Байланысты: Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым минис-emirsaba.org
электрондық микроскоптар (сурет 7.40, а) зерттеу ныса-
нын миллиондаған есе үлкейте алады. Электрондық микроскоптарда
оптикалық линзалардың рөлін электрмагниттік линзалар атқарады да,
зарядталған электрон шоқтарын басқара алады (параллель өткізеді,
фокус жазықтығына жинақтайды).
Шексіз де шетсіз микроәлемді көз алдымызға әкеп көрсететін
микроскоптардың рөлі орасан зор. Оны түсіну үшін олардың жәрде-
мімен алынған көріністерге зер салайық (сурет 7.40,
ә-б).
Электрондық микроскоп маса терісін 1504 есе үлкейтіп, оның
қылшық аралас ұлпадан тұратынын анықтауға мүмкіндік берді (су-
рет 7.40,
ә). Зерттеулер қылшықтардың «антенна» қызметін атқа-
ратынын дәлелдеді. Осындай антенналарының арқасында масалар
айналасындағы барлық өзгерістерді «көріп» сезіне алады.
Сурет 7.40:
а) электрондық микроскоп; ә) маса терісінің ұлпасы; б) ДНК молекуласы
а)
ә)
б)
2012 жылы Италияның технологиялық институты миллиондаған
есе үлкейте алатын электрондық микроскоптың жәрдемімен ағза-
лардың болашақ даму барысын анықтайтын ДНК молекуласының
құрылымдық фотосуретін алды (сурет 7.40,
б). ДНК тіршілік иелерінің
ұрпақтан-ұрпаққа берілетін генетикалық даму бағдарламасы жазыл-
ған
макромолекула болып табылады.
1. Оптикалық аспаптар деп қандай құрылғыларды айтады және олар
қалай аталады?
2. Лупа және камера-обскура деп қандай аспаптарды айтады? Оларда
кескін қалай алынады? Суреттерін салып түсіндіріңдер.
3. Фотоаппарат, кинокамера, бейнекамералардың бәріне ортақ қандай
бөліктері бар және бір-бірінен қалай ерекшеленеді?
4. Проекторлар деп қандай құрылғыларды айтады? Диапроекторларға
қандай құрылғылар жатады және олардың ерекшеліктері неде?
? Сұрақтар Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ
*
Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217
216
5. Эпидиапроекторларға қандай құрылғылар жатады және олардың ерек-
шеліктері неде? Нәрселердің көлемдік кескіндерін қандай проектормен
алуға болады?