткені каскадтардың өзара қарым-қатынастары ескерілмеген. Каскадтар арасындағы байланыстың көп каскадты күшейткіштің сомалық коэффициентіне ықпалын, әрбір каскадтың белгілі кірмелері мен шықпаларындағы кедергілері бойынша есептеуге болады. Мысалы, бір тәртіптегі биполярлы транзистордың күшейткіш каскадындағы кірмесіндегі, сонымен бірге шықпасындағы кедергілер (әдетте, бірнеше килоом), бұл сигнал кернеуінің шамамен 50% каскадтардың тізбектелген жалғануы барысында жоғалтылатын болады дегенді білдіреді. Дала транзисторындағы күшейткіш кедергілердің үйлесуі тұрғысынан басымырақ: онда өте үлкен кірме кедергісі және шамасы бойынша орташа шықпа кедергісі болады. Дала транзисторларындағы каскадтарды жалғағанда пайдалы сигналдың жоғалуы айтарлықтай төмен болады. 2.6-шы мысал. Егер, R S = 1 кОм, әрбір жеке алынған каскад үшін K 1 = K 2 = К 3 = 100, Z кір = 4 кОм, Z шығ = 2 кОм болғандағы үш каскадты күшейткіштің күшеюі коэффициентін анықтаңыз.. Шешімі. Ең алдымен бірінші каскадқа арналған баламалы күшею коэффициентін анықтаймыз: К 1 = К1 Zкір1 Zкір1+ RS = 100 4 4+1 = 80; Екінші каскадтың баламалы күшею коэффициенті: К 2 = К2 Zкір2 Zкір2+ Zшығ2 = 100 4 4+2 = 67; Үшінші каскадтың баламалы күшею коэффициенті: К 3 = К3 Zкір3 Zкір3+ Zшығ3 = 100 4 4+2 = 67; Үш каскадты күшейткіштің күшеюінің жалпы коэффициенті: K 123 = K 1 K 2 K 3 = 80 • 67 • 67 = 359120. |