Оқулық Екінші басылымы Қазақстан Республикасы Білім министрлігі

Мысал 
рстіндс 185(ю) санын скілік жәнс оналтылық жүйслсргс 
түрйендіруді қарастыралық.
\
185
18
5
4
8
12 
12
4
6
6
2
3
2
10
5
4
2
185
16
25
'16
16
11=0
Сонда 185(Ю) = 10111001(2) = І39пбь
Позициялық 
ж үйснің бірсуінсн скінш ісіне ауысу үшін 10-ксстсні 
пайдалану тиімді.
10-кеспіе
Оналтылық
жүйе
О
іід ы қ
жүйс
Екіпік
жүйе
0
0
І
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
Л
10
в
11
с
п
Е
Ғ
12
13
\
14 15
Ө
0
I
0
— — —•
Жаттыгулар
1. 
Рим цифрларымсн жазылган МОСССХУП, ОЬХУ, ММСХХІН 
сандарын араб цифрларымсн ондық жүйсдс, ал ондық жүйсдс жа- 
зылған 25, 870, 1991 сандарын рим цнфрларымен жазыгі шық.
261

2. Екілік жүйедегі 11 1 0 1 0 , 1 0 1011, 110, 1111 0 0 0 1 сан-
дарын, оналтылық жүйедегі АВ, 8 ЕҒ, 
0 7 5 С
сандарын ондық жүйеде 
жазып көрсет.
3. 197(ю), 8652(ю), 34(ю) 
сандарын екілік жүйеге және оналтылық 
жүйеге айналдырып өрнекте.
§ 68. СЫ ЗБА САЛҒЫ Ш КОМ АНДАЛАРЫ Ж Ү Й ЕСШ Д ЕГІ ПРОГРАММА
Әрбір сызбасалғыштың өзіне тэн командалар жүйесі болады. Біз 
АП 7252 сызбасалғыштың командалар жүйесімен танысалық (11- 
кесте). 
• 1
11-кесте
Командалар-
дыц опалтылық
жүйедегі
коды
2
А
0
4
2
А
0
5
2
А
0
6
2
А
0
7
2
А
1
5
2А
1
6
2
А
2
1
<
2
А
2
3
2
А
2
6
2
А
8
1
2А
8
2
Команданыц
мазмұны
1
О
.
I ~ 
і
0
1 3
X
с_
С
ы
зы
қ
т
ы
қ
и
н
т
е
р
ж
о
л
Қ
а
л
а
м
д
ы
тү
сі
ру
|
Қ
а
л
а
м
д
ы
к
ө
т
е
р
у
Т
о
л
ы
қ
а
д
ы
м
м
е
н
істе
у
к
| і
І •-
5 а
1
-қ
а
л
а
м
д
ы
т
а
ц
д
а
у
2
-қ
а
л
а
м
д
ы
т
а
ц
д
а
у
3
-қ
а
л
а
м
д
ы
т
а
ц
д
а
у
И
п
к
р
ем
аг
га
л
- 
ды
қ 
р
е
ж
и
м
Б
ұ
й
р
ы
қ
т
а
р
с
а
н
ы
С
ы
зб
а
и
ы
ц
с
о
ц
ы
Командаларды 
бүйрықтар
жэне 
деректер
деп екі топқа бөледі. 
Командалардың эрқайсысы 4 байттан түратын сөз. Бүйырықтарды 
деректерден ажырату оңай. Бүйырықтардың барлығы да 2А кодынан 
басталады. Деректерге координаттар өсімшелері жатады. Әрбір 
өсімшені 4 байттан түратын сөз арқылы көрсетеді. Алдымен 
х
осі, 
одан кейін 
у
осі бағытындағы өсімшелер жазылады. Әр өсімшенің 
бірінші биті бірлікпен толтырылады, ол команданың дерек екенін 
көрсетеді. Әр өсімшенің сол жақтан екінші биті оның таңбасын 
анықтайды ( 0 — плюс жэне 1—минус), ал қалған биттер сызба- 
салғыштың адымдар санын көрсетеді.
Сызбаны сызбасалғышпен салу үшін программа қүрастыру керек, 
Программа үш бөлімнен түрады: программаның басы, деректер және 
сызуды аяқтау белгісі. Программа сызбасалғышты жүмысқа дайын- 
дау үшін керек бүйрықтардан басталады. Бүйрықтардың езара ор- 
ңаласуына 
шек 
қойылмайды, 
бірақ 
ең 
соңғы 
бүйрық 
интерполяцияның түрін көрсетуі қажет. Деректер сызылатын 
кескіндер мен шеңбер доғаларының үштарын анықтайтын нүктелер 
координаттарынан түрады. Аталған координаттар сызбасалғыштың 
элементар адымына бөлінеді, ал одан кейін оналтылық жүйеге 
түрлендіріледі. Егер бүйрықтардың біреуін немесе бірнешеуін өзгерту 
керек болса, онда осы өзгертілетін бүйрықтарды көрсету жеткілікті. 
Программадағы өзгертілмейтін бүйрықтар қайталанбайды. Бүйрық-
262

тар кесінді немесе шеңбер доғасы ұштарының координаттары ара- 
сында орналаспауы тиіс. Программа бұйрықтардың соңын және 
сызбайың соңын көрсететін командалармен аяқталады.
М ы с а л . 233,6-суреттегі тік бұрышты үшбұрышты АП 7252
сызбасалғышын интерполяциялық режимде пайдаланып сызу үшін
программа қүрастыру керек.
Қаламды координаттар жүйесінің бас нүктесінде орналасқан деп 
қарастырады. Сондықтан қаламды көтеру және 1 нүктесіне кешіру 
керек. Берілген 
123
үшбүрышын 2-қаламды пайдаланып толық адым- 
мен сызалық. Сызуды аяқтаған соң қаламды бұрынғы орнына (ко- 
ординаттар жүйесінің бас нүктесіне) апарып қоялық.
Программаны қүрастыру барысында координаттардың есімше- 
лерін сызбасалғыштың элементар адымына аударып, оналтылық 
жүйеде жазуға тура келеді. Одан кейін команданың дерек екенін 
және өлшемдердің таңбаларын ескеру үшін екілік жүйеге көшеді. 
Ең соңында қайтадан оналтылық жүйеге түрлендіру керек.
АП 7252 сызбасалғышының адымы 0,05 мм, яғни үзындығы 
1 мм кесінді сызу үшін ол 20 адым жасайды. Ал үзындығы 6,4 мм 
кесінді сызу үшін 6.4 * 20 = 128(ю) импульс беру керек. 
128(ю) = 80(,6). Қаламды 0 нүктесінен 1-нүктеге көшіргенде коор-
динаттардың өсімш@лері:Дхоі — + 6.4 мм және Ауоі = + 6.4 мм 
Сонда 4 байттан түратын екілік жүйедегі сөз былай жазылады:
1000
0000
1000
0000
1000
0000
1000
0000
Енді қайтадан оналтылық жүйеге көшелік:
і V

жүктеу/скачать 20,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: