Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "

 
13.12-сурет. Екі жартылай мерзімдік түзеткіші бар түзеткіш 
өлшеуіш аспап: а, б  - сұлбалар; в - катушкатадағы токтың 
осциллограммасы 
Көбінесе  түзеткіш  өлшеуіштік  аспаптарды  дайындаған  кезде 
өлшеуіштік  шамалардың  қолданыстағы  мəндерінде  градустайды. 
Бұл  үшін  токтың  қисығы  формасының  коэффициентін  ескеру 
қажет:  k
ф
  =  I/I
ср
  =  1,11.  Сонда  (13.22)  формула  келесі  түрге  ие 
болады: 
.
45
,
0
W
BswI
k
I
W
Bsw
ф
y



                               (13.23) 
Екі  жартылай  кезеңдік  түзеткіші  бар  өлшеуіш  аспаптың 
сұлбасында  (13.12-сурет)    магниттік  электр  механизм  арқылы  бір 
жартылай мерзімдік сұлбадағыдан екі есе үлкен ток өтеді (13.12, а-
сурет),  сондықтан кезең ішінде орташа айналдыру моменті 
,
)
(
2
2
2
/
0
2
/
0





T
cp
t
Т
t
вр
BswI
dt
t
swi
B
T
dt
m
Т
M
          (13.24) 
ал  жылжымалы  бөліктің  орын  ауыстыру  бұрышы  (сəйкесінше 
аспаптың нұсқауырының да) (13.23) формула бойынша есептеледі: 
.
9
,
0
W
BswI
y


 
(13.25) 
(13.23) жəне (13.25) Формулаларды талдау түзеткіш өлшеуіштік 
аспаптарды    синусоидальдық  заңға  сəйкес  оның  уақыт  бойынша 
өзгеруі жағдайында өлшенетін шаманың қолданыстағы мəндерінде 
градустағы болатындығын көрсетеді. 
Түзеткетін 
өлшегіш 
аспабының 
сұлбасына 
қойылатын 
талаптардың бірі - жартылай өткізгіш диодтардың параметрлерінің 
сəйкестігі  болып  табылады.  Егер  бұл  шарт  сақталмаған  болса, 
аспаптың 
көрсеткіштері 
қоршаған 
орта 
температурасына 
байланысты  болады.  Температуралық  тұрақсыздықты  азайту  үшін 
сұлбаны  көбінесе  екі  ұқсас  диодтардан  жəне  екі  резисторлардан 
жинайды (13.12, б-сурет). 
243 

Кейде мұндай сұлбаларға манганинді немесе мысты өткізгіштерден 
жасалған термиялық өтеуші элементтерді қосады. 
Түзеткіш  өлшеуіш  аспаптарды  жоғары  жиілік  токтарымен 
тізбекті  пайдаланған  кезде  жартылай  өткізгішті  диодтардың 
сыйымдылық  əсерімен  байланысты  өлшеулердің  қосымша 
қателіктері  туындайды.  Бұл  қателіктерді  əртүрлі  тəсілдермен 
азайтуға  болады.  Олардың  ішіндегі  біршама  таралғаны  - 
конденсаторлар көмегімен жиілікті қателікті өтеу. 
Түзеткіш  өлшеуіштік  аспаптардың  артықшылықтары:  жоғары 
сезімталдық, қуаттылықты аз өзіндік тұтыну, кең жиілікті диапазон 
-  20  кГц-ке  дейін (ол  түзеткіште қолданылған диодтардың  жиілікті 
қасиеттерімен 
шектеулі). 
Бұл 
аспаптардың 
кемшіліктері: 
сипаттамаларының  сызықтық  еместігі  (диодтардың  вольт-амперлік 
сипаттамаларының  сызықтық  еместігі  салдарынан),  жоғары  емес 
дəлдік  (1,0  санатынан  жоғары  емес)  жəне  қоршаған  ортаның 
температурасы  мен  өлшенетін  токтың  қисығының  формасына 
көрсеткіштердің тəуелділігі. 
Түзеткіш  өлшеуіштік  аспаптар  өнеркəсіптік  жəне  жоғары 
жиілікті  тұрақты  жəне  айнымалы  токтардың  тізбектерінде  көп 
диапазонды комбинирленген аспаптар ретінде ең көп таралымға ие 
болды.  Бұл  аспаптардың  өлшеу  диапазондарын  кеңейту  үшін 
түзеткіш  сұлбасынан  тыс  қосылатын  шунтирлеуші  жəне  үстеме 
резисторлар пайдаланылады. 

жүктеу/скачать 4,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: