негізгі белгісі - әлемнің, болмы-

сыз мәнділік жоқ. Онда біз, мысалы, әрбір жеке адамды адам дей 
алмас едік, себебі адамның жалпы табиғатының өзі қоғамдық қаты- 
настарда. Адамның қоғамдық мақлүқ екендігін Аристотельден бастап 
көптеген ойшылдар айтқан, Маркс та солардың бірі. Маркстың ой­
ынша адамдар өмірі қоғамда ғана жекелене алады, оның жекелігі 
қоғамдык жекелік. Адамдардың барлығын адам ететін, оның түпкі 
дүниеде болу жолы еркіндік дегенбіз. Яғни мәннің қайсысынан да 
болса бас тартқан адамның осы еркіндігі болғандықтан бас тартуға 
мүмкіндігі бар. Егер еркіндіктің өзі мәндердің моні деген болсақ, 
онда сол еркіндіктің шеңберінде болып-ақ адамдар әртүрлі бағытта, 
сипатта бола алады. Бірақ бәрібір олардың барлығы да адам, сон- 
дықтан да біз жақсы адамды адам деп, жаман адамды адамдыктан 
шығарып тастай алмаймыз. Олардың бәрі де жоғарыда айтылған белгі 
бойынша адам категориясына жатады.
Жекеліктер, жеке өмірлер үнемі озгеру, даму үстінде болған- 
дықтан, олар шындық қана емес, әр сәтте мүмкіндіктер. Бар нәрсе- 
ден барлық уақытта оның болуы мүмкін қалыптары, озгеру бағытта- 
ры анықталады. Егер шындық мән мен омір сүрудің белгілі бір тенцігі 
болса, ол тендік көбіне түрақты тендік емес, өзгермелі. Онда ең ал­
дымен мән мен өмір сүру толық үйлескен қалыпқа жету бағыты бо­
луы ықтимал. Ол өмір сүрудің негізгі табиғатынан туатын үмтылыс. 
Бірақ, ол бағыттың абсолюттік бүлтартпайтын күші жоқ. Жеке өмір 
сүрулерде ол басқаша да болуы мүмкін. Әрбір өмір сүру жағымды да, 
жағымсыз да коптеген ахуалдарға үшырауы хақ. Осылардың бар- 
лыгынан коптеген мүмкіндіктер туындайды. Негүрлым күрделі фор- 
маларда ішкі мүмкіндіктердің өрісі де кең. Ягни 

жүктеу/скачать 8,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: