Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "
Электр динамикалық және ферродинамикалық
жүктеу/скачать 4,38 Mb. Pdf көрінісі
|
| 13.6.
Электр динамикалық және ферродинамикалық аспаптар Электродинамикалық аспаптар Электродинамикалық аспаптардың механизмдерінің əрекеті қозғалатын жəне қозғалмайтын магниттік өрістерінің токтармен өзара əрекеттесуіне негізделген. Осындай аспаптардың механизмі (көбінесе секцияланбаған аспаптарда) жылжымайтын катушкадан 2 тұрады (13.15-сурет), оның ішіндегі осьте 3 қаңқасыз жылжымалы катушға 4 бекітілген. Механизмдегі қарсы əрекет ететін сəт ток өткізгіш спиральды серіппелермен 5 жасалады. Оның осінде нұсқауыр 1 бекітілген, ол шкаламен бірге аспаптың есептеуіш құрылғысын түзеді. 248 In б 13.15-сурет. Электродинамикалық аспаптың құрылымының сұлбасы (а) жəне шартты белгіленуі (б) 1 - нұсқауыр; 2 - жылжымайтын катушка; 3 - ось; 4 - жылжымалы катушка; 5 - спиральді серіппе. Жылжымалы жəне жылжымайтын катушкалардың магнит өрісінің сəйкес токтармен I п жəне I н өзара əрекеттестігі жылжымалы катушканың айналу бұрышы бойынша жүйенің электромагниттік энергиясының туындысына пропорционалды айналдыру моментін жасайды. Мұндай жүйенің электромагниттік энергиясы тұрақты ток тізбегінде мына жиынтықпен анықталатыны белгілі: , 2 2 . 2 2 П Н П H П П H H э М I I I L I L W (13.30) мұнда L н и L п — сəйкесінше жылжымайтын жəне жылжымалы катушкалардың индуктивтілігі; I н жəне I п — сəйкесінше жылжымайтын жəне жылжымалы катушкалардағы токтар; Мн.п — катушкалардың өзара индуктивтілігі. Сонда аспаптың жылжымалы бөлігіне əсер ететін айналдырғыш моментті: . 2 2 . 2 2 d М I I I L I L d d dW M п н П H П П H H э вр L н жəне L п индуктивтіліктері жəне I н жəне I п токтары катушкалардың кеңістікті орналасуына тəуелді болмайтындығын ескеріп, жазуға болады . . d dM I I M П Н П H вр (13.31) Бұл ретте аспаптың жылжымалы бөлігі айналмалы жəне қарсы əрекет ететін сəттердің теңдігіне ауысады (М вр = М пр ). Бұл жағдайда жылжымалы бөліктің орын ауыстыру бұрышы 249 |