ЖЫЛУӨТКІЗГІШТІК. КОНВЕКЦИЯ. СӘУЛЕ ШЫҒАРУ

19
болсақ,  ожау  сабының  бірте-бірте  қатты  қызғанын  сезінеміз.  Ал  ағаш 
ожаумен мейлінше ұзақ араластыруға болады. 
Денелердің  жылуөткізгіштігінің  әртүрлі  болатындығын  дәлелдейтін 
тағы бір тәжірибе жасайық. Жылуөткізгіштіктері зерттелетін ұзындық-
тары  да,  диаметрлері  де  бірдей
  мыс,  шыны  таяқшаларын  штативке 
бекітейік  (сурет  1.8).  Таяқшалардың  бойына  бірдей  кішірек  шегелерді 
бірдей  аралықта  балауызбен  жапсырайық.  Таяқшалардың  бекітілмеген 
ұштарын  түйістіріп,  спиртовкамен  қыздыратын  болсақ,  мыс  таяқ-
шалардағы шегелердің шыныға жапсырылған шегелерге қарағанда жыл-
дам түсе бастағанын байқаймыз. Осылайша, мыстың шыныға қарағанда 
жылуды жақсы өткізетініне куә боламыз.
Тәжірибелерден  мынадай  қорытынды  туындайды: 
біріншіден,  энер-
гия  (жылу)  қызған  денеден  салқын  денеге  қарай  беріледі;  екіншіден, 
әртүрлі денелердің жылуөткізгіштігі де әртүрлі болады. 
2.  Жылуөткізгіштік  заттың 
агрегаттық  күйіне  байланысты  өзге-
ріп  отырады.  Шынында  да,  қатты  денеге  қарағанда  сұйықтардың,  ал  
сұйықтарға  қарағанда  газдардың  молекулалары  тым  алшақ  орналаса- 
ды.  Сондықтан  бір-бірімен  жиі  әрекеттесе  алмайды  да  жылуды  көрші  
бөлшектерге кешігіп жеткізеді. Осылайша, заттың атомдары мен моле- 
кулалары  алшағырақ  орналасқан  сайын  жылуөткізгіштік  нашарлай  
береді.  Сөйтіп, 
жылуөткізгіштіктің  табиғаты  атомдық-молекула-
лық сипат алады, яғни жылуөткізгіштіктің әртүрлі болуы зат бөл-
шектерінің  арақашықтықтары  мен  өзара  әрекеттесу  ерекшелікте-
ріне байланысты түсіндіріледі. 
3. Жылу алмасудың екінші түріне 
конвекция жатады. 

жүктеу/скачать 4,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: