болу - материалдылыктың алғышарты деген сөз. Әлемнің объективті өмір сүруі - сөзсіз жэне бұл білім ғылыми теориялык жэне философиялык ойдың нәтижесі. Сондыктан да Маркс талдау жасауда басымдылықты «болмыс» категориясынан «коғамдык болмыс» категориясына алмастырады. Және бұл кездейсок емес, өйткені Марксті ең алдымен кызыктыратыны адам элемінде болмыс қалай жүзеге асады, неге әлемді, өмірді үйлесімді жэне қуанышты кабылдауға ұмтылу жэне оған деген қатынас рационалды түрғыда табиғи элеммен динамикалык тепе- 117
тендікке әкелмей, керісінше, кебіне келеңсіз саддарға әкеліп жатады деген мэселелер болды. Табиғат жэне оның ұйымдасуының әр түрлі деңгейлері адам болмысының кажетгі жэне бастапқы шарггары, ал адам болмысының өзі «олардың өміркамының үдерісі» болып табылады. Осьшайша, болмыс ұғым ретінде өз мазмұнына адамдардың қолынан шыққан барлык нэрселерді, барлык артефактыны «енгізеді». Олар да заттар мен табиғи түзілімдер сиякты еңбек кұрал-жабдыктары түрінде іс-әрекетке енгізілген жэне адамның, элеуметтік қауымдардың, ұрпактардын іс- әрекеті үшін объективті түрде берілген алғышарттар. Маркс бойынша, коғамдык болмыс - бүл коғамның материалды өмірі, әлеуметтік өмірдің онтологиясы. Қоғамдык болмыстың өзегін күрайтын нәрсе субстанциясы еңбек болып табылатын адамдардың коғамдық-тарихи практикасы. Адам өмірінің себебі, адамдардың қоғамдык болмысын түсіндірудің басты принципі еңбек болып табылады, материалдық жэне рухани мәдениетте бар бүкіл нэрсе акыры соңында