Медицина ғылымының докторы, профессор Г.М. Есенжанова

 
7 
ҚОЛДАНЫЛҒАН ҚЫСҚАРТУЛАРДЫҢ ТІЗІМІ  
 
ААИЖ 
ауыр аралас иммундық жетіспеушілік   
АГ 
антиген 
АД 
антидене 
АДА 
аденозиндезаминаза 
АИК (CIC) 
айналымдағы иммундық кешен  
АІЖ  
асқазан-ішек жолы   
АИВ 
адамның иммунды тапшылық вирусы 
АЛК 
аралас  лимфоциттер  культурасы  (mixed  lymphocyte 
culture) 
АЛС 
антилимфоцитарлы сары су 
АТЖ 
антиген таныстырушы жасуша 
АТЖЦТ 
антиденеге  тәуелді  жасушалық  цитотоксикалық 
тетік 
АТКЦ 
антиденетәуелдi клеткалы цитотоксикалық 
ББЗ 
биологиялық белсенді заттар  
БЖЖС 
баяу жүретiн жоғары сезiмталдық 
БЖС 
жоғары сезімталдықтың  баяу түрі 
ВЖР 
В-жасушалық рецептор 
Г-КСФ 
гранулоцитарлы колония стимулдаушы фактор 
ГМ-КСФ 
гранулоцитарлы-макрофагалды 
колония 
стимулдаушы фактор 
ДЖ 
дендритті жасуша 
ДНФ 
динитрофенол 
ЖБЖ 
жартылай бағаналы жасуша 
ЖЖС  
жоғары сезімталдықтың жедел түрі  
ЖҚЖ 
жүйелі қызыл жегі 
ЖӨИЖ 
жалпы өзгермелі иммундық жетіспеушілік 
ЖСБТ 
(БЖС) 
жоғары сезімталдықтың баяу түрі 
ИКА  
иммундық кешен аурулары 
ИЛ (IL) 
интерлейкин 
ИНА 
инактиватор 
ИТЖ  
иммундық тапшылық жағдайлар 
ИФТ 
иммуноферментті талдау 
іВ 
ізашар В лимфоцит 
іТ 
ізашар Т-лимфоцит 
КҚБЖ 
көп қабілетті бағаналы жасуша 
ЛАК-
жасуша 
лимфокин белсендірілген жасуша 
ЛБТС 
лимфоциттердің 
бластты 
трансформациялаушы 
серпілісі 
ЛЖБЖ 
лимфоидты жартылай бағаналы жасуша 
ЛМТС 
лимфоциттердің миграциясын тежеуші серпелісі 
ЛПС 
липополисахарид 

 
8 
МЖ 
мес жасушасы 
МКА 
моноклоналды антидене 
М-КСФ 
макрофагалды колония стимулдаушы фактор 
МЛЦТ 
микролимфоциттiтоксикалы тест 
МФ 
макрофаг 
НСТ-тест 
нитрокөк тетразоли тесті 
ОЖЖ 
орталық жүйке жүйесі  
ОСТА(ІМТ) 
ісік мамандандырылған трансплантациялық антиген 
ПИФ (ТИФ)  тік иммунофлуоресценция 
ПНФ 
пуриннуклеозидфосфорилаза 
ППН (НБК) 
нейтрофилдердің бұзылу көрсеткіші 
ПС 
полисахарид 
ПТС 
полимеразды тізбекті серпіліс 
РА 
ревматоидтық артрит 
РАСТ 
радиоаллергосорбенттік тест  
РИА 
радиоиммунды анализ 
РИФ 
иммунофлюоресценция реакциясы 
РЭА 
рак-эмбрионалды антиген 
Т
БЖЖС
  
баяу жүретiн жоғары сезiмталдықтың Т-эффекторы 
ТИҚС 
«трансплантат иесіне қарсы» серпілісі 
ТЖР 
Т-жасушалық рецептор 
Тк 
Т-киллер 
Тх 
Т-хелпер 
Т
БЖЖС  
 
