Оқулық Екінші басылымы Қазақстан Республикасы Білім министрлігі


§ 62. ҮЙДІҢ Н ЕГІЗГІ БӨ Л ІКТЕРІ. ҚҰ РЫ Л Ы С С Ы ЗБА Л А РЫ Н Д А ҒЫ



Pdf көрінісі
бет194/217
Дата26.12.2023
өлшемі20,14 Mb.
#143407
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   217
Байланысты:
b1833


§ 62. ҮЙДІҢ Н ЕГІЗГІ БӨ Л ІКТЕРІ. ҚҰ РЫ Л Ы С С Ы ЗБА Л А РЫ Н Д А ҒЫ
Ш А РТТЫ Г Р А Ф И К А Л Ы Қ БЕЛ ГІЛ Е Р
Үйдің 
негізгі 
бөліктсрі 
мыналар: 
іргетас 
(фундамент), 
қабыргалар, 
еден, 
төбе, 
қабатаралық 
жабындылар, 
шатыр,
басқыштар, терезелер және есіктер.
Іргетас деп үйдің жер астындағы бөлігін айтады. Үйдің салмағы 
жерге іргетас арқылы беріледі. Іргетасы жоқ үй біртіндеп жерге 
шөге береді. Ал шөгу біркелкі болмағандықтан, үй қабырғалары 
қисаяды, одан кейін жарылады, сөйтіп, бара-бара құлайды. 
Іргетастың төменгі топырақпен беттесетін жазықтығын т а б а н ы 
деп атайды. Оны тұрғызу үшін табиғи арзан тастар, бетон,’ темір- 
бетон және т.б. құрылыс материалдарын пайдаланады. Іргетастың 
тереңдігі, ені оған Түсетін күшке (салмаққа) және үй түрғызылатын 
жердің топырағына, жер асты суының деңгейіне байланысты болады. 
Конструкциясына қарай лента, баған және қазық тәрізді іргетастар 
болады. Ленталық іргетас салмақ түсетін қабырғалардың астына 
түрғызылған үздіксіз лента тәрізді болады. Бағандық іргетас үйдің 
бүрыштарына және олардың аралықтарына бөлск-бөлек бағандар 
түрінде түрғызылады. Қазық іргетас үйдің бүрыштарына және олар- 
дың аралықтарына қағылатын қазықтардан тұрады. Түрғызу 
әдістеріне қарай іргетастарды тұтас және жиналатын деп ажыратады. 
Тұтас іргетас үй салынатын орынға құю арқылы түрғызылады. 
Жиналатын іргетас темір-бетон бүйымдарын жасайтын заводтардан 
әкелінетін бөлшектерден қүрастырылады. 222-суретте тұтас лснта- 
лық іргетастың көлдснең қимасының түрлері келтірілген. Ен 
қарапайым іргетас қимасы тік төртбүрышты болады (222, а-сурет).
222-сурет
240


іргетасқа түсстін салмақ күші жсргс табаны арқылы бсрілсді. Іргстас 
табаиының ауданы аз болса, үйгс отырып ксту қаупі туады. Сон- 
дықтач табан ауданын арттыру үшін «көпшікті» (222,^-сурет), тра- 
пеция тәрізді (222,6-сурст) және сатылы (222,о-сурст) түтас 
лснталық іргстастар түрғызылады. Көлденсң қима контуры түтас 
нсгізгі жуан сызықпсн жүргізілстініне көңіл аударыңдар. Іргстастың 
үстінс үйдің қабырғасы каланады. Қабырга мен іргстастың аралыгы 
су өтіп кстпсйтіндсй стіп изоляцияланады. Осы мақсатта тольді (су 
өтпейтін майланған қалың қатты қағаз) пайдаланады. Тілікте гид- 
роизоляцияны негізгі сызықтан екі есе жуан сызықпен көрсетеді.
Қабырғалар үйдің ішін сыртқы атмосфераның әсерлерінен 
сақтайды, шатырды, төбсні, қабатаралық жабындыны үстап түрады 
жәнс олардың салмақтары қабырғалар арқылы іргетасқа бсріледі. 
Қабырғаларды 
ағаштан, 
кірпіштсн, 
бстоннан, 
темірбетоннан 
түрғызады немссс үй түрғызу комбинаттарынан дайын әкслінстін 
ірі 
пансльдсрдсн 
қүрастырады. 
Көбіне 
түрғын 
үйлердің 
қабырғаларының үзындығы 250 мм, ені 120 мм және қалыңдығы 
65 мм болатын кірпіштсрдсн қалайды. Осындай кірпіштсрдсн 
қаланатын қабырғалардың қалындығы кірпіштсрдің өлшсмдсріне 
байланысты болады. Жарты кірпіштсн қаланған қабырғаның 
қалыңдығы 120 мм, бір кірпіштсн қаланған қабырғаның қалыңдығы
250 мм, бір жарым кірпіштсн қаланған қабырғаның қалыңдығы 380 
мм, скі кірпіштсн қаланған қабырғаның қалындығы 510 мм және 
с.с болады. Қабырғаларды сыртқы, ішкі, жылы және салқын дсп 
атайды. Жылы қабырғалар жылытылатын, ал салқын қабырғалар 
жылытылмайтын күрылыстарда кездсседі.
/


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   190   191   192   193   194   195   196   197   ...   217




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет