Оқулық Екінші басылымы Қазақстан Республикасы Білім министрлігі
§ 60. КОНСТРУКТОРЛЫҚ ҚҰЖАТТАРДЫҢ БІРЫҢҒАЙ
жүктеу/скачать 20,14 Mb. Pdf көрінісі
|
b1833
| § 60. КОНСТРУКТОРЛЫҚ ҚҰЖАТТАРДЫҢ БІРЫҢҒАЙ
ЖҮЙЕСІ ТУРАЛЫ Бүйымдардың сызбалары кескіндслген нәрсслердің пішіндері мен өлшемдері туралы бірмәнді толық түсінік бсруі үшін көпшілікке 234 Атауы Қужаттар Қүрасть/ру сыэБасы Вёлгіленуі 7 етік 6 елш ектео / ІЖезЛ* 1 I Ьолат 45 Корпус Клапан Ш пиндель С а қи н а ЖезЛд Төлке Гайка Махобиқ Стандарт тетікделшектА __ Гайка М8ГОСТ9515-70 ! 1 Шайба 8 ГОСТ 6958-68 Материалдар Кендір Щ Вет [ Қ у ж . № I қолы I Дат Сыі?ан\ I I литер I ьет Ы° I Ьет саны Тексер Алматы 105 - мект еп Қабыл Векіггі. 219-сурет занды 0ртаҚ<К Г п і І Ж т с х н н к а д 3 жанс өндірістс басшы- орындалулары қажет. исыидаи гМЕСТ) дсп льіққа алынатын күж аттарды м см лекстт.к стандарт ( МЬ С і ) 235 атайды. Стандарт ағылшынның үлгі деген мағынадағы сөзінсн шығады. Сызба салуда қолданылатын заңдылықтар мен ерсжелерді тағайындайтын стандарттардың жиынын конструкторлық қүжаттар- дың бірыңғай жүйесі (КҚБЖ) дейді. Мемлекеттік стандартты белгілеудің мысалы: МЕСТ 2.301—68. Мүндағы 2 — стандарт КҚБЖ-ның қүрамына енетінін, 3 — классификациялау тобын, 01 — осы топтағы стандарттың нөмірін және сызықшадан кейінгі 68 стандарттың бекітілген жылын көрсетеді. Пішімдердің өлшемдері — МЕСТ 2.301—68*, масштабтар — МЕСТ 2.302—68*, сызықтар — МЕСТ 2.303—68*, сызба қарыптары — МЕСТ 2.304—81, кескіндер — МЕСТ 2.305—68*, өлшемдерді түсіру — МЕСТ 2.307—68*, бет- тердің кедір-бүдырлығын белгілеу — МЕСТ 2.309—73, бүранданың кескіні — МЕСТ 2.311—68*, аксонометриялық проекциялар — МЕСТ 2.317—69 бойынша орындалады. Стандартқа өндіріс пен тех- никаның дамуына байланысты өзгерістер енгізіліп түрады, ал әрбір бес немесе он жылдан кейін стандарт қайта қаралады. Егер оған өзгеріс енгізілсе,* белгісі қойылады. Стандарттау бүйымның өзіндік қүнын азайтады, сапасын арт- тырады, жобалау мерзімін кемітеді, материалдарды үнемдеуге жәнс ғылыми-техникалық прогресті тездетуге жол ашады. Стандарттау арқылы шаруашылықта және ғылымда кездесетін біраз маңызды мәселелерді шешуге болады. Оның даму тарихы ерте дүниеден басталады. Мысырдағы алып пирамидалар өлшсм- дері бірдей тастардан қаланған, яғни бүл елде кірпіш, садақ және с. с. бүйымдар үшін стандарттар болған. Рим империясы да стандарттауға көп көңіл бөлген, онда үзындық, көлем, салмақ өлшемдерімен қатар жолдың ені де стандартталған. Біздің қазақ елінде де көптеген үлгілерді белгілі бір жүйеге келтіру тиісті дәрсжеде дамығанын көрсміз. Киіз үйдің керегесі, уықтары мен есіктері бірдей етіп жасалады. Төрт қанат, алты қанат 'үйлердің керегелсрін, уықтарын және есіктерін алмастыруға болады. Ер, айыл, тоқым, жүген және с.с. стандартталған бүйымдар қатарына жатады. Ресейде стандарттау Иван Грозный дәуірінен басталып, I Петр патшалығы түсында одан әрі қарай дамыды. Сызу сабағында оқушыларды кейбір стандарттармен таныстырған дүрыс. Өйткені машиналар мен қүрылыстарды жобалауда, техни- калық қүжатты орындауда КҚБЖ стандарттарына сүйенеді және оларды бүрмалауға жол берілмейді. Стандарт ережелерін сақтамағандарды жауапқа тартады, сондықтан оны техниканың заңы деуге болады. |