баяу жүретiн жоғары сезiмталдықтың Т-эффекторы 
ФГА 
фитогемагглютинин 
ФУМ 
(МТФ) 
миграцияны тежейтін фактор 
ЦТЛ 
цитотоксикалыТ-лимфоциттер  
ВCR 
B cell receptor 
bFGF 
фибробласт өсуінің базисті факторы 
CD 
дифференцировка кластері (claster of differencation) 
CDR 
complement-determining region 
СоnA 
конканавалин А 
СTLA 
citotoxic T-lymphocyte antigen 
Fab 
fragment antigen binding  
Fc 
fragment cristalisable  
FcR 
Ғс-рецептор 
GTF 
өсуші трансформациялаушы фактор 
HLA 
адамның 
лейкоцитарлық 
антигендері 
(human 
leucocyte antigens)  
ICAM 
Inter cellular adhesion molecules 
IFN 
интерферон 
Ig 
иммуноглобулин 
IGF 
инсулин тәріздес өсуші фактор 
LD-антиген 
лимфоцит 
көмегімен 
анықталатын 
антиген   
(Limphocyte Defined) 

 
9 
LFA 
leukocyte function-associated antigen  
MAF 
макрофаг қаруландырушы фактор 
MCL 
маннан  байланыстырушы  лектин  (mannose-binding 
lectin) 
MHC 
гистосәйкестіктің 
негізгі 
комплексі 
(major 
histocompatibility complex) 
MMR 
макрофаг маннозды рецептор 
MSR 
macrophag scavenger receptor 
NGF 
нервтің өсуші фактор  
NK 
табиғи киллер (natural killer) 
PCA 
plasma cell antigen 
PG 
простагландин 
RCA 
regulators of complement activation 
SD-антиген 
cерологиялық анықталатын антиген (Serological 
Defined) 
SIg A 
секреторлық иммуноглобулин А 
TNF 
ісік некроздаушы фактор (tumor necrosis factor) 
К (killer) 
киллер жасушасы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
10 
ҒЫЛЫМ РЕТІНДЕГІ ИММУНОЛОГИЯ 
Иммунитет анықтамасы. Иммунологияның даму тарихы. Қазіргі 
замандағы медициналық иммунология. 
 
Иммунитет анықтамасы 
Иммунология  –  организмнің  бөгде  субстанцияларға  генетикалық, 
молекулярлық,  жасушалық  жауап  беру  механизмдерін  зерттейтін  ғылым.   
«Иммунитет»  сөзі  алғашқыда  юристтік  терминге  жатқан  (immunitas  -  лат.  
бір  нәрседен  құтылу,  босау).  Медициналық  практикасына  «иммунитет» 
термині  XIX  ғасырдың  екінші  жартысында,  адамдар  инфекциялық 
аурулардан  қорғану  әдістері  зерттелу  кезінде,    яғни  теориялық  және  
эксперименталды  иммунология  қалыптасу  кезінде  енгізілген.  Терминнің 
жаңа,  «медициналық»  мазмұны  «аурудан  құтылу»  деп  белгіленген.  Бұл 
терминге  ең  қолайлы  түсініктемесін  Р.В.Петров  1982  жылы  берген: 
«иммунитет  деген  организмді  генетикалық  бөгде  белгілері  бар  заттар  мен 
тірі  денелерден  қорғау  әдісі  болып  келеді».    Организмге  бөгде    заттарға  -
бактериялар,  вирустар,  қарапайымдар,  саңырауқұлақтар,  нәруыздар, 
жасушалар,  тіндер,  өзгерген  аутоантигендер,  сонымен  қатар,  мутантты 
және ісік жасушалары жатады.    
Арнайы  гуморалды  және  жасушалық  серпілістер  дамуына  жауапты 
иммунды жүйенің өз ерекшеліктері бар: ол барлық денеге жайылған, оның 
жасушалары қан арқылы барлық организмде  рециркуляцияда жүреді және 
ол әр-бір антигенге түрлі арнайы антиденелер молекуласын өндіре алатын 
ерекше қабілетті жүйе болып табылады.   
Негізгі  иммунитет  құруға  жауаптылар  –  ол  иммунды  жүйенің  жоғары 
арнайылықты жасушалары – лимфоциттер. Организмде тек осы жасушалар  
белгілі  антигенмен  байланысуға  бағдарламаландырылған,  «өзінікін» 
«өзгенікінен»  ажырата  алатын  және  бірінші  байланысу  арқылы 
иммунологиялық  зерделік  қалыптасушы    бір  ғана  жасушалар  болып 
табылады.  Эволюцияда  лимфоцит  организмнің  генетикалық  тұтастығын 
бақылау  үшін  пайда  болған  –  осы  қызмет  иммунитет  жүйесінің  негізгі 
қызметі  болып  табылады.  Бұл  қызметтің  нәтижесіне  сыртқы  ортадан 
түскен генетикалық бөгде жасушаларды тану және жою жатады.  

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: