Оқулық "Білім беруді дамытудың федералды институты"
Химиялық реакция жылдамдығының температураға
жүктеу/скачать 9,08 Mb. Pdf көрінісі
|
Белик Физикалық және коллоидтық химия
|
7.4.Химиялық реакция жылдамдығының температураға тәуелділігі 7.4.1. Вант-Гоффа ережесі Әдетте, температураның жоғарылауына байланысты кӛптеген химиялық реакциялардың жылдамдығы ӛседі. Сондықтан қыздыру химия тәжірибесінде кең таралған әдістердің бірі. (Температураның жоғарылауы барысында реакция жылдамдығының азаюы, кҥрделі реакцияның қорытынды нәтижесі болып табылады, мысалы NO-ның NO2 тотығуы және ӛте сирек байқалады.) Х и м и я лы қ к и н е т и к а н ы ң н е г і з г і қ а ғ и д а с ы н а ( 7 . 6 ) с ә й к е с реакцияның жылдамдығы туындымен анықталады: Осылайша, температура концентрациялар ды, п 1 , п 2 д ә р е ж е кӛрсеткіштер і мен к жылдам дық ко нстантасын ӛзгер ту арқылы реакцияның жылдам дығына әсер етуі мҥмкін.Со ндықтан тем пер атур ның жылдамдыққа әсер ін қарастырғанда, т ем пер атура жылдам дық ко нстантасына әсер і туралы сӛз бо лады. Гомогенді реакциялар ҥшін (T< 373 K), қалыпты температурада, 10 К реакцияның жылдам дығы 2 -4 есеге ӛседі. Бҧл заңдылық Вант-Гофф ережесі ретінде белгілі: (7.15) Аталмыш реакция ҥшін (Т + 10) және Т температураларында табылған жылдамдық константаларының қатынасын реакция жылдам дығының тем пер атур алық коэфициенті деп атайды. Температура тек 10 К-ға ғана ӛзгермейтіндіктен, жылдамдық константаларының кез келген басқа температурадағы константалары қатынасын температура коэфициентін кӛрсету арқылы беруге болады: 189 n бҥтін, бӛлшек сан болуы мҥмкін, яғни, температуралар арасындағы интервал міндетті тҥрде оннан (кратный) кӛп болуы міндет емес. Бҧл ережені пайдалана отырып, температура ӛзгерісінің кез келген интервалдағы реакция жылдамдығының ӛзгеруін бағалауға болады. Орта есеппен алғанда химиялық реакциялар ҥшін у = 3. Бҧл температураның 293-тен 373 дейін кӛтерілуі жағдайында К у = 3 болғанда реакцияның жылдамдығы k 373 /k 293 =Y 373 - 293)10 = 3 8 = 6561 есе ӛседі. Вант-Гофф ережесі мӛлшерлі сипатқа ие. Ол салыстырмалы тҥрде тӛмен температурада ерітінділерде ӛтетін реакциялар ҥшін тағайындалған. Температура жоғарылағанда у коэфициенті кішірейіп бірге ҧмтылады. жүктеу/скачать 9,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|