Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "
Магниттік электрлік гальванометрлер
жүктеу/скачать 4,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| 13.3.
Магниттік электрлік гальванометрлер Жалпы мәліметтер Гальванометрлер - жоғары сезімталдықтағы магнитті электрлік аспаптар Жылжымалы катушкасы (жиегі) жəне жарықтық нұсқауыры бар магнитті электрлік гальванометрлер кең таралымға ие болды (13.7-сурет). Мұндай аспаптың жылжымалы бөлігі рамкадан 1 тұрады, ол бойынша өлшенетін ток өтеді жəне айна 2 ток өткізгіш аспаларда (кергіштерде) 3 бекітілген. Жылжымалы айна лампамен 4 жарықтандырылады, ал айнадан шағылған жарықтық сəуле шкалаға 5 түседі. Ендірілген жəне шығарылған шкалалары бар гальванометрлерді əдетте шартты градустейді. Гальванометрдің негізгі параметрлері мен сипаттамаларын оның механизмінде қосу жəне өшіру кезінде жүретін өтпелі процесстерді зерттеу нəтижелері бойынша анықтайды. Механикадан белгілі болғандай, массаның тербелуі процессі екінші реттегі дифференциалдық теңдеумен сипатталады. Бұл теңдеудің сол жағы қозғалыс санының моменті, ал оң жағы- тербелмелі массаға əсер ететін барлық моменттердің жиынтығы. Гальванометрдің жылжымалы бөлігінің қозғалысының дифференциалдық теңдеуінің нақты шешімін орын ауыстырудың соңғы мəнін анықтауға мүмкіндік береді. Дифференциалдық теңдеудің жалпы шешімі нəтижесінде тəуелділіктердің үш түрі алынады a y = F(t), ол гальванометрдің жылжымалы бөлігінің қозғалыс сипатын көрсетеді. Мұндай тəуелділіктерді талдау гальванометрге тəн үш режим болуы мүмкін екендігін көрсетеді (13.8-сурет): 13.7-Сурет. Магниттік электрлік гальванометр құрылғысының сұлбасы: 1 - жақтау; 2 - айна; 3 - аспалар ( кергілер); 4 - лампа; 5 - шкала; 6 - баллисттік масса 13.8-Сурет. Тыныштықтың əртүрлі деңгейіндегі гальванометрдің жылжымалы бөлігінің қозғалыс режимдері: 1 - мерзімдік; 2 - мерзімдік емес; 3 - сыни 238 м е р з і м д і к (қисық 1) , егер жылжымалы бөлік t n уақыт ішінде орнатылған күйдің маңындағы тербелмелі қоғзалысты іске асырса; м е р з і м д і к е м е с (қисық 2), бұл кезде жылжымалы бөлік мерзімдік режимдегіге қарағанда аз уақытта t a ,тербеліссіз орнатылған күйге жеткен болса; с ы н и (қисық 2), бұл кезде жылжымалы бөлік минималдық уақытта тербеліссіз орнатылған күйге жеткен болса; Гальванометрдің ең маңызды парамерлерінің бірі тыныштану деңгейі (в) болып табылады, ол гальванометрдің жылжымалы бөлігінің жұмыс режиміне біршама əсер көрсетеді. Тыныштандыру деңгейінің мəні в гальванометр қосылған тізбек параметрлеріне байланысты таңдалады: , . вн г кр вн г R R R R (13.13) мұнда R г — гальванометр катушкасының кедергісі (жиектің), Ом; R внкр — сыртқы тізбектің сыни кедергісі, Ом; R вн — сыртқы тізбектің кедергісі, Ом. Сыртқы тізбектің сыни кедергісі деп гальванометрдің жылжымалы бөлігі мерзімдік емес қозғала отырып, минималдық уақыт ішінде бекітілген күйге жететін ең үлкен кедергіні айтады. Тəжірибеде магнитті электрлік гальванометрлерді сыни режимде пайдаланады, мұнда R внкр = R вн жəне жылжымалы бөліктің тыныштану уақыты t s минималдық болады (13.9-сурет). Егер гальванометрдің сыртқы тізбегі тұйықталған болса (R вн = ∞; β = 0), оның жылжымалы бөлігі жиілікпен Ю 0 жəне мерзіммен T 0 :бос тербелістерді жасайды . 2 0 0 T (13.14) Гальванометрдің маңызды параметрі оның сезімталдығы болып табылады. Гальванометрді ток күшін өлшеу үшін пайдаланған кезде оны токқа сезімталдықпен сипаттайды S 1 = α/I, (13.15) кернеуді өлшеу кезінде - өзара мына қатынаспен байланысты S U = α/U, (13.16) 13.9-Сурет. Гальванометрдің тыныштану деңгейіне тыныштану уақытының тəуелділігі 239 кернеуге сезімталдық S U = S I /R г . (13.17) Өнеркəсіппен шығарылатын магнитті электрлік гальванометрлер 1011 мм/(А · м) жететін токқа сезімталдыққа ие. жүктеу/скачать 4,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|