7.9 -сурет. Көпірлі кранның арбасының жетегінде САҚ
қолдану мысалы:
1 — болат арқалық;
2 — дөңгелектер;
3 — арба;
4 —
САҚ қосымша элементі;
5 — орам;
6 — өзек
САҚ жұмыс принципі көпфазалы (үш фазалы) ағымдардың магнит
өрісін құрудың ақаулар жүйесіне негізделген. Егер əдеттегі асинхронды
қозғалтқышта статор өз осьінің бойымен цилиндрлік түрде кесіліп,
жазықтыққа енсе, индуктор деп аталатын желілік қозғалтқыштың
статорлары алынады.
Сызықты асинхронды қозғалтқыштар амортизаторларды, жүк
машиналарын, металл өңдеу машиналарын, роботтар үшін электр
жетектерді жəне көптеген басқа
жағдайларда
жүргізеді. Бұл
қозғалтқыштар ілгерілемелі немесе қайтарма-ілгерілемелі қозғалыстарды
орындайды.
САҚ практикалық қолдану мысалын қарастырайық. 7.9-суретте САҚ
бар көпірлі кранның арба жетегінің құрылысы көрсетілген. Арбада
3 3
арбашада саңылауларында орам
5 орналасқан штрихталған өзектен
6 тұратын сызықтық қозғалтқыштың индукторы орналасқан. Дөңгелектерге
арналған бағыттаушы
2 төменгі бөлігіне бекітілген болат жолақ - САҚ
қосымша элементі
4 болып табылады.
Сызықтық асинхронды қозғалтқыштардың кемшіліктері: шеткі эффект
құбылысы, қозғалтқыш арқылы жасалған электромагниттік күшті
жоғарылату қиындықтары. Шеткі əсері құбылысы статордың ашық
құрылымымен (индуктор) туындаған электромагниттік процестердің
кешені болып табылады.
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ 1.
Асинхронды қозғалтқышының жұмысы қандай
принципке негізделген?
2.
Неліктен магнит сымын бір бірінен лакпен оқшауланған
жұқа электротехникалық болат беттерден алады?
3.
Асинхронды қозғалтқыш роторының айналу бағыты
қалай өзгертеді?
121
4.
Асинхронды қозғалтқыштың айналу моменті неге байланысты?
5.
Үш фазалы асинхронды қозғалтқыштардың іске қосу жəне
жиілігін реттеу қалай жүргізіледі?
6.
Асинхронды қозғалтқыштың негізгі бөліктері қандай?
7.
Ротордың қысқа тұйықталған орамасын дайындау үшін қандай
материалдар қолданылады?
8.
Асинхронды қозғалтқыштың негізгі кемшілігі қандай?
9.
Асинхронды қозғалтқыштың жүктемесі азайған сайын қуат
коэффициенті қалай өзгереді?
10.
Бірфазалы асинхронды қозғалтқышты құрылысы жəне əрекет ету
принципі дегеніміз не